Andvari - 01.01.1943, Page 69

a*<"DVAIU
Skilnaður
Islands og Danmerkur.
Eftir Gísla Sveinsson.
Sjálfstæðismál íslendinga, sem með réttu hefur heitið því
llafni og var áður annað veifið nefnt „sambandsmálið“ (þ. e.
^'ð Dani), er sama og skilnaður íslands og Danmerkur í
' Jornmálalegu tilliti, þótt margt komi fleira til greina, eins
gefur að skilja, sem ástæður eða afleiðingar, þegar um
lelta er rætt. Út í alla þá sálma verður eigi farið hér, í stuttri
ri,tgevð, enda hefur ýmislegt um það verið ritað áður, sem
nvætti til. — Verkefnið er hér þriþætt, sem samtengist af
un *U ^1 ’ sem Serzt hefur í málinu fyrrum, í aðalatrið-
I a lakið; það, sem er að gerast á yfirstandandi tíma, og loks
a ’ sern til stendur að verði í framtíðinni.
egar stjórnskipulag komst fyrst á hér á landi, var það
^Jo veldi, sem helzt samsvarar sjálfstæðu lýðveldi síðari tíma.
konungur eða „einræðisherra“ drottnaði yfir þjóðinni,
v?, Vlss flokkur höfðingja og „áhrifamanna“ færi með aðal-
lnegln’ flns °g reyndar ávallt og alls staðar hlýtur að verða,
S1 . nieira eða minna mismunandi hætti. í samræmi við þetta
*Paðist einnig svo, er landið síðar, illu heilli, gekk undir
l262^an k°nung (Hákon Hákonarson Noregskonung, árin
js^ ' 1264), að gerður var um það samband, er þá myndað-
sið’a*amningur milli aðila, sem var fyrst „Gamli sáttmáli“ og
s» ? fleiri. Það var Noregskonungur, sem í öndverðu var
s,(1) 1. V1®> en aðeins fyrir það tilvik, að Noregur og Danmörk
Da leinu^ust seinna (árið 1380) undir sama konung, gerðist
na 'OIlnngur aðili í málinu, sem hélzt, þótt þessi lönd skildu