Fálkinn - 15.05.1963, Blaðsíða 32

Uppreisnarseggur
Framh. af bls. 31.
skal ég segja yður. Allt síðastliðið ár
hef ég verið í klausturskóla norður í
landi. Námi mínu lauk fyrir viku síðan,
og ég átti um það að veljal að eiga á-
fram heima í skólanum eða takast á
hendur erfiða heimferð. Að komast
heim gegnum vígstöðvarnar var ger-
samlega útilokað. Nú, ég ætlaði heim,
og þess vegna varð ég að gera eins
og þér, aðeins við það hentugri aðstæð-
ur, að jafnskjótt og ég væri komin yfir
norðurlandamærin, gat ég ferðazt á
fyllilega lögmætan hátt.
Þau sátu lengi þegjandi, niðursokkin
í hugsanir sínar og augu þeirra beind-
ust að blikandi stjörnunum.
— Að þér nennið ........ sagði hún
állt í einu.
Hann leit til hliðar .... dálítið utan
við sig:
— Hverju?
— Að leggja líf yðar að veði fyrir
alla þessa glæfra.
— Glæfra?
— Já. Hún kveikti í nýrri sígarettu,
vafði teppunum fastar um herðar sér
og sagði: — Auðvitað lesið þér blöð og
tilkynningar uppreisnarmanna, og þér
vitið, hvað stendur í þeim. Norðurher-
inn berst fyrir fólkið, fyrir frelsið, fyrir
friðinn! Lesið þér líka blöð og tilkynn-
ingar stjórnarinnar? Ef svo er, vitið
þér, fyrir hverju suðurherinn berst.
Hann berst fyrir fólkið, fyrir frelsið,
fyrir friðinn!
— Það getur verið, sagði hann hrana-
lega, — að báðir aðilar berjist undir
sömu kjörorðum, en þeir meina sitt
hvað með þeim. Uppreisnarmenn berj-
ast til að fá framgengt hinum miklu
þjóðfélagsumbótum, sem ríkisstjórnin
lofaði að framkvæma, þegar hún var
kjörin fyrir þremur árum síðan.
— Og eigi ég að trúa skoðunum föð-
ur míns, sagði hún, — berst ríkisstjórn-
in til að fá frið og ró til að framkvæma
þær umbætur, sem hún lofaði að koma
á. Hún fleygði sígarettunni út í myrkr-
ið og hló biturt. — Fyrir þremur ár-
um síðan voru skoðanir föður míns öðru
vísi, því að þá sá hann byltingarher
Novelléros, hershöfðingja, fyrir ein-
kennisbúningum. Það er þetta, sem ég
á við með glæfrum. Þið hafið allir sam-
an heilmikið af orðskrúð og sannfær-
ingu, sem þið dyljið morð ykkar og
bellibrögð á bak við. Það færi ykkur
betur, ef þið játuðuð hreinskilnislega,
að þið eruð á höttunum eftir persónu-
legum ávinningi. Hver er annars ástæða
yðar fyrir að vera með?
Hún lá stundarkorn og starði á mán-
ann, áður en hann svaraði. — Veikleiki,
sagði hann. — Ég var mjög lengi óvirk-
ur. Alveg eins og þér. Áhorfandi með
hreinar hendur! En ég sá of mikið af
skelfingu allt í kring. Of mikið blóð.
Of mikið af tilgangslausum hermdar-
verkum. Ég gat ekki þolað það. Ég varð
að vera með. Vera með til að fá þessu
brjálæði lokið. Síðan gaf ég mig fram.
— Og eigið víst líka von á umbun, ef
uppreisnarmenn sigra.
— Að sjálfsögðu.
— Persónulegum ávinningi?
— Já. Að prentfrelsi verði komið á.
Ég er rithöfundur. Starf rithöfundar
er helvíti, ef hann má ekki setja önnur
orð og hugsanir á prent en þau, sem
ríkisstjórninni þóknast.
ÞAU vöknuðu við dagrenningu hel-
stirð af kulda. Dalurinn fyrir neðan lá
hulinn þéttum, hvítum skýjum, en öll
hásléttan var böðuð af gullinni morgun-
sólinni. í fjarska greindu þau dálítinn
svartan reyk frá flaki flugvélarinnar,
þar sem enn lifði í glæðunum. Þau
skiptu á milli sín kexinu og mestu af
vatninu. Þvínæst nuddaði hann dofna
handleggi hennar og fótleggi, festi nýj-
an heftiplástur yfir sárið á enni hennar
og svipaðist dálítið um meðfram fjalls-
brúninni til að átta sig og finna bezta
staðinn til að fara niður.
Það reyndist þeim báðum mjög erf-
itt að klifra niður, jafnvön og þau voru
fjallgöngum. Líkamlegt erfiði olli
verkjum í vöðvunum, og margvíslegar
hættur tóku mjög á taugar þeirra. Án
afláts sendi sólin miskunnarlausa geisla
sína yfir þau, og hitinn meðfram ber-
um klettaveggjunum varð sífellt óbæri-
legri, eftir því sem þau nálguðust kyrr-
stæð ioftlögin í dalnum. Eftir klukku-
stundar klifur hneig hún niður á klapp-
arnöf gersamlega magnþrota og neitaði
að halda áfram. Hann beygði sig á-
hyggjufullur yfir hana og vætti svita-
storkið andlit hennar með dálitlu
drykkjarvatni.
— Það er synd þín vegna, sagði hann,
— að ég hef orðið að draga þig með
út í allt þetta, en það getur ekki öðru-
vísi verið, ekki nú. Komdu, við skulum
halda áfram!
Hún leit upp, horfði á hann með
þjáningu i svipnum og hvæsti. — Ég
hefði betur verið kyrr uppi við flakið.
Þar hefð ég getað setið í makindum og
beðið eftir hjálp.
Drættirnir kringum munn hans urðu
stífir og lýstu lítilsvirðingu. — Já ....
og verið lyft þægilega upp á mjúkan
púða í burðarstól og vera síðan borin
á leiðarenda, ekki satt? Ég er farinn
að þekkja hinar háleitu hugmyndir
þínar um lífið, stúlkukind. Hugmynd
áhorfandans! Þess sem situr og horfir
á, meðan aðrir hafast að og óhreinka
hendur sínar og sálir.
Orð hans hittu hana eins og svipu-
högg. Hún kveinkaði sér undan þeim
og snéri höfði til hans og brosti dauf-
lega: — Ég er bersýnilega ekki lengur
hrausta, unga stúlkan, sem yður geðj-
aðist svo vel að?
— Nei, það ert þú ekki lengur, sagði
hann kuldalega.
Brosið breiddist um varir hennar,
sært bros. Hún sat þögul og dró þungt
andann. Síðan reigði hún sig þrjózku-
lega og reis á kné.
Stan Smoot var ráðinn til þess að
þefa uppi hæfileikafólk á vegum kvik-
myndafélags nokkurs í Hollivúdd. Þér
megið ekki halda, að hann sé öfunds-
verður af þeim starfa sínum í margar
vikur hafði Stan ekki fundið eina ein-
ustu stjörnu, ekki komið auga á neinn
væntanlegan snilling.
En dag nokkurn, þegar hann sat á
marmarasvölunum á Hótel Bay & Rocs,
þá glennti hann upp skjáina. Hann lét
dagblaðið síga svolítið niður —- þarna
á næsta borði sat hún. Hún var lifandi
eftirmynd Marlyn Monkey. Varla var
þó hægt að segja að hún væri eins rík-
um kynþokka gædd, brjóstin voru
tæpast eins þrýstin, og snyrtingin var
tæpast eins fáguð — en það voru allt
saman smámunir, sem auðveldlega
mátti laga. Einmitt í morgun hafði
yfirmaður Stans, Sam Goldstein þrum-
að:
— Útvegið okkur nýja Marlyn Mon-
key — en í guðanna bænum hún þarf
að hafa eitthvað í kollinum. Við getum
ekki lengur gert kvikmyndir með dúkk-
um, sem gegnumtrekkur stendur í
gegnum heilabúið á. Finnið eina Mar-
lyn Monkey með vit í kollinum og þér
fáið 50 þús. dali á borðið.
Stan stóð upp og gekk yfir að borð-
inu til hennar. Hann settist og var alls-
endis ófeiminn, ýtti nafnspjaldi sínu til
hennar. Það sáust engin svipbrigði á
henni.
— Ha? sagði hún kuldalega og fleygði
nafnspjaldinu út í loftið, svo að þér
haldið, að þér getið fengið mig til að
falla niður af stólnum.
Stan kom strax að kjarna málsins.
— Vitið þér, hóf hann mál sitt, ákaf-
ur — að þér líkist hinni frægu kvik-
mvndastjörnu Marlyn Monkey eins og
hver dropi er öðrum líkur.
— Þér segið ekki?
— Og vitið þér, hélt Stan ótrauður
áfram, að Marlyn Monkey var fiskuð
upp á þriðja flokks snarlstað á Miami
Beach af árvökum gáfnaþef frá Uni-
versal Pictures. í dag er hún hamingju-
söm, enda á hún fimm milljónir á
bankabók, sundlaug á stærð við Rauða-
hafið, svo marga Kádiljáka með gyllt-
um hjólkoppum, að hún getur opnað
stærstu bílabúð í Kaliforníu hvenær
sem hún vill. Allt þetta á hún, þótt
hún hafi ekki vit í kollinum sem svarar
nöglinni hérna á mér.
— Allt í lagi, sagði hún. — Ég skal
sýna yður, að ég er að minnsta kosti
ekki hrædd við að óhreinkast á hönd-
unum. Áfram!
Orð hans höfðu sært hana djúpt, og
í rauninni var það gremja hennar, sem
veitti henni styrk til að halda áfram
förinni niður. Síðar, þegar styrkur
gremjunnar var á þrotum, veitti hann
henni nýjan þrótt með því að rétta
henni höndina og ýta alúðlega og kump-
ánlega við henni.
-—- Fyrirgefðu, sagði hann. — Fyrsti
32 FALKINN