Fálkinn - 10.07.1963, Page 14

FALKINN bregður sér í eina
ferð með sandeSæSu-
skijimu Sandey
Við þuríum mikinn sand i alla þá
steinsteypu, sem notuð er til mann-
virkjagerð á íslandi í dag. Fyrst þurf-
um við skeljasand til að framleiða sem-
entið og síðan þurfum við meiri sand
til að blanda við sementið, þegar steypt
er.
Lengi vel var sementið innflutt, en
svo kom þar, að við byggðum okkar
eigin sementsverksmiðju. Til þess að
geta framleitt sement, þarf sem áður
segir skeljasand, og hann finnst nægur
úti í Faxaflóa. Þá var fengið hingað
danskt sanddæluskip, Sansu, til að dæla
honum upp og landsetja á Akranesi, þar
sem verksmiðjan var staðsett. Sandur
til að blanda sementið var sem áður
sóttur í nærliggjandi holt og hæðir. Til
er saga af fjalli, sem eitt sinn stóð
suður á Reykjanesi og hét Stapafell, og
má enn sjá fell þetta á landabréfum.
En svo var það einu sinni að menn
tóku sig til og rifu fjallið og notuðu
í undirstöðu undir flugbrautir eða þéir
möluðu það í fíngerðan sand og blönd-
uðu saman við steinsteypu. Og kanhski
hefði það orðið þróunin, að öll fjöll á
íslandi hefðu eyðzt og eftir staðið ótölu-
legur fjöldi steinhúsa.
Nú heíur hlutafélagið Björgun keypt
hingað sanddæluskip, sem ber nafnið
Sandey, og gegnir það tvíþættu hlut-
verki. í fyr.sta lagi dælir það upp skelja-
sandi fyrir Sementsverksmiðjuna og í
öðru lagi sandi, sem notaður er saman
við steypu, þegar byggt er úr henni.
Þennan síðarnefnda sand hefur skipið
landsett í Vatnagörðum, þangað sem
hann er svo sóttur og honum ekið víða
um Suðurnes. Það hefði einhvern tíma
þótt undarleg sjósókn, að gera út skip
til að sækja sand úr sæ.
Þessi ferðasaga, sem hér fer á eítir,
gæti verið mjög stutt. Hún gæti verið
eitthvað á þessa leið: „Fórum með Sand-
ey upp í Hvalfjörð að sækja sand, í blíð-
skaparveðri. Þegar komið var upp í
Hvalfjörð, var rör sett útbyrðis, sem
náði alla leið til botns, og upp í gegn-
um það var síðan dælt sjó og sandi.
Sjórinn rann aftur útbyrðis, en eftir sat
sandurinn, og þegar skipið var orðið
fullt, var haldið aftur til Reykjavíkur.
Engin slys urðu á mönnum.“
Við skulum heldur byrja ferðasög-
una þar sem við stöndum tveir saman
í fjörunni í Vatnagörðúm og spyrjum
snaggaralegan mann í bláum vinnuföfc-

FALKINN