Andvari

Árgangur

Andvari - 01.04.1962, Blaðsíða 88

Andvari - 01.04.1962, Blaðsíða 88
86 JÓN ÞÓRARINSSON ANDVARI sem hann hafði eitt sinn afskræmt svo furðulega, í sínurn háleita einfaldleik; engri nótu, engri áherzlu var aukið við upphaflega hugmynd tónskáldsins. Það var andi Beethovens, særður fram af snillingnum, sem talaði til okkar. Við sátum hljóðir og titrandi, og þcgar síð- asti hljómurinn var dáinn út, mælti eng- inn orð af vörum, — við vorum með tárin í augunum." Sjálfur fór Liszt síðar svofelldum orð- um um álit sitt á áheyrendum sínum í bréfi til rithöfundarins George Sand (sem réttu nafni hét Marie Aurorc Dudevant og var um árabil fylgikona Chopins): ,,Ef tónskáld er jafnframt sinn eigin túlkandi, hversu sjaldan er það ekki, að hann mæti skilningi? Hversu oft er það ekki, að hann opinberar innstu kenndir sínar köldum og sljóum áheyrendum? . . . Mér hefir oft verið sagt, að ég hefði sízt allra listamanna ástæðu til að kvarta um þetta, því að allt frá bernsku hafi ég notið meiri vinsælda en verðleikar mínir og vonir stóðu til. Rétt er það; en hávær fagnaðar- lætin hafa á sársaukafullan hátt sannfært mig um það, að þar er fremur um að ræða óskýranlega duttlunga tízkunnar og virðingu fyrir frægum nöfnum og viss- um túlkunarhæfileikum heldur en raun- verulega tilfinningu fyrir sannleik og fegurð. Fyrir þessu eru meira en nógar sannanir. Meðan ég var barn, lék ég oft ýmis hrekkjabrögð að gamni mínu, og það brást aldrei, að áheyrendur gengju í gildruna. Til dæmis spilaði ég stundum sama lagið ýmist sem verk Beethovens, Czernys eða mitt eigið. Þegar það var kynnt sem mitt verk, voru móttökurnar mjög örvandi. „Það er alls ekki slæmt eftir aldri," sögðu þeir. Ef það var eignað Czerny, hlustuðu þeir varla á það, en ef það var flutt undir nafni Beethovens, tók allur söfnuðurinn þátt í fagnaðaróp- vinum," Þegar Liszt var 22 ára gamall, kynnt- ist hann Marie greifafrú d’AgouIt. Hún var sex árum eldri en hann, af frönskum og þýzkum ættum, fædd í Þýzkalandi en alin upp í Frakklandi. Hún hafði ung gifzt Charles greifa d’Agoult, sem var liðsforingi í riddaraliði Napóleons og fimmtán árum eldri en hún. Litlar ástir tókust með þeim. Ilestar og fjárhættu- spil voru helztu áhugaefni greifans, en frúin var rithöfundur, og margir helztu lista- og andans menn samtímans voru tíðir gestir á heimili hennar i París. Fyrst í stað virðist Liszt hafa fundið mjög til stéttarmunar þeirra og síður en svo reynt að draga úr honum. En svo fór, að ástir tókust með þeirn, og fylgdust þau síðan að lengst af í tíu ár og áttu þrjú börn, tvær dætur og einn son. Yngri dóttirin var Cosima, sem fyrst var gift hljórn- sveitarstjóranum fræga Hans von Búlow, en hljópst brott frá honum til að taka upp sambúð með Richard Wagner. Mikið ástríki sýnist hafa verið með Liszt og greifafrúnni í fyrstu, en smám saman kólnaði það, enda mun Liszt ckki hafa verið við eina fjöl felldur í ásta- málum. Snemma á árinu 1838 flóði Dóná yfir bakka sína og olli óhemju tjóni og hung- ursneyð í Llngverjalandi. Þá hafði Liszt dvalizt á Ítalíu um tveggja ára skeið ásaint fylgikonu sinni, en tók sig nú upp og fór til Vínarborgar til tónleikahalds til styrktar aðþrcngdum löndum sínum. Mikið fé kom inn á þessum tónleikum, og var þetta ekki í eina skipti, sem Liszt var stórgjöfull. En segja má, að þessir tón- leikar mörkuðu þáttaskil í ævi hans, því að upp frá þessu hóf hann hinn eiginlega feril sinn sem „umreisandi" hljóðfæra- snillingur. Einna fyrst lagði hann leið sína til ættlands síns, og var honum fagnað þar sem þjóðhöfðingi væri. Síðan ferðaðist hann um Evrópu þvera og endi-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.