Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1952, Blaðsíða 46

Andvari - 01.01.1952, Blaðsíða 46
42 Þorkell Jóhannesson ANDVABI áður fram komið hjá þeim, sem rituð höfðu um framfarir íslands. Hið nýja í þessu máli var sjálf félagsstofnunin og framlag félags- manna til framkvæmdanna, og svo málflutningur Skúla sjálfs, er leiddi til þess, að stjórnin ákvað að veita honum stuðning sinn og féllst á tillögur hans og óskir. Sjálfur lýsir hann afstöðu sinni til málsins í skýrslu til Landsnefndarinnar 1770 á þessa leið: „Mönnum kom nú sarnan unr að stofna ldutafélag, svo sem land- fógeti hafði lagt til, en hann lýsti því yfir, að ekkert slíkt yrði án kónglegar náðar og valds framkvæmt, því félaginu mundi mæta, auk annarra hindrana, sterk mótspyrna verzlunarfélags- ins; en að hafa með höndum slíkar lramkvæmdir, undirorpnar taxta og einokun, væri að vinna gegn allri skynsemi“. Sjálfsagt verður að liafa í huga, að þessi orð eru rituð nærri 20 árum eftir að innréttingarnar voru stofnaðar og að þá stóðu sem hæst deilur Skúla og málaferli við Almenna verzlunarfélagið vegna innrétt- inganna. En liér er afstöðu Skúla 1751 sarnt alveg rétt lýst. Frá upphafi taldi hann höfuðatriði þessa máls, að afurðir stofnananna væru undanþegnar taxtaákvæðum einokunarinnar og stolnun- unum heimilað að l’lytja þær utan, ef ekki næðist samkomulag uin verð við verzlunarfélagið, og mætti alls ekki frá þessu kvika. Meira að segja hafði hann á takteinum úrræði til þess að bæta konungi hallann, ef þetta atriði skyldi valda því, að verzlunar- félagið gerði tilslökun þessa að uppsagnarsök og sliti samningi sínum við stjórnina. Til þess kom ekki, því stjórnin ákvað, að um þetta skyldi ekki fast ákveðið að sinni, en leitað samkomulags um verðlag og vöruflutninga milli Llörmangarafélagsins og iðn- aðarstofnananna. Varð Skúli að láta sér þetta lynda, enda var mikið unnið, er honurn tókst að binda stjórnina í málið með all- miklum fjárframlögum og öðrum fríðindum. í raun og veru var hún nú orðin langstærsti hluthafinn í stofnununum og mátti treysta því, að hún léti ekki verzlunarfélagið troða þær undir fótum í fyrstu atrennu. Skúla var frá upphafi ljóst, hvaða þýð- ingu stofnun innréttinganna gat haft fyrir verzlunarinál lands- ins. Ég ætla meira að segja ekki of djarft að líta svo á, að annar
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.