Samvinnan - 01.02.1977, Blaðsíða 30

Samvinnan - 01.02.1977, Blaðsíða 30
Kaupfélagshúsin í Borgarnesi 1935, skömmu áður en Kaupfélag Borg- firðinga gekk í Sambandið, en það hafði þá lengi verið eitt hinna öfl- ugri samvinnufélaga á landinu. 1933 Hluti húsakynna Gefjunar var endurnýjaður eftir bruna og keyptar kambgarnsvélar. Var síðan ár frá ári haldið áfram að auka vélakost og fjölbreytni framleiðslunnar. Sambandið keypti frystihús í Reykjavík (við Fríkirkjuveg) og í Vestmannaeyjum vegna verslunar með freðkjöt og beitusíld. Það hóf og rekstur kjötbúða í Reykjavík sem KRON tók við síðar. 1934 Bændur voru mjög vafðir skuldum af völdum kreppunnar, og komu nú til framkvæmda lög um skuldaskil þeirra. Kaupfélögin urðu að gefa eftir talsverðan hluta útistand- andi skulda, en hluti skuldanna fékkst greiddur af Kreppu- lánasjóði. Áfram var haldið fjárfestingu í frystihúsum kaupfélaga og verksmiðjum Sambandsins á Akureyri. Sambandið gerðist aðili að ensku samvinnuheildsölunni. Afurðasala landbúnaðarins var til umræðu á sérstökum kaupfélagsstjórafundi, svo og á aðalfundi Sambandsins. Til- Skuldabaráttan eftir 1920 Verðhrun búsafurða 1290 og næstu ár var tilfinnanleg- asta áfall í sögu Sambandsins, en um leið eldraun þess; sigurinn í þeirri baráttu staðfesti félagslegan og skipu- lagslegan mátt samvinnuhreyfingarinnar. Haustið 1921, þegar harðast svarf að samvinnuverslun- inni, komst Hallgrímur Kristinsson forstjóri svo að orði í bréfi til allra sambandskaupfélaganna: Yður mun kunnugt að flestar deildir Sambandsins skulduðu stórfé um síðustu áramót, og að verð innfluttra vara hefur yfirleitt ekki lækkað að sama skapi sem verðið hefur fallið á gj aldeyrisvörunum, og að upphæð ársút- tektar hverrar deildar er þetta ár ærið há, þótt ég fús- lega játi, að þær hafi leitast við að takmarka kaup sín að mun frá því sem áður var. Niðurstaðan er nú sú, að jafnvel þó að gj aldeyrisvörurnar seldust skár en útlit er fyrir nú, þá minnka skuldirnar ekkert á þessu ári, lík- legra að þær vaxi og þá er lánstraustið erlendis ger-þrot- ið, og einnig í bönkunum innanlands; og þó svo yrði ekki að fullu, þá strandar á hinu, að þeir geta ekki yfirfært peninga til útlanda. Þá blasir ekki annað við en að Sam- bandið verði að hætta öllum störfum öðrum en þeim að innheimta skuldirnar, og hungursneyð leggur landið undir sig ... — Sambandið hlýtur því að gera eftirfarandi kröfur til deilda sinna frá næstu áramótum, ef nokkur von á að vera um árangur af starfsemi þess fyrir deildirnar. 1. að þær skuldbindi sig til að láta af hendi við Samband- ið allar gj aldeyrisvörur sínar til sölumeðferðar og fullra umráða, jafnótt og þær verða hæfar til sölu. 2. að þær heimti samskonar skuldbindingar af hverjum einstökum félagsmanni sínum, og séu þær ófrávíkj- anleg skilyrði þess, að þeir fái lán og að ekki verði beitt harðneskju við innheimtu á skuldum hjá þeim. 3. að áætlað verði svo nákvæmlega sem unnt er gjald- eyrismagn hvers einstaks félagsmanns, og Samband- inu svo send samandregin áætlun alls félagsins um gjaldeyrisvörumagn þess. 4. að þær skuldbindi sig til að minnka skuldir sínar á árinu, að meiru eða minna leyti, eftir því sem Sam- bandið nánar ákveður, og hagi félagsstjórnirnar sér þar eftir í samningum við hvern einstakan félags- mann eða félagsdeildir um lækkun skulda hjá þeim. Þegar framangreindum kröfum er fullnægt, ákveður Sambandsstjórnin hámark krónutölu þeirrar sem hún treystist til að útvega hverju félagi að láni á árinu gegn framkomnum gjaldeyrisvörutryggingum. Þeirri upphæð verður svo fyrst og fremst varið til að kaupa brýnustu nauðsynjar til lífsviðurhalds og fram- leiðslu, og því næst til greiðslu opinberra gjalda, og ann- arra þeirra gjalda sem óhjákvæmileg eru. Með því að leggja alla þessa ráðagerð og ákveðin gjald- eyrisvöruloforð fyrir bankasambönd þau sem Sambandið hefir utanlands og innan, og að það skuldbindi sig til að fylgja henni fast fram og hvika hvergi frá, þá hygg ég að enn mætti takast að útvega það veltufé sem hægt væri að komast af með á þeim grundvelli sem að framan er bent til. Og þá væri samvinnumönnum landsins bjarg- að frá að líða verulega neyð ... Til að verjast hungri og fullnægja brýnustu þörfum til framleiðslunnar, þarf aðeins að flytj a inn í landið: korn- vörur, jarðepli, salt, steinolíu, kol, veiðarfæri, jám, saum, ljáblöð, brýni og eitthvað fleira smávægilegt sem ekki mundi kosta stórfé. Raunar býst ég við að margir muni vilj a bæta við kaffi, sykri og tóbaki, því til eru þeir menn sem heldur kjósa að vera svangir en að vera án þessara gæða. Mun því ekki verða komist hjá að kaupa nokkuð af þessum vörum, enda eigi langt frá því að kaffi og sykur verði að teljast með nauðsynjavörum þurrabúðarfólksins í kauptúnum og sj ávarþorpum. Ekki geng ég þess dulinn að framangreindar kröfur Sambandsins til deilda þess og allra félagsmanna muni þykja harðar og að margir muni efast um að þær sé af fullri nauðsyn gerðar. En eigi að síður verður að fylgja þeim fram með fullri einurð, og blátt áfram með harðn- eskju ef annað dugar ekki. Hins vegar er rétt að nota alla lipurð og lagni þar sem hægt er að koma því við til að sannfæra menn um nauðsyn þessara ráðstafana. 26
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104

x

Samvinnan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Samvinnan
https://timarit.is/publication/340

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.