Andvari - 01.01.1943, Side 14

10
fcorsteinn Jónsson
ANDVARI
Eftir ársdvöl vestra gerðist Einar meðritstjóri Heimskringlu
og hóf með því ævistarf, er varð óslitið úr því. Upp frá þvi
var hann ritstjóri og rithöfundur til dauðadags. Ekki var hann
lengi ritstjóri Heimskringlu, aðeins um það bil eitt ár. En árið
1888 var blaðið Eögberg stofnað, og varð Einar ritstjóri þess
þar til 1895, er hann hvarf heim til íslands.
Ekki J)ótti Einari mikill menningarbragur i nýlenduborginni
Winnipeg, enda mun hún hafa haft aðra kosti frekara á þeim
dögum. Þó voru þar nokkrir gáfaðir og vel menntaðir íslend-
ingar, og voru fremstir i þeim flokki prestarnir Jón Bjarnason
og Friðrik J. Bergmann. Gestur Pálsson kom J)angað frá íslandi
árið 1890, en dó ári síðar. Þótt Einar hafi efalaust glaðzt af því
að hitta Gest, J)á var sú gleði ekki óblandin; Gestur var rót-
laus, óreglusamur og óhamingjusamur, og var J)að Einari sár
sorg að sjá svo mikilhæfan gáfumann á óheillabraut. Einar
hafði sjálfur verið með í gleðilífi stúdenta á fyrstu Hafnarárum
sinum. En nú var hann fyrir löngu orðinn alger bindindis-
maður og var J)að upp frá J)ví til æviloka. Baráttan gegn of-
nautn áfengra drykkja var einn liðurinn í lifsstarfi hans, alveg
eðlilegur liður í J)ví siðferðilega lífsviðhörfi, er hann hafði.
Það var hans hjartans mál, að ofnautn áfengis væri óeðlileg
og ósamboðin vel siðuðum mönnum, og er erfitt að mótmæia
þeirri skoðun með frambærilegum rökum. Stóð Einar framar-
lega í félagsskap Góðtemplara lengi, og var einn þeirra manna,
er töldu algert aðflutningsbann áfengra drykkja æskilega lausn
á ofdrykkjubölinu. Hann fordæindi þó aldrei ógæfumanninn,
er hafði orðið ofdrykkjulestinum að bráð. Hann vissi það vel,
eins og hann lætur Álfhildi segja i sögunni Sálin vaknar, að
menn drekka oft i sig annað miklu skaðlegra eitur en áfengi,
eitur úlfúðar, sjálfselsku, miskunnarleysis og grimmdar. Yfir-
leitt fordæmdi Einar aldrei J)að, sem venjulega er kallað glæpur
eða löstur í löggjöf og almenningsáliti, hann leit á Jiað með-
aumkunaraugum ríkrar, hróðurlegrar samúðar. Hann vildi hlúa
að því veika, skemmda lífi, sem ormar skilningsleysis höfðu
nagað, eða kalið hafði í helkulda lífsins. Það,- sem hann aldrei
gat látið óátalið og aldrei þreyttist að mótniæla, var harðúð