Samvinnan - 01.02.1977, Side 21

Uppskipun á árunum milli styrjalda. Hafnargerð í Reykjavík, bættar
strandsiglingar og tæknibylting við skipaafgreiðslu gerðu Reykjavík á
árunum 1915—1920 að heildsölumiðstöð íslands; átti það jafnt við um
einkaverslun, landsverslun og samvinnuverslun.
1912
Sigurður í Ystafelli hóf fyrirlestraferðir á vegum Sambands-
ins og fór á fjórum árum um mestan hluta landsins.
Vegna óhappsins árið áður voru sum Sambandsfélögin hik-
andi við sameiginlega kjötsölu. Var þá Hallgrímur Kristins-
son fenginn til að annast kjötsöluna því að hann naut hvar-
vetna trausts.
1913
Verslunarár mikið og afurðasala hagstæð.
Hallgrímur Kristinsson sá enn um saltkjötssölu Sambands-
ins.
Sambandið beitti sér fyrir bættri meðferð og samræmdri
flokkun ullar.
Samvinnufélög og Sambandið sjálft studdu kappsamlega að
stofnun Eimskipafélags íslands, sem nú var í undirbúningi,
°g lögðu fram allmikið hlutafé.
Alþingi samþykkti að veita Sambandinu og Sláturfélagi Suð-
hrlands styrk til að hafa fastan erindreka við afurðasölu
erlendis.
Saltkjötssölutími 1907 -1916
Eftir verðfallið á sauðum 1896 var torvelt að koma
íslenskum búsafurðum í verð svo að af því leiddi lang-
varandi kreppuástand í sveitum landsins. Eftir alda-
mót var það meginviðfangsefni samvinnuhreyfingar-
innar að ráða bót á þessu, vinna íslenskum búvörum
nýja markaði.
Smjörbúin (rjómabúin sem Norðlendingar nefndu
svo) voru fyrst til að skila stórfelldum árangri í þessu
efni. Kaupfélögin gerðu einnig mikið til að bæta með-
ferð og flokkun ullar og fleiri afurða og til að nýta
markaðinn fyrir útflutningsfé eftir því sem hinar nýju
aðstæður leyfðu.
Linsaltaða dilkakjötið reyndist þó vera sú afurð sem
rétti íslenskan landbúnað úr kreppunni. Samvinnufé-
lögin höfðu forgöngu um verkun og sölu þessarar vöru.
Má sér í lagi staldra við árið 1907 þegar fyrstu slátur-
húsin voru reist i Reykjavík, á Akureyri og Húsavík,
öll eign samvinnufélaga. Það sama ár hófst einnig
kjötsala til Norðurlanda á vegum Sambandsins. Hún
var síðan höfuðverkefni þess allt til 1916. Eftir það
verða verkefnin fjölþættari, innkaupastarf og marg-
visleg afurðasala.
17