Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.08.1921, Side 16

122
Tímarit íslenskra samvinnufélaga.
og þekkja styrkleik grundvallarins til lilítar. Ef þessi
ábyrgð hvílir á einum manni, rísa ekki undir henni í
stórum félögum aðrir en afburðamenn. Það eitt er
nægileg ástæða, til þess að gerhugsa þetta mál. Af-
burðamennirnir verða ekki gripnir á götunni, hvenær
sem vera skal. En við megum ekki við því, að stofna
fjöreggi okkar í tvísýnu.
Eg lít svo á, að skuldatryggingunni sé, með þing-
eyska skipulaginu, betur fyrir komið, eftir íslenskum
staðháttum, heldur en með Rockdale-skipu 1 aginu. Það
er ekki einhlítt að banna íslenskum bændum að skulda,
sem eru að byggja yfir sig, græða jörðina og etja kappi
við óblítt og dutlungasamt árferði. Allar nauðungarráð-
stafanir og lagafyrirmæli um þá hluti ofan frá ná skamt
til framúrgreiðslu á efnahag manna, og geta jafnvel
aukið vandann. Það þarf að stemma stigu fyrir skuld-
unum við upptök þeirra, en ekki þar sem þær leita
sér útrásar í viðskiftabókunum. Það nægir ekki að slá
striki í reikninginn og setja blátt bann fyrir, þegar
skuldin er i raun og sannleika orðin til, heldur þarf
að ráðast á orsakir skuldanna heima fyrir hjá hverjum
einstaklingi. Það geta þeir einir, sem er kunnugt um
hagi mannsins og háttu, — sveitungar hans og sam-
deildarmenn.
Um önnur þau frábrigði Kaupfélags Þingeyinga,
sem áður voru nefnd, pöntun og kostnaðarverð pant-
aðra vara, skal eg ekki fjölyrða. Til þess skortir mig
verslunarþekkingu. Eg get liugsað mér að frekar geti
farið á milli mála, hvort þau atriði eiga alstaðar jafn-
vel við. Það kemur í ljós við ítarlega rannsókn. Um
hitt blandast mér ekki hugur, að með deildaskipun og
samábyrgð innan deilda verður takmarki samvinnu-
stefnunnar best náð, að auka almennan þroska og al-
menna hagsæld. Slíkt skipulag byggir sig sjálft upp
frá rótum og tryggir sig sjálft við grunninn. Samsveit-