Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.04.1909, Blaðsíða 44

112
230 kr. í stofnsjóði (veltufjársjóði), auk hlutdeildar í vara-
sjóði.
Á íslandi þurfa kaupfjelagsmenn, einkum utan kaup-
túnanna, að eiga tiltölulega meira í stofnsjóði, miðað
við- ársviðskipti þeirra, heldur en tíðkast í útlöndum,
sökum þess að þeir þurfa á svo miklum vöruforða að
halda í einu, og geta naumast optar en tvisvar til þrisvar
sinnum á ári tekið útlendu vörurnar og innt borgun af
höndum fyrir þær. Erlendis gera betri samgöngur það
að verkum, að sama veltufjeð má nota miklu optar á
árinu, og gjaldeyrir, eða tekjur fjelagsmanna skiptast
vanalega jafnar niður á árstímabilin.
Ef bóndi, sem hefir viðskipti sín í kaupfjelagi, getur
með fullum rjetti reiknað sjer eða fengið úthlutað í á-
góða 10% af ársviðskiptunum í heild sinni, lætur helm-
rng ágóðans ganga til þess að auka stofnsjóðseign sína
og standa þar á góðum vöxtum, þá er eigi lengi að
safnast saman veltufje handa honum, með ofureinfaldri
og haganlegri aðferð, er nemi um helming af árlegri
kaupþörf hans í fjelaginu. Og lægra takmark en þetta
má ekkert kaupfjelag setja sjer í heild sinni.
Bóndi, sem verzlar t. d. fyrir 600 kr. árlega, í sínu
eigin kaupfjelagi, getur með þessari aðferð á 8 árum
náð því takmarki að eiga 300 kr. í stofnsjóði, eða fyrir-
liggjandi helminginn af kaupþörf heimilis síns til ársins.
Það er laglegur skildingur, tekinn alveg á þurru landi;
það er ekki svo lítið tryggingarfje í búskaparbaslinu,
og um leið er þetta góður þáttur í einni sterkustu afl-
taug fjelagsins sjálfs. Til þess að ná slíku takmarki þarf
eiginlega ekki annað en framsýni, þolinmæði og svo
litla sjálfsafneitun um tíma. Hinn helmingur árságóðans,
hjá bóndanum sem dæmið er tekið af, ætti að geta
fyllilega vigtað á móti áhættu og misfellum við fjelags-
skapinn, sem svo sjaldan mun þurfa að koma fyrir, að
optast má telja að það fje geti gengið til þess að lagfæra