Neisti - 01.06.1968, Blaðsíða 27

sókn hins bandaríska, og árið 1958 var myndað bandalag fjármálamanna og auð-
hringa f Vestur-Evrópu, svo nefndur sameiginlegur markaður eða Efnahagsbanda-
lagið. Þetta voru merki þess, að Vestur-Evrópa væri að ná sér á strik efnahags-
lega og baráttan hafin við hið bandaríska fjármagn og einræði þess f Vestur-Evrópu.
Frakkar höfðu hér forystu. -
Samhliða þessu bandalagi reis svo upp annað markaðsbandalag 1 Vestur-Evrópu,
svo nefnt Fríverzlunarbandalag undir forystu Breta. Tengsl Breta við Bandarík-
in ollu þvi að Frakkar litu Fríverzlunarbandalagið homauga og töldu að það væri
til stuðnings áhrifavaldi Bandaríkjanna \ Evrópu. Það kom þva fljótt \ ljós að þessi
skipting fjármagnsins \ Vestur-Evrópu var ekki sem heppilegust, og Fríverzlunar-
bandalagið fór brátt að gera tilraunir til þess að fá inngöngu \ Efnahagsbandalagið
enda var framtíð Fríverzlunarbanáalagsins orðin næsta ótrygg. Andstæðumar
innbyrðis milli þeirra ríkja sem að Fríverzlunarbandalaginu stóðu voru miklar
og litlar líkur á því” að það fengi staðizt til lengdar með þvf skipulagi sem á þvf
var.
Tilraunir til sameiningar þessara tveggja bandalaga hafa þó ekki borið árangur
enn sem komið er, en það hefur verið talið sök Frakka fyrst og fremst, og vist
hafa þeir opinberlega veitt harðasta andspymu. Fleira kemur þó'hér til. Vestur-
Þjóðverjar munu ekki vera mjög ginkeyptir fyrir upptöku Breta 1 bandalagið.
Hemaðarstyrkur Vestur-Þjóðverja eykst stöðugt, og þeir hafa enn augastað á
þýskri yfirdrottnun í Evrópu. Þeir hafa þvf ekki mikinn áhuga á þvf að efla áhrif
helztu stuðningsmanna Bandaríkjanna f Evrópu. Hinsvegar geta V-Þjóðverjar ekki
treyst öðrum betur en Bandaríkjunum f þeirri viðleitni sinni að gleypa hið A-Þýska
alþýðulýðveldi, og þvf verða þeir að fara gætilega gagnvart umsókn Breta um
upptöku f Efnahagsbandalagið. Þó þeir séu ekki líklegir til þess að veita þeim
mjög skeleggan stuðning.
Hinar stóru markaðsheildir Vestur-Evrópu eru því enn f mótun og samfærsla
kapitalsins í Vestur-Evrópu er f fullum gangi, en hverskonar fyrirbæri er þá hér
um að ræða. Er þetta eitthvað alveg nýtt að fjármálaauðvaldið myndi skipulögð
samtök til þess að viðhalda síhum mörkuðum og ráða framleiðsluháttum þjóða,
sem skemmra em á veg komnar í efnahagslegri þróun? Síður en svo. Þetta fyrir-
bæri er jafn gamallt kapitalisku hagkerfi og óhjákvæmilegur hluti af þvf.
Auðhringarnir leita nýrra og nýrra ráða til þess að viðhalda einokunarstöðu sinni
á mörkuðunum, og svffast einskis. Nú stynja hinar vanþróuðu þjóðir undan þvf
helsi sem stórkapitalið leggur á þær með þvf að ræna þær hráefnum sfnum og
selja þeim svo fullunna vöru á verði, sem er ofvaxið veikri fjárhagsgetu þeirra.
Þannig halda hin háþróuðu auðvaldsríki hinum vanþróuðu þjóðum á sfnu frumstæða
þróunarstigi og vama þeim að nota auðlindir sfnar til uppbyggingar sfnum eigin
efnahag, og veita orku sinni þannig eðlilega framrás.
Við fslendingar erum oft taldir til hinna vanþróuðu þjóða, og svo er undanfarandi
"Viðreisn" fyrir að þakka að nú erum við ver á vegi staddir efnahagslega, en við
vorum fyrir einum áratug. Eru nú nokkrar líkur til þess að efnahagsbandalög
hinna háþróuðu Iðnaðarþjóða Vestur-Evrópu geti bjargað við búskap okkar eða
búskaparháttum, og er æskilegt að tengjast auðhringum Vestur-Evrópu f þessu
skyni ?
Engin getur ráðið búskaparháttum þjóðar svo vel fari nema hún sjálf. Við verðum
því að treysta á okkur sjálf f þessu efni. Treysta á orku okkar, mannafia og auð-
lindir til þess að geta búið f okkar eigin landl. En til þess verðum við að byggja
27