Vaka - 01.01.1927, Page 110

10-t
ÁHNI PÁLSSON:
! vakaJ
greypilega með mörgum dæmum úr stjórnmálasögu
hinna síÖari ára, en þess er ekki kostur hér aÖ þessu
sinni. En ef svo verður stefnt lengi, þá er ekki gott að
segja, hvar vér lendum um siðir.
Þó verður það ef til vill hið skæðasta mein íslenzks
þingræðis og verst viðfangs, ef engum l'lokki tekst að
ráða meiri hluta atkvæða á alþingi. Minni hluta flokkur,
sem fer með stjórn, verður að láta sér lynda, þótt þing-
ið aðhafist margt, sem honum er ógeðfellt eða jafnvel
andstyggilegt. Hann getur þá alltaf skotið skuldinni á
aðra, enda er hvergi betri jarðvegur fyrir ábyrgðarleysi
og hirðuleysi heldur en á þingi, sem tvístrast í
marga flokka. Það nær í raun og veru engri átt að telja
sakir á hendur íslendingum, þó að þeir geti ekki full-
nægt því frumskilyrði þingræðisins að skiftast í tvo hér
um bil jafnstóra flokka, er fari með völdin til skiftis,
þvi að því skilyrði getur engin þjóð fullnægt á vorum
dögum, ekki heldur Englendingar, síðan kosningaréttur
var rýmkaður þar i landi. 1 raun og veru skiftast ís-
lendingar alls ekki í ákveðna flokka. Lifnaðarhættir og
liískjör flestra okkar eru svo lík, að skoðanir okkar
verða sviplíkar bæði í pólitík og öðrum efnum. Ég skal
cngum getum að því leiða, hvernig vér eða aðrar þjóð-
ir fáum siglt fyrir þetta sker. Ef til vill gæti öðru visi
kosningaaðl'erð en nú tíðkast bætt nokkuð úr skák hér
á landi. Þingmenn yrðu ef til vill ekki eins mislitir og
margiyndir, ef þeir væru allir landskjörnir, en kjördæma-
kosningar yrðu lagðar niður. Þó er ekki sagt, að þetta
lirræði yrði til verulegra bóta. En yfir höfuð virðist
llokkatvístringin vera hinn versti ásteytingarsteinn þing-
ræðisins í öllum löndum og væri víst fyrir löngu orðin
þvi að fótakefli, ef menn hefðu huginynd um, hverja
stjórnartilhögun þeir ættu að setja í staðinn.
Íslendingar eru nú staddir á vegamótum. íslenzkt
þingræði er ekki nema rúmlega tvítugl, en samferða því
liafa orðið hinar mestu byltingar bæði í andlegum og