Fálkinn - 18.12.1942, Blaðsíða 22

jólablað fálkans 1942
16
PARiDÍM
ÁJÖRÐd
Gripir úr eign Blighs skipstjóra, sem enn eru til.
KYRRAHAFSEYJAN PITCAIRN ER VERÖLD FYR-
IR SIG. ÞAR LIFA UM 200 MANNESKJUR í EINSKON-
AR PARADÍSARÁSTANDI, SEM ALLIR ÖFUNDAST
YFIR. ÞETTA FÓLK ER KOMIÐ AF SAMSÆRISMÖNN-
UM AF SKIPINU „BOUNTY“, SEM KOM TIL PIT-
CAIRN FYRIR 150 ÁRUM. —
piTCAlRN heitir smáey i Kyrra-
liafi. Hún er heimur fyrir sig
og þar býr þjóð fyrir sig. Tæplega
lcga 200 manneskjur, en þær hafa
komið sjer þannig fyrir, að þeir
sem koma til Pitcairn öfunda þær af
tilverunni. Þar er hið fullkomna
þjóðfjelag — það liefir reynst að
hægt er að koma á fulkominni þjóð-
fjelagsskipun þegar ekki eiga fleiri
hlut að máli. Á Pitcairn er engin
óánægð manneskja til, er sagt; þar
græðir enginn fje og þar borgar
enginn skatta, hver fjölskylda á
sitt hús, sinn garð og sínar skepn-
ur — nægilegt til að lifa góðu iífi,
en heldiu- ekki meira. Engum utan-
aðkomandi „menningarstraumum"
er ieyfð landvist, en þó kunna allir
að lesa og skrifa — allir hafa feng-
ið þá mentun, sem ekki verður kom-
ist af án, en svo ekki meira. Þarna
eru frjálsustu og hamingjusömustu
manneskjurnar undir sólinni, heil-
brigðstu, sterkustu og — er víst ó-
hætt að segja — skynsömustu mann-
eskjurnar sem hægt er að hugsa
sjer. Þær hafa fengið alt sem þær
jrnrfa og öfunda engan. Þær eru i
Paradis.
Hverskonar þjóðfélag er þetta?
Fæstir kannast við Pitcairney, eða
rjettara sagt sögu núverandi íbúa
hennar, og þó er hún einkennilegri
en nokkur skáldsaga. Hún er spenn-
andi eins og sjóræningjaæfintýri
eftir Marryat, enda hafa ýmsir höf-
undar notað sjer þetta 'sannsögu-
lega efni. Á Taliiti eru til dæmis
tveir enskir rithöfundar, Norman og
Hall blaðamaður (hann var á ferð
lijer á landi 1925), sem hafa skrif-
að afar spennandi skáldsögu, er
„Samsæri" heitir, um frumsögu
eyjaskeggja. Og Byron hefir skrifað

m
j ■ wmm
! '; , * ti
Z uíÆæi - ií ' tSfW
; ■*' - r '
tPm
Bligh skipstjóri, sem samsærið var gert gegn.
tiiþrifamikið kvæði, sem lýsir sam-
særinu á „Bounty“.
Sagan liefst í Englandi árið 1787
Stjórnin hafði fengið þær upplýs-
ingar frá rikum plantekrueigendum
í Vesturindíum, að á eynni Tahiti
yxi afarmikið af hinu svonefnda
bráuðaldintrje, og væri, ávöxturinn
bæði ódýr og nærandi fæða, sem
iriundi vera mjög hentug handa
þrælunum á plantekrunum vestan
hafs. Þessvegna höfðu ekrueigend-
urnir beðið ensku stjórnina um að-
stoð til að sækja brauðaldintrje til
Tahiti og gróðursetja þau i Vestur-
angursmenn, því að þeim var í
fersku minni koma James Cooks
nokkrum árum áður, en hann hafði
kynt sig vel. Þarna ljek alt i lyndi
þessar sex vikur sem skipið lá á
Tahiti og þegar skipið var ferðbúið
komu höfðingjarnir ineð ríkmann-
legustu gjafir. Skipshöfnin hafði
vanist hóglífi og kunni því aganum
um borð enn ver en áður. Ýmsir
liöfðu líka reynt að strjúka af skip-
inu meðan það lá i Tahiti og þess-
vegna var Bligh skipstjóri enn ó-
mýkri og þrælslegri en hann Iial'ði
verið á útleiðinni. Bitnaði jietta
Sjómaðurinn Alexander Smith eða John Adams, sem varð sálusorgari
Pitcairnbúa.
ii.'díum. Stjórnin fjelst á þetta og
nú var tygjað stórt skip, sem
„Bounty" hjet og skipaður yfir það
ungur sjóliðsforingi, William Bligh
að nafni, sem áður hafði verið með
James Cook landkönnuði á ferðum
hans um Kyrrahaf. Bligh var dug-
andi sjómaður en mesti þjösni eins
og flestir skipstjórar þeirra tíma
og l'ram úr hófi dutlungafunur og
harðleikinn. Hann hundsaði skips-
höfnina eins og hún væri skepnur
og gerði sjer ekki siður dælt við
stýrimennina en hásetana. Lagðist
því fljótt hatur á hann, þó að eng-
inn drægi dugnað hans i efa. Eftir
erfiða ferð frá Spithead í Englandi
komst skipið loks eftir sex mánuði
til Tahiti. Þar þótti skipverjum gott
að vera — það var eins og þeir
væru komnir í annan heim. Ensk-
ur grasafræðingur, sem hjet David
Nelson valdi brauðaldintrjen sem
tekin voru, en liinir innfæddu liöfð-
ingjar og alþýða voru hinir greið-
viknustu og hjálpsömustu við leið-
ekki sist á 1. stýrimanni, Fletcher
Christian, sem var ungur maður og
glaðvær en viðkvæmur i lund. Vildi
hann ekki láta bjóða sjer meðferð
þá sem Bligh beitti hann. Christian
var líka duglegur sjómaðiir, sem
mátti treysta, og það er algerlega
rangt að reyna að gera úr honum
mannliund, þó að hann stjórnaði
samsærinu á „Bounty“. Samsærið
hófst einn aprílmorgun vorið 1789
og hafði eflaust verið lengi i und-
irbúningi.
Samsærið.
Þennan morgun hafði Bligh móðg-
að stýrimann sinn svo, eftirminni-
lega að hann greip til vopna gegn
harðstjóranum. Með hnífinn blik-
andi á lofti neyddi harin skipstjór-
ann ofan i lítinn bát. F'lestir hinir
stýrimennirnir vissu hve samsæri
er hegningarvert, og þó að þeir
hefðu mestu óbeit á framferði Blighs
kusu þeir þó að fylgja skipstjór-
anum. Alls fóru 19 manns i bátinn,