Andvari - 01.04.1962, Blaðsíða 93

ANDVARI
PRANZ LISZT
91
legar hugmyndir og er ætlað að flytja
einhvem boSskap, sem liggur utan sviSs
sjálfrar tónlistarinnar. Einnig á þessu
sviSi var Liszt brautrySjandi, sem hefir
markaS djúp spor, þótt ekki sé þessi
stefna ofarlega á baugi á síSustu ára-
tugum.
ÞaS hafa orSiS örlög tónskáldsins
Liszts, aS frægS hans hvílir enn í dag
aSallega á fáeinum verkum, sem yfirleitt
geta ekki talizt meSal hinna merkari.
Ameríski tónlistarfræSingurinn Paul
Henry Láng hefir sagt: „Þegar Liszt tók
prestsvígslu, var þaS undrunarefni sam-
tímamönnum hans, og þaS er enn í dag
ráSgáta þeim, sem sjá ævistarf hans og
persónuleika í spegli ungversku rapsódí-
unnar nr. 2.“
TrúlineigSin og löngunin til sjálfsögun-
ar kemur hinsvegar fram í mörgum hin-
um síSari verkum hans, sem flest eru lítt
kunn. Þar er horfinn hinn glitrandi
íburSur eldri verkanna, einfaldleikinn og
strangur sjálfsagi ríkir einráSur, og geS-
brigSum öllum er mjög í hóf stillt. „ÞaS
er einkennilegur þreytublær yfir þessum
verkum", segir enska tónskáldiS
Humphrey Searle, „eins og höfundurinn
finni, aS dauSinn nálgast . . . í þeim
virSist hann vera aS skrifa niSur hugsanir
sínar fyrir sig einan.“
„Lg get beSiS“, sagSi Liszt einu sinni.
Hann hefir orSiS aS bíSa nokkuS lengi
eftir því, aS list hans og starf væri metiS
aS verSleikum og óvilhallt. MeSan hann
lifSi, skyggSi píanósnillingurinn á tón-
skáldiS. Og síSan hann var allur hafa
hin léttvægari verk hans skyggt á hin
merkari. Liszt var vafalaust aS sumu leyti
á undan samtíS sinni. í tónlist og tón-
listarmati síSustu áratuga má merkja
hræringar, sem aS sumu leyti benda til
Liszts og þeirra verka hans, scm af mörg-
um eru merkust talin, þótt þau hafi lcngi
haft lítinn hljómgrunn. Ef til vill fer
biSin nú aS styttast.