Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.04.1909, Blaðsíða 63

131
til afnota. Hreifingin mun ekki Iáta staðar numið fyr en
búið er að útrýma hinum ósjálfráða atvinnuskorti.
F’annig voru draumarnir hjá hinum fátæku skozku verka-
mönnum og þá dreymdi, að nokkru leyti, fyrir daglátum.
Að vísu er takmarkinu eigi enn þá náð, en viðgangurinn
hefir sýnt það, að stefnan og aðferðin er örugg. Pegar
maður heyrir lýst sigurför samvinnuhreyfingarinnar á
Englandi er það líkast því sem gerist í æfintýrinu um
litla, fátæka drenginn í kotinu, sem með hyggindum sín-
um og þolgæði eignaðist að lokum hálft kóngsríkið.
Vefararnir í Rochdale byrjuðu vöruúthlutun sína í lítilli
og óálitlegri sölubúð. Árságóðanum úthlutuðu þeir meðal
fjelagsmanna í hlutfalli við vörukaup hvers eins í fjelag-
inu. Byrjun fjelagsstarfseminnar og framfarir má sjá af
eptir farandi skýrslu.
Ar. Fjelagsmannatala. Viðskiptavelta. Arságóði.
1844. 28. » — »
1845. 74. 12,780 kr. 396 kr.
1865. 5,326. 3,532,212 - 452,808 -
1895. 12,584. 5,221,008 - 923,706 -
f*egar við fyrstu byrjun fjelagsstarfseminnar kom það
fram, að stórsalarnir neituðu kaupfjelögunum um að fá
vörur út í skuldareikning. Urðu þá fjelögin að krefjast
peningaborgunar hjá fjelagsmönnum. Þetta varð til ó-
metanlegs gagns fyrir fjelögin sjálf og hvern einstakan
fjelagsmann.
Orðrómurinn um hina nýju verzlunaraðferð og hinn
góða viðgang hennar, breiddist fljótlega út til annara
hjeraða á Bretlandi hinu mikla, og smám saman stofn-
uðu enskir verkamenn kaupfjelög, hverjir í sínum bæ.
En fjelög þessi námu eigi iengi staðar við smásöluverzl-
unina eina saman, heldur gerðu þau samtök og mynd-
uðu sambandskaupfjelag, svo hægt væri að kaupa vör-
urnar í sem stærstum heildum og ná til sín, með því
móti, þeim hagnaði, sem stórsöluverzlunum fjell í skaut.