Andvari - 01.01.1943, Blaðsíða 39

andvari
Vér viljum skilnað —
35
Oppenheim telui', að þegar um tímabundinn ómöguleika á
framkvæmd samnings sé að ræða, þá falli hann ekki úr gildi,
heldur frestist einungis framkvæmd hans. Sama heldur Anzi-
lotti fram sem aðalreglu.
Báðir höfundar halda því fram, að breyttar aðstæður geti
í vissum tilfellum orðið til þess,- að samningar falli niður.
Oppenheim orðar það svo, að það geti orðið, „ef einhver
skylda, sem samið hefur verið um í samningnum, skyldi vegna
ófyrirsjáanlegra breytinga á kringumstæðum stofna tilvern
eða lifsnauðsgnlegri þróun einhvers aðilans í hættu ......
En báðum kemur þeim saman um, að ekki sé um að ræða
einhliða riftunarrétt í þessum tilfellum, heldur verði áður en
samningurinn sé felldur úr gildi að liggja fyrir samþgkki hins
aðilans, eða úrskurður gerðardóms. Því aðeins að mótaðilinn
neiti að fallast á úrskurð gerðardóms, geti verið um einhliða
riftun að ræða.
Bessi regla gæti komið Islendingum að haldi eftir stríðið,
ef Danir mót vonum neituðu að fallast á tafarlaus sambands-
slit þá.
Þar sem allir verða að viðurkenna, og það meira að segja
Bjarni Benediktsson sjálfur, að Dönum verður engin sök gefin
á því, að ekki hefur verið unnt að framkvæma samninginn,
heldur er þar um að ræða óviðráðanlega og ófyrirsjáanlega
ytri viðburði, sem gert hafa bæði Dönum og Islendingum
ókleift að framkvæma þær athafnir, sem þeim bar samkvæmt
sambandslögunum, virðist það fjarri lagi að ætla að heim-
færa þetta dæmi undir regluna um samningsrof eða brot á
samningum (Oppenheim talar um „violation of treaties“ í
Þessu sambandi, Anzilotti um „Vertragsverletzung"), eins og
Bjarni Benediktsson gerir.
Þess skal og getið, að núverandi dómsmálaráðherra, Einar
Arnórsson, liefur í riti sínu „Þjóðréttarsamband íslands og
Danmerkur“, bls. 127, einmitt gert það að umtalsefni, hvernig
faeri, ef Danmörk yrði tekin herskildi. Segir hann orðrétt:
„Vera má enn fremur, að framkvæmd sambandslaganna
kynni að einhverju leyti að frestast vegna óviðráðanlegra at-