Samvinnan - 01.02.1977, Qupperneq 39

1947
Gjaldeyris-, innflutnings- og fjárfestingarhöft settu um-
svifum Samvinnufélaganna skorður.
Fólksekla og skortur innflutts hráefnis háði iðnrekstrinum;
Þó var hafin endurnýjun og stækkun ullarverksmiðjunnar
Gefjunar.
Keypt var hlutafélagið Jötunn og verkstæði þess endurnýjuð
til nota fyrir Véladeild.
Teiknistofa Sambandsins tók til starfa.
Sambandið keypti Bókaútgáfuna Norðra hf.
Olíufélagið keypti Olíustöðina í Hvalfirði og gerði samninga
um olíusölu til togara og til Keflavíkurflugvallar.
Vilhjálmur Þór (1899—1972) stjómaði umsvifamesta kaupfélagi
landsins, KEA, 1923—38, hvarf þá að margvíslegum opinherum
störfum, en var síðar forstjóri Sambandsins í níu ár, 1946---54.
Það féll í hlut Vilhjálms að hafa fomstu fyrir hinum miklu hreyt-
ingum á starfi Sambandsins að stríðslokum þegar það jók umsvif
sín stórkostlega og haslaði sér völl á nýjum starfssviðum.
sálin í öllu samvinnustarfi. Við þyrftum oft að nema stað-
ar og hugleiða hver tilgangur starfs okkar er og af hvaða
rótum það er sprottið. Við verðum að efla og styrkja
fræöslu- og félagsstarfið til þess að geta fengið hverri
hýrri kynslóð kyndil samvinnuhugsjónarinnar bjartari
en við tókum við honum.
-----------------------------------------------A
Samkeppni og ábyrgð
Stutt ályktun aðalfundar Sambandsins 1948 sýnir
í hnotskum tvö sígild stefnumið samvinnumanna. Þeir
viðurkenna að samvinnurekstrinum beri að sanna
gildi sitt í frjálsri samkeppni við aðra; og þeir telja
það skyldu sína að taka þátt í lausn verkefna sem
aðkallandi eru fyrir þjóðarbúið.
Aðalfundur Sambands íslenskra samvinnufélaga
telur að best verði fullnægt þörf landsfólksins, bæði
í verslunar- og iðnaðarmálum, með því að svo mikið
frjálsræði sem við verður komið á hverjum tíma, ráði
um þessi mál, og samvinnufélögunum þannig gert
kleift í samkeppni við aðra að leysa þessi verkefni. —
Þó telur fundurinn að ástæður geti verið þannig að
heppilegast sé að leysa vissar stórframkvæmdir með
samstarfi við önnur félög, einstaklinga og ríkisvaldið.
Fundurinn samþykkir að heimila stjórn Sambands-
ins að leita eftir samstarfi við ríkið og fleiri aðila um
byggingu áburðarverksmiðju og sementsverksmiðju.
w,________________._____________________________
1948
Viðskiptahöft hömluðu enn vexti samvinnuverslunar, en í
öðrum greinum var uppbygging samvinnustarfsins ör.
Sambandið keypti prjónastofu á Akureyri og stofnaði upp
úr henni Fataverksmiðjuna Heklu.
Ráðgert var að Sambandið tæki þátt í stofnun áburðarverk-
smiðju og sementsverksmiðju.
Keypt var íslandsdeild líftryggingafélagsins Andvöku sem
síðan hefur verið rekin við hlið Samvinnutrygginga; fram-
kvæmdastjóri var Jón Ólafsson.
Markaðshlutdeild Olíufélagsins nam þetta ár og hin næstu
um helmingi af innfluttum olíuvörum.
Sambandið stofnaði Dráttarvélar hf. til að taka við umboði
fyrir Ferguson-dráttarvélar.
Keyptur var veitingaskáli við Hreðavatn þar sem nú heitir
Bifröst.
Sigurður Kristinsson var kjörinn formaður Sambandsins í
stað Einars Árnasonar sem látist hafði árið áður.
1949
Arnarfell, annað Sambandsskipið, kom til landsins.
Sambandið gekk í Samvinnusamband Norðurlanda.
Leifur Bjarnason tók við framkvæmdastjórn Véladeildar, en
Agnar Tryggvason við forstöðu skrifstofunnar í New York.
Á árinu var lokið endurskipulagningu á rekstri og stjórnun
Sambandsins sem meðal annars fólst í stofnun undirdeilda.
Viðskiptahalli og verðbólga settu svip á þjóðarbúskapinn,
gjaldeyrissafn stríðsáranna þorrið og viðskiptahöft orðin
mjög tilfinnanleg. Það sérstaka efnahagsástand sem veitti
Sambandinu fágæt vaxtarskilyrði að stríðslokum, hafði
reynst skammætt, en tækifærið hafði ekki liðið hjá ónotað.
35