Fálkinn - 18.12.1942, Page 25

19
JÓLABLAÐ FÁLKANS 1942
manni, .stórum og digrum manni,
sem masaði einliver ósköp um að
það væri gott að hann hefði komið,
því að nú væri hann að gefast upp!
Á eftir manninum kom lest af körl-
um og konum.
„Hvernig stendur á ykkur hjerna
úti á mýri?“ sagði Laust forviða.
„Við komum úr hrautarlestinni.
Hún strandaði i skal'Ji hjer cinlivers-
slaðar fyrir ofan, svo að við ætluð-
um að reyna að komast á næsta hæ
— en nú liöfum við vaðið snjóinn
i meira en tvo tíma.“
[ FYRSTU voru þetta sjö snjó-
* kerlingar en þær urðu svo að
sjö manneskjum, þegar snjórinn
bráðnaði af þeim, Svo að stofugólf-
ið varð einn pollur. Þarna vár
Crone farandsali, Marius skipsþjónn,
Hörxlum fasteignasali, ungfrú Dana
hjúkrunarkona og steppdansara-
flokkurinn Hally Sisters and Broth-
ers, sem öðru nafni hjetu ungfrú
LiIIy og piltarnir Hugo og Willy
— skyldleiki þeirra mun eingöngu
hafa verið i andanum, þvi að þau
voru ekkert skyld, að því undan-
skildu, að Adam mun hafa verið
ættfaðir þeirra allra. Undir eins og
Mína liáfði jafnað sig eftir ákom-
una, gerði hún sjer ljóst livað á
spítunni hjékk: Hún varð að búa
út mat handa sjö manns, og það
yrði að gerast fljótt. En hún gat
uetta---hún átti hvítkál í xjallar-
arium og saltketskagginn hennar var
ckki tómur.
Laust stóð í keng á sokkalestunum
úti í horni og starði á fólkið eins
og naut á nývirki. .lafnan höfðu
það verið æðstu stundir æfi hans
er liann kom á markaðinn í Holst-
erbro einu sinni á ári og fann lífið
iða í kringum sig. En nú var þarna
einskonar markaður í stofukytrunni
hans, og það sjálft aðfangadags-
kvöldið. Skelfing gat það talað,
þetta fólk — það var blátt áfrarn
undravert. Þegar einhver ljet út úr
sjer einliverja kýmna athugasemd
greip annar hana á lofti og sneri
henni við, svo að önnur merking
varð i henni — það var gaman að
hlusta á þetla — ljómandi gaman.
n LT í EINU pírði Laust augun-
um: hann sá ekki betur en að
unga stúlkan, sem þau höfðu kall-
að ungfrú Lilly, vippaði sjer upp
úr pilsinu sínu og hengdi það til
þurks á ofninn. Svo leit liún frekju-
lega kringum sig í stofunni og sagði
hvatskeytislega: „Ef það ætlar að
líða yfir vkkur við að sjá skikkan-
legar silkibuxur, þá á jeg kamfóru-
dropa lijerna í töskunni minni!“
Karlmennirnir hlóu og' sögðust
mundu lifa það af, en litla hjúkr-
unarkonan kipraði varirnar. Laust
þóttist að vísu ekki ótttast yfirlið,
en fanst liann samt vera á hálum
ís, svo að hann læddist út í trygga
liöfn til Minu. Þar var hann þang-
að til kálið var soðið.
Er betri matur til en hvítkál með
saltketi og bjúga? Það fanst þeim
Laust og Mínu ekki vera — og þetta
kvöld voru sjö manneskjur, ný-
komnar úr lífsháska, á alveg sömu
. skoðun. Þær sátu með járngafflana
reiðubúna þegar Mina sagði með
irnilegri alúð: „Æ, gerið þið svo
vel að fá ykur almennilega á disk-
ana. Við söltuðum heila kind í haust,
svo að nóg er til af ketinu!“
En þessa stundina fanst Crone
fafandsala að liæfilegt hefði verið
að ætla honum einum tvær kindur,
en liann varð þess fljótt vísari, að
það var undirstaða i matnum henn-
ar Mínu.
„Gerið þið svo vel — æ, gerið
þið svo vel. Hjerna er púðursykur
og steyttur kanel til að salla á
kálið.“
Sylcur og kanel á hvítkál! Það
hafði Marius skipsþjónn aldrei heyrt
fyr því að liann heyrðist greinilega
flissa ofan í diskinn sinn.
Mína misskildi þetta og sagði
mæðulega: „Já, það liefði auðvitað
fremur átt að vera strásykur handa
svona kaupstaðarfólki — en hann
er nú því miður ekki til á heimil-
inu.“
„Jeg ætla að reyna púðursykur
og kanel á kálið,“ sagði Lilly og
stráði á kálið. „Þetta er Ijómandi
gott!“
Nú vildu fleiri reyna þennan
hragðbæti og mörgum fanst hann
ágætur.
Allir urðu saddir — sumir svo,
að þeir áttu bágt með að standa upp
l'rá borðinu. Fasteignasalinn leit til
Crone farandsala og sagði: „Þetta
var nú matur sem sagði sex!“
Nú var næst að hola öllu þessu
fólki niður. Mina og Laust vissu
ekki sitt rjúkandi ráð. í Mýrarkoti
var lítið herbergi, sem kallað var
gestakamers, en það hafði ekki ver-
ið notað í mörg ár. Að vísu var rúm
þar inni, en þegar Mína fór að lita
eftir, var snjóskafl úr glugganum
og yfir rúmið.
Og svo var nú betri stofan, en
þar var enginn ofn, og þegar málið
var borið undir gestina sögðu þeir
einum rómi, að þeir vildu helst
ekki fara úr hlýjunni, þó svo að
þeir yrðu að sitja á stól alla nóttina.
„Við Laust getum legið i fjósinu,
þá getur kvenfólkið fengið rúmið
okkar,“ sagði Mína.
Það brá fyrir þakklæti i augum
litlu hjúkrunarkonunnar, en ungfrú
Lilly íýsti þvi yfir, að hún væri
ekki hrædd við Ijón, það hefði hún
sýnt þegar hún steppaði i ljónabúr-
inu hjá.Aero Cliffs — en mýs! -—
henni færi kalt vatn milli skinns
og hörunds þegar hún sæi mýs. Og
hún fann á sjer, að það væru mýs
í svefnherberginu!
Svo varð það úr, að digru karl-
mennirnir tveir fengu hjónárúmin,
hitt fólkið lireiðraði um sig eins og
hver gat best í hlýju stofunni.
Klukkan var ekki orðin tiu þegar
allir gestirnir voru steinsofnaðir.
Iíuldinn og hitinn, þreytan og hvild-
in, kvíðinn og vissan, hungrið og
kviðfyllin — allar þessar andstæð-
ur höfðu verkað á það eins og besti
svefnskamtur.
En Laust og Mína lágu andvaka
í auða básnum i fjósinu. Kýrnar
h.ringluðu i nautaböndunum, storm-
urinn ýlfraði og mýsnar ljetu skrjáfa
í hálminum. En það var ekki þetta
—- það var alt hilt. Þessi atburður
hafði orðið ol' gagntakandi. Öll
þessi ókunnu andlit og óþektu radd-
ir. Skelfing var þetta skrítið fólk,
liugsaði Mína. Dansmærin, sem geklc
um á hjólreiðabuxum — eða livað
það nú var —- liafði spurt liana
hvort hún vildi sígarettu! Hún hlaut
að vera að gantast að henni. Eins
og hún, gömul sveitakonan, gengi
með sígarettur í talandanum á sjálft
aðfangadagskvöld?
Laust bylti sjer. Viðburðir kvölds-
ins voru' líka á þeysingi í heila-
búinu á honum, eins og hringekja.
Hann háfði aldrei' rent grun í, að
svona manneskjur væru til. Þær
gátu altaf fundið sjer eitthvað til
að segja. Og hvað þetta fólk gat
hlegið! Þetta hlaut að vera gæfu-
samt fólk — peningaáhyggjurnar
ömuðu ekki að því, eins og sumum.
Hann andvarpaði djúpt og sofnaði.
En svo kom jólamorguninn og
gjörólíkt veður. Það var kalt enn-
l>á og talsverður skafrenningur, en
það vat- heiðskirt — stundum hrosti
sólin eins og í ógáti. Það var ekk-
ert viðlit, að gestirnir kæmust frá
Mýrarkoti — enda lá þeim ekkert
á. Þeim leið eiginlega prýðilega.
Þeir voru orðnir svo spriklandi
fjörugir eftir að hafa sofið úr sjer
drungann frá kvöldinu áður.
¥T NGA FÓLKIÐ var ýmist i snjó-
** kasti eða brunaði sjer á rass-
irum ofan af húsþakinu niður sam-
felda fönn, sem hafði lagst upp að
þakskegginu. Skipsþjónninn var
frammi i eldhúsi að hjálpa Mínu.
Það var nú beinlínis hrærandi, að
svona ungur piltur skyldi hafa hugs-
un á þvi. — Kvenfólkið var svo
sem með hugann annarsstaðar. Digru
mennirnir tveir komu líka fram i
eldhús, en erindið var að spyrja
hvað þeir ættu að fá að borða. Ja,
klína hafði nú hugsað sjer leifarnar
af kálinu og svo grautarþynning.
„Jeg sá svo ljómandi falleg hænsni
úl í hlöðu,“ sagði Hördunt og gerði
sig svo biðjandi og barnslegan í
málrómnum.
Mína gat ekki áð þvi gert, að það
tognaði á andlitsbjórnum á henni
— hún hafði aldrci vanist því, að
gestirnir segðu henni fyrir urn mat-
inn. En úr því að þeir gerðu það,
þá var víst best að reyna að gera
þeim til hæfis ......
Þetta var dýrindis veislumatur:
súpa, hænsnasteik og ábætir — og
vín í ofanálag. Það var Crone, sem
hafði uppgötvað sæg' af rykuguin
flöskum á gólfinu í kjallaranum hjá
Mínu. Hvað það var? Jú, það var
nbsvín, sem Mína liafði bruggað
l'yrir tnörgum árum, en sem alveg
hafði gleymst að drekka — þvi að
hver átti eiginlega að drekka það?
Það kom á daginn að þetta var á
bragðið eins og besta kampavín og
þar að auki þræláfengt. Hláturinn
glumdi við innan- úr stofu og fram
i eldhús.
„En livað blessað fólkið skemtir
sjer!“ sagði Mina. Hún skyldi ekki
fyndniorðin en það var eins og
lilátur hinna kitlaði hana og hún
hallaði sjer fram á eldstóna og hrist-
ist af hlátri.
„Ójú,“ sagði Laust. „En hver á
að borga brúsann?“
Mína og hann átu ekki við borð-
ið, en alt i einu opnuðust dyrnár
og hópur af gestunum kom fram
og krafðist þess að liúsbændurnir
drykkju að minsta kosti eitt glas
með þeini — glas af þessu ágreta
ribsvíni.
Og upp úr þessu gerðust hin fá-
ránlegustu tíðindi í Mýrarkoti: Þeg-
ar tekið hafði verið af horðintt var
því skotið út að vegg og nú ljeku
I/ally Sister ancl Brother listir sín-
ar. Lappirnar á þeim gengu eins og
slrokkbullur. Undir eins og þau voru
húin gekk Crone frant og las upp
kvæði eftir Drachmann. Skipsþjónn-
inn kom næstur og sagði eitthvað
a ensku og svo söng fasteignasalinn
gamlar tíðars'ísur, sem aldrei ætl-
uðu að enda. Allir lögðu eitthvað
til — að endingu söng ungfrú Dana
hjúkrunarkona: „Det var en Lör-
dag Aften“ ofurveikt en svo við-
kvæmt, að áheyrendunum konnt tár
í. augu.
IMMan hafði á ný lagst yfir bæ-
inn, en inni í stofunni blakti
ljösið á lampanum og gólfið gekk
í öldum. Skipsþjónninn hafði sett
upp bar i stofuhorninu og hjúkr-
unarkonan var óðfús að hjálpa hon-
um — þau liöfðu sem sje koinist
að þvi, að þau voru bæði frá Thisted
og þessháttar eykur samúðina. Mina
hjelt sig í eldhúsinu eins og nokk-
urskonar björgunarbátur, en öldur
hafsins ltöfðu gleypt Laust. Hann
hafði sungið gaml.ar sveitavísur
fyrir fólkið og ltann hafði dansað
og verið hlindingur i blindingsleik.
Og svo hafði hann lent i því í panta-
leiknutn, að eiga að fara út og telja
stjörnurnar með dansmærinni tind-
ilfættu.
Svo rann upp 2. dagur jóla og nú
var komið logn, svo að hægt hefði
verið að kveikja á jólatrje úti á
hlaði. ístrubelgirhir höfðu fengið
ntorgunkaffið i rúmið og hagræddu
sjer og hvíldu á eftir. Og nú fædd-
ust vinsamlegar hugsanir í stóru,
kringlóttu kollunum á þeim.
„Heyrðu, Crone, hvað eigum við
að gefa hjónunum þegar við förum?“
„Æ, ekkert sjerlegt — þú veist,
að það l'ær alt gefins hjerna í sveit-
inni. Það er ekki vert að vera a'ð
koma þvi upp á of mikið.“
„Jeg var að tala við konuna í gær
og þá hafði jeg upp úr henni að
þau eru bláfátæk — þau eru meira
að segja milli steins og sleggju út
af ábyrgð.“
„Það er annað mál — þá verðum
við að láta okkur farnast vel við
þau. En hvað finst þjer við eigum
að láta þau liafa?“
„Maðurinn ltefir í rauninni bjarg-
að lífi okkar .......“
„Jæja, mitt líf er nú ekki mikils
virði — jeg hefi astma og podagra
og-------— I
Frh. á bts. 23.