Fálkinn - 18.12.1942, Blaðsíða 23

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1942 17
Hus Aiexauaei-s öiuuus, seiu íuuia stníoaoi sjat/ur.
en fleiri lcomust jþar ekki fyrir.
Biifíh rjeri nú frá skipinu með þessa
áhöfn, en þá var „Boúnty“ statt
lan'gt fyrir norðan VináttAieýjar,
sem báru illa nafn með rentu, því
að þar bjuggu mannætur. En það
verður að segja Bligh til liróss, að
honum tókst að koma bátnum heilu
og höldnu yfir Timorhafið, sem er
ein hættulegasta sjóleið sem til er.
Fjörutíu daga var hann á leiðinni
og einn mann misti hann — hann
var drepinn af villimönnum. Hinir
komust allir á eyjuna Timor, en
jjar er liollensk nýlenda. Vakti þetta
þrekvirki mikla aðdáun og varð til
þess að auka samúð með Bligli í
Englandi, þó að hann væri í Jitlu
afhaldi þar. Hann og flestir af
mönnum hans •— fjórir eða finim
dóu í Timor •— komust til Eng-
lands og Bligh var heiðraður fyrir
þrekvirki sitt. Var nú ákveðið að
gera út skip til að leita að „Bounty"
og samsærismönnunum, sem skýldu
Nuttir heim í járnum og hengdir.
Pitcairn fundin.
Nú víkur sögunni til „Bounty“ og
samsærismannanna. Skipinu var
haldið til Tahiti og settust flestir
skipsmenn jjar að. En Fletcher
Christian áleit liættulegl að dvelja
þar til langframa og rjeð öllum,
sem höfðu átt þátt í samsærinu, til
að fara á burt með sjer og leita uppi
tryggari samastað. Aðeins átta urðu
þó til þess og hjelt Flelcher Clirisi-
an á burt frá Tahiti við níunda
mann. Höfðu þeir komist í kynri
við stúlkurnar á Tahiti og hafði
hver þeirra unnustu með sjer. Enn-
fremur var strjálingur af innfæddu
fólki með þeim. Fletcher Christian
liafði hugsað sjer að leita uppi ó-
bygða eyju, þar sem hann og fje-
lagar lians gætu leynst, og stofna
þar nýlendu. Ástæðan var fyrst og
fremst sú, að liann vissi, að ef þeir
fjelagar kæmu aftur til Englands
mundi engin þeirra lialda lífi. Kom-
ust þeir fjelagar nú til Pitcairn,
sem er lítil ey og hálend, norðvest-
ur af Tahiti. Franskur maður,
Charteret að nafni hafði fundið
hana en markað liana á skakkan
stað á uppdrættinum, svo að enginn
vissi í rauninni livar hún var. Eyj-
an var óbygð og ekki sáu landnem-
arnir nein merki ])ess að hún hefði
verið bygð langalengi. Þarna gengu
þeir Christian nú í land og fóru að
búa um sig. Hverjum einum var
mæld út skák og bygði hver þeirra
á sínu landi og fór að búa. Húsdýr
nokkur höfðu þeir haft með sjer frá
Tahiti. Þvi næst var kveikt i „Boun-
ty“ og brann ])að og sökk. Enginn
mátti finna skipið, þvi að þá voru
sámsærismennirnir auðfundniJr.
Christian sjálfur bygði sjer vígi. I
fyrstu gekk alt að óskum. Ekki varð
neinnar óánægiu vart hjá landnem-
unum og allir höfðu nægju sína.
En svo bar það við, eftir 3—4 ár,
að kona eins af hvitu sjómönnunum
dó, og af því að konur voru ekki
fleiri en karlar þarna þá rændi
ekkjumaðurinn konu frá einum
Tahitimanninum. En hann og fjelagar
lians urðu æfir yfir og drápu á fá-
einum dögum fimm af niu hvitu-
mönnunum, þar á meðal foringjann,
Fletcher Christian, sem hafði verið
góður foringi nýlendunnar frá
fyrstu. Þeir fjórir bvítu menn sem
eftir lifðu, sjóliðinn Edward Young
og liásetarnir Alexander Smith,
Quintal og McGay urðu nú að taka
að sjer stjórnina. Drápu þeir nú
alla Tahitamennina, svo að eftir
urðu 20—25 konur og börn og þess-
ir fjórir hvitu. Hásetarnir Quintal
og MacCay voru mestu viðsjársgrip-
ir; annar þeirra komst upp á að
brugga einskonar áfengi úr villijurt-
um og drakk þangað til liann varð
að skepnu og steypti sjer loks í æð-
iskasti fyrir sjávarhamra. Og MfcCay
urðu þeir Young og Smith að lok-
um að skjóta, þvi að liann olli svo
mikilli spillingu 1 þjóðfjelaginu.
Um 1800 voru því ekki eftir af hvít-
um mönnum nema sjómennirnir
tveir, kvenfóikið alt og álíka mörg
börn.
Edward Young var bráðvel gefinn
maður, sem hafð sætt þrælslegri
meðferð af hálfu Bliglis og þess-
vegna snúist á band með samsæris-
uiönnunum, þó að ekki tæki hann
þátt í samsærinu. En hann var ekki
hraustur, og ári síðar dó liann frá
konu sinni og þremur krökkum.
Nú var Alexander Smith einn eftir.
Hann var trúrækinn maður en ekk-
ert gáfnaljós. Það fjell i hans hlut
að ala upp þau 10—20 börn, sem
áttu að taka við arfleifðinni á Pit-
cairn. Honum gekk ekk'i altaf sem
best að tjónlca við mæðurnar, en
þó tóku þær aldrei af honum ráðin.
Hann kendi krökkunum að lesa og
skrifa, kendi þeim ensku, af bibli-
unni, sem hafði verið á skipinu og
svo samdi hann einskonar trúarlær-
dóm handa þeim sjálfur.
Þarna óx upp heiibrigð og hraust
kynslóð. Gestir, sem síðar koniu til
Pitcairn, segjast aldrei hafa sjeð
fallegra fólk, frjálsmannlegra og bet-
ur á sig komið. Alexander Smith —
sem tók sjer nafni John Adams,
varð einskonar kirkjufaðir á Pit-
cairn. Hann kendi unglingunum alt

7'hursdciy October Christian, sonur
Fletchers Christians.
sem hann vissi um umheiminn og
þeir virtu hann og elskuðu. En
Thursday October Christian, elsti
sonur Fletcher Christians varð lands-
höfðingi. Nafnið fjekk hann af því
að hann fæddist á fimtudegi i októ-
ber. Og enn er æðsti maður eyjar-
arinnar Fletcher Christian, barna-
barns barnabarn hins fyrsta Flet-
cher Christian.
Siðustu 100 árin hafa verið við-
burðarík í sögu Pitcairn. Englend-
ingar hafa hvað eftir annað gert til-
raun til að flytja fólkið á burt það-
an, m. a. til New South Wales í
Ástraliu, en það hefir jafnan strok-
ið aftur með fyrstu skipsferð. Það
vill ekki annarsstaðar vera en á
Pitcairn.
Örlög samsærismannanna urðu
ömurleg —allra nema Alexanders
Smith. Hinsvegar hafa afkomendur
þeirra orðið gæfumenn. Og það er
fyrst og fremst Alexander Smitli
að þakkd. Þarna varð aldrei ófriður
eða kritur milli granna.
Pitcairn varð lieimkynni hraustr-
ar og gæfusamrar kynslóðar og hafa
ýms æfintýri myndast um þetta
litla þjóðfjelag. Það er enginn vafi
á, að það gæti orðið öðrum til fyr-
irmyndar. Einstaka nýir innflytj-
cndur bættust í hópinn, en þó var
Alexander Smith kennifaðir þar til
1829 að hann dó, eftir 40 ára veru
þar.
Nú kemur skip við á Pitcairn 0.
Iiverju viku og ýmsir skemtiferða-
menn koma þangað. Þeir geta verið
vissir um að hitta fólk með nafn-
i n n Young, Ghristian, McCay og
Quintal. Það eru afkomendur sam-
særismannanna frá Bounty. Nú er
ekki íæynt að flytja þá frá Pitcairn
framar. Eyjan telst til Bretaveldis,
en þar eru engir skattar og friðar-
dómarinn stjórnar eyjunni að öllu
leyti. Enginn glæpur hefir verið
framinn þar í nær 150 ár.
Endurminningin um hin fyrstu ár
samsærismannanna á Pitcairn lifir
enn í munnmælum og yfirleitt kunna
þeir góð skil á sögu sinni. Margir
liafa haldið dagbækur lengst af æf-
inni og i þeim er að finna marg-
vislegan æfintýralegan fróðleik. Það
cr ekki nema hálf öld siðan elsti
ibúinn á Pitcairn dó nær hundrað
ára gamall. Hún var fyrsta barnið
sem fæddist á Pitcairn og dóttir
Fletchers Christians.
Pitcairn er sannkölluð sælueyja.
Þar er eklcert stjórnmálarifrildi,
engir flokkar; engir skattar, engir
glæpir. Þar hefir aldrei verið skrif-
aður reikningur. Þar er enginn sími
til að trufla. Þar er fullkominn
friður.
Bountyflói á Pitcairn.