Fálkinn - 18.12.1942, Blaðsíða 15

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1942 9
sterkur og sagði að það munaði nú
um sig, enda var liann 240 pund.
En þvi miður var liann nú samt
ekki eins og ákjósanlegast liefði
verið og hjelt sig því mest niðri.
Um morguninn vorum við allir
dauðlúnir og sáum, að kraftar okk-
ar mundu ekki endast til þess til
frambúðar, að standa altaf við dæl-
urnar og fá engan blund. Við fórum
því til skipstjóra til þess að heyra
álit hans um hvað gera skyldi. Sagði
hann okkur þá að taka ofan af fram-
lúkunni og var jeg svo sendur ])ang-
að niður. Þvi að af því að farmur-
inn var svo þungur i sjer var hann
allur miðskipa en autt rúm bæði
fyrir framan og aftan og hægt að
komast á milli ofan á honum. Sjór-
inn flaut þá rjett yfir kjölsvinið og
jeg heyrði hann renna inn einhvers-
staðar í lestinni. En hvar það var gal
jeg ekki greint.
Jeg fór svo aftur og sagði hvernig
ástatt væri. Síðan var haldið sjó-
ráð og kom okkur saman um að
skifta okkur i tvær vaktir. Önnur
skyldi ryðja farmi fyrir borð úr
framlestinni, svo að sjórinn gæti
runnið betur að dælunum, en hin
skyldi standa við dælurnar og dæla
sleitulaust. Ef björgun byðist skyld-
um við yfirgefa skipið. Við tókuin
strax til starfa og svo var dregið
upp neyðarflagg.
Þann Sama dag fóru tvö seglskip
frani hjá okkur, en í jiessu vonsku-
veðri var öll björgun ómöguleg. Og
ekki vildu skipin bíða hjá okkur
eða lialda sjer við hliðina á okkur
jiangað til kynni að lygna. Hurfu
þau bæði brátt úr augsýn.
Það sýndi sig nú að sjórinn hafði
lækkað um eitt fet, og var með öðr-
uni orðum 4 fel í slað 5 áður. Okk-
ur kom svo saman uni að dæla í
fjóra tima og varpa farmi fyrir borð
eftir bestu getu, og hvila okkur tvo
tíma á milli, og þannig áfram.
—■ Kæri lesari, sem einhverntíma
lesið linur Jiessar; hafið þjer nokk-
urntima gert yður í hugarlund hvað
sjómaður verður stundum að þola
undir svona kringumstæðum? Getið
þjer gerl yður í hugarlund, livilíka
vosbúð og slit sjómaðurinn, sem
|ijer mætið stundum þegar hann er
i höfn, liefir orðið að þola þessa
eða þessa l'erð og orðið að þraut-
reyna sína síðustu krafta til þess
að komast að landi? Og þá er hann
stundum staddur þúsundir mílna frá
heimili sínu. Og svo einn góðan
veðurdag liittist hann glaður og á-
nægður og er kominn heim.
En jeg verð að hverfa til gamla
skipsins aftur.
Eftir að liafa unnið sleitulaust i
36 tima fórum við nú að skiftasl
á um að hvíla okkur tvo tima i
senn. Ofviðrið var enn það sarna,
hrævareldarnir brunnu ömurlega á
öllum stálvírum i reiðanum og við
urðum að öskra til þess að heyra
hver til annars, en ' veðrið þeytti
okkur áfram. Allir vorum við bundn-
ir fastir, bæði við stýri og dælur,
og sá sem stóð við stýrið varð að
gæta sín vel að stýra með öldunni
og ekki „elta lambær“, en liafa vind
og sjó beint á eftir á undanhaldinu.
Jeg liefi oft síðan hugsað um þessa
nótt. Okkur kom öllum saman um,
að meira gæti ekki blásið og að
vindurinn hefði náð hámarki. Sjór-
inn var í algleymingi og himinháar
öldur risu fyrir aftan okkur, skýin
voru svo lág og dimm og skruggu-
gangurinn svo mikill að furðulegt
mátti heita. Og eins og áður er sagl
brunaði skipið áfram og við allir
bundnir fastir, svo að okkur skolaði
ekki fyrir borð. Skipið okkar var
eins og hnot — leiksoppur liinna
tryltu náttúruafla, skipshöfnin dauð-
uppgefin, tvö þúsund mílur til næsla
lands, og lítið útlit fyrir að geta
haldið skútunni ofansjávar með dæl-
unum — og það sem við hræddumst
mest: að lekinn mundi aukast!
Jeg var einn þeirra, sem fjekk að
fara, inn og hvíla inig í þessa tvo
tima. Eins og áður er sagt skiftumst
við í tvær vaktir, þrir i livorri, jeg
hafði umsjón með annari vaktinni
en stýrimaðurinn með hinni. Við
fórum svo inn í húsið okkar, sem
var ofan jjilja; hengilampa höfðum
við i loftinu á liúsinu. Jeg lá i yfir-
koju, en liinir af vaktinni í neðri
koju. Við höfðum verið inni í ná-
lægt einn tíma þegar stór brotsjór
slcall yfir og þeytti mjer fram úr
kojunni, niður á gólf og i sjóinn,
sem hafði fyll lúgarinn. Jeg og hin-
ir tv.eir sem inni voru hugsuðum
allir það sama: „Nú er alt búið!“
En í sama bili og jeg datt úr koj-
unni fjell eitthvað niður í lófann a
mjer. Jeg kom fótunum fyrir inig og
greip hinni í rúmbrikina og fór svo
að atliuga, hvað jeg væri með í lóf-
anum.
mark — Jesús á krossinum! Þennan
grip liafði jeg aldrei átt og enginn
sem var um borð kannaðist við að
eiga hann. Jeg er nú ekki lijátrúar-
fullur og dettur því ekki í hug, að
krossmarkið liafi fallið af himnum
ofan — hýst við að það hafi legið
einhversstaðár milli bita í gamla
lúgarnum okkar. En merkilegast
fanst mjer þó að jietta litla kross-
mark skyldi lenda í lófanum á mjer,
því að meira rúm var annarsstaðar.
En liefði það dottið utan lijá hend-
inni á injer og niður á gólfið í sjó-
inn hefði það aldrei liaft þau áhrif
á okkur sem ])að gerði. Því að þegar
jeg sýndi það þeim tveimur, sem
með mjer voru, sögðum við allir
sem einn:
„Guð hefir sýnl okkur teikn um
]iað, að við björgumst úr þessari
hættu og náum landi.“
Við flýttum okkur nú út á þilfar-
ið, því að við bjuggumst við að
vaktinni liefði skolað fyrir borð.
En þeir voru allir þrír á þilfarinu,
heilir og óskemdir, en liinsvegar
hafði sjórinn tekið báða bátana
okkar, og stykki úr borðstokknum
á stjórnborða.
Við sýndum þeim svo það sem
við höfðum fundið, og, kæri lesandi,
jeg veit að þjer skiljið, að þetta
liafði þau áhrif á okkur, að veik von
varð nú að fullvissu um, að við
inundum bjargast. Og við gátuin
ekki óskað okkur neinni betri sönn-
unar fyrir því, að guð inundi halda
h.endi sinni yfir okkur og hjálpa
okkur áfram.
Eftir þetta fanst okkur að alt liti
hetur út fyrir okkur en áður. Við
vorum glaðir, og þó að fæðið væri
lítið og vont þá skerti það ekkert
vinnuliug okkar eða þrek. Og við
sem vorum þarna um horð tókum
öllu með ró og stillingu og liömuð-'
ustum við dælurnar og fleygðum
fiski fyrir borð eftir þörfum, en 28
daga áttum við enn eftir að velkjast
á sjónum þangað til við kæmum til
Genova. En allir vorum við sam-
mála um það, að þetta litla kross-
mark liefði átt sinn þátt í þvi, að
okkur fjelst aldrei hugur en sæll-
um okkur við hlutskifti okkar og
verkið gekk sinn gang —- fjögra
tíma vinna og tveggja tíma hvíld á
víxl, án þess að nokkur möglaði.
Eins og áður er getið hafði vind-
ur og sjór nú náð hámarki sinu, og
eftir þessa nótt fór hvorttveggja
batnandi, og við gátum farið að
konia seghun fyrir smátt og smátt.
Altaf var vindurinn á eftir og þegar
við fórum gegnum Gibraltarsundið
og sáuin land á bæði borð man jeg
það að jeg horfði lengi til Gibraltar
og var að hugleiða, livort jeg ætti
að stinga upp á að við færum þar
inp, svo að við gætum hvílt okkur
þar um stund. En sú hugsun gleymd-
ist fljótl og þann 21. nóvember kom-
um við lieilir á liúfi til Genova, eft-
ir 36 daga ferð. Björguðum við sjálf-
ir gamla skipinu okkar í höfn án
hjálpar annara en hans, sem hjálp-
ar okkur daglega, og getur maður
endað frásögnina af þessari ferð
ineð gömluni vísdómsorðum:
„Það er harla margt milli himins
og jarðar, sem spekinginn ekki órar
fyrir.“
Við byrjuðum svo að losa lestina,,
cn altaf urðum við að „ganga sjó-
vakt“ og dæla, til þess að halda
henni göinlu okkar á floti. En þeg-
ar fór að nálgast botninn i lestinni
var svo mikil óþverralykt af fisk-
inum að við vorum reknir út úr
liöfninni og út á ytri leguna, og þar
fleygðum við afganginum fyrir borð.
En allur „aflinn okkar“, sem við
fiskuðum við Labrador fór nú fyrst
fyrir borð á leiðinni, og þar fór
ekkar fengur i sjóinn og eiiga ávexli
uppskárum við í staðinn.
Eftir þetta fengum við að fara
inn í liöfnina og síðan fórum við i
þurkví til þess að láta þjetta skipið
og gera við sjóskaðann, sem við
höfðum orðið fyrir á leiðinni. Nýir
bátar voru •keyptir, en aldrei fanst
neinn verulegur lekastaður á skip-
inu. Kanske liefir hann verið undir
koparhúðinni, en hún var aldrei
hreyfð.
Þegar lokið var viðgerðinni í þur-
kvínni fór skipstjórinn að reyna að
fá farm í skipið áleiðis lieim, en
það gekk nú ekki vel, því að skút-
an var nú komin i 2. flokk og þeir
sem komu niðureftir að gamla liró-
inu til þess að athuga kosti þess,
fóru fljótt aftur og vildu ekkert hafa
samaii við okkur að sælda. Farm
fengum við engan.
Seint og síðar meir fengum við
þó loforð fyrir saltfarmi. Áttum við
að taka hann i Portugal og flytja
til Fredrikshavn.
Við tókum svo kjölfestu og sigld-
um frá Genova þann 3. janúar 1903.
Fljótt fundum við, þegar út á
sjóinn kom, að sú gamla liafði lítið
hreyst til batnaðar, og þó vorum
við aðeins með kjölfestu en engan
farm. Við urðum að dæla og dæla
á nýjan leik, eins og áður. En 22.
janúar komuin við til St. Yhes i
Portúgal; fleygðum við þar kjölfest-
unni fyrir borð, byrjuðum að ferma
salt og höfðum lokið því 4. febrúar.
Þegar við vorum fullfermdir varð
nú alt upp í loft. Skútan lak svo
mikið, að dælan mátti aldrei standa
ólireyfð lengur en sex tíma i einu.
Vorum við nú allir sem einn sam-
huga um að neita að fara út úr
höfninni með skipið, og fórum á
fund daiiska ræðismannsins og tjáð-
um honum þetta, allir i senn. Dæl-
urnar voru iiú innsiglaðar frá klukk-
an sex að kvöldi til klukkan sex að
morgni. Þóttumst við nú vita upp
á hár, að þá væri kominn 18 þuml-
unga sjór i þá gömlu, af þeirri
reynslu sem við liöfðum af henni frá
undanförnum nóttum. En livílik
skelfing lialdið þið að hafi dunið
yfir okkur þegar lfinn háttvirti
ræðismaður kom á vettvang og úr-
skurðaði að ekki væri nema 8 þuml-
unga sjór i skipinu. Hann gleymdi
tíu þumlungunum. Við urðum æfir
og sögðum þetta vera lirein ósann-
indi en ekki tjáði að deila við dóm-
arann. Við fengum okkar dóm svart
á livitu: að halda áfram ferðinni,
hvort sem okkur líkaði betur eða
ver. Hver sá, sem færi af skipinu
skyldi talinn strokumaður og fá
sinn dóm eftir því!
Hver og einn, hvort sem hann er
sjómaður eða ekki, niun geta setl
sig i 'okkar spor! Að hugsa sér
þessa menn, sem ráku okkur á stað
aftur, dimman vetrardag út á At-
lantshafið, yfir Biscayaflóann, með
þrauthlaðið skip, hrijilekt. Já, les-
andi góður, sem hafið ferðast með
okkur liina ferðina, þjer getið sctl
yður í okkar spor! Okkur fanst við
hafa unnið eins og lietjur á ferð-
inni frá Labrador, en þarna voru
nú launin fyrir að liafa sjálfir bjarg-
að skútunni í höfn hjálparlaust.
Okkur leið illa. Við hliðina á okkur
lá gömul, rússnesk skonnorta, sem
stóð svipað á fyrir eins og hróinu
okkar. Þeim, sem þar voru um
borð, var skipað að sigla líka. Svo
ljettu bæði skipin þann 6. fehrúar.
Vindurinn var með okkur og við
komumst fljótlega fram hjá Lissa-
Hjeldiim vi& svo áfram að dæla, allir til skiftis.
Og hvað var það? — Lítið kross-