Andvari - 01.04.1962, Page 16

14
LÁRUS SIGURBJÖRNSSON
ANDVARI
sækja herra sýslumanninn og aðra heldri menn hér sunnanlands, auk annarra
smærri erindagjörða.“ Það liggur beint við að ætla, að frumgerð leiksins láti
skólapilta vera á ferð, enda segir annar „stúdentinn": „Þess utan veit hún Mar-
grét litla, að við erum engir vatnskettir, Hólasveinar". Ferðalag þeirra verður
þá allt skiljanlegra. Þeir eru á leið í skóla að liausti, gista hjá sýslumanni áður
en þeir leggja á fjöll. Nauðsyn býður, að sýslumaður sé ekki heima, svo að þeir
geti óáreittir og án þess að misbjóða virðingu sýslumanns haldið spaugilegt
dómþing yfir aðvífandi fáráðlingum. Þetta atriði er mikilvægt þar sem það
bergmálar svo að ekki verður um villzt leik pilta í Hólaskóla eins og síra Jón
Steingrímsson lýsir því í sjálfsævisögu sinni. Leikur þá annar piltanna yfir-
valdið en hinn höðul eða réttarskrifara. — í seinni gerðum leiksins setur sýslu-
mann svo mjög niður með þátttöku í skrípalátunum, að atriðið hefur oft verið
fellt niður á sýningum. — Af frásögn Margrétar vita skólapiltar um illþýði á
fjöllum, þessa sögu staðfestir Galdra-Héðinn og lætur getið um vörðuna, en
þaðan má sjá útilegumannabælið.
Þessu næst halda Hólasveinar áfram ferðinni. (Leiksviðsbreyting var auð-
veld.) Þeir standa á heiðarbrúninni hjá vörðunni, verða útilegumannanna varir,
en flýja vegna vopnleysis. Ketill, Ogmundur og Haraldur eru nú nefndir til
sögu og er þá lokið leikinngangi.
Ástæða er til að staldra við ástarævintýri Idaralds og Ástu. Llaraldur segir
Ögmundi frá fyrstu fundum þeirra — það er allt og sumt. Illa er ég svikinn,
ef Sigurður málari hefur ekki harðlega mótmælt þessari aðferð. Hann hefur
auk þess átt bágt með að kingja því, að útilegudrengur, sem aldrei hefur séð
konu, skuli þegar í stað haga sér eins og rómantískur elskhugi. Mótmæli hans
má lesa út úr því atriði „Smalastúlkunnar', sem fjallar um fyrsta fund þeirra
Gríms og Llelgu. Hinn verðandi elskhugi karlkennir stúlkuna í hverju orði
og flýr í ofboði, þegar hann kemst að því að litli nýi leiktelaginn er af því kyni,
sem fóstri hans scgir að klóri eins og kettir. — Matthías semur nýtt leikatriði í
síðustu gerð lciksins um fyrstu kynni elskenda sinna og lætur útilegusveininn
bjarga hyggðarstúlkunni úr lílsháska alveg eins og Sigurður hefur gjört í „Smala-
stúlkunni".
Annar þáttur hefst á því að Llólasveinar vitja sýslumanns öðru sinni og
liafa nú frá tíðindum að segja. Dregur til tíðinda á fjöllum, en Hólasveinar eru
að mestu úr sögunni. 1 þessum þætti og hinum næsta er ekki heimilt að gera
ráð fyrir breytingum enda ástæðulaust. Llins vegar vandast málið í fjórða þætti
(fimmta þætti prentaða leiksins). Hér hefur höfundur breytt einhverju, „fáu
sleppt, heldur bætt inn í eða fært til“. Minnisgrein Stcingríms Johnsens gefur
tilefni til að ætla, að breytingar hafi orðið í sambandi við tilkomu hins nýja