Vaka - 01.01.1927, Blaðsíða 113

[vaka]
RITFREGNIR.
107
i þjóðlit'i voru, og þeim mönnum, er honum sýnast mest sakbitn-
ir i þeim efnum, og er sizt af ötlu myrkur i máli. Honum hefir
verið það ljósl sjálfum, að liann myndi liljóta óvild fjölda manna
að launum. En hann lætur það ekki aftra sér. Það hugrekki hans
er virðingarvert og þakkarvert.
Pólitisk spilling er efalaust til í öllum löndum, meiri eða minni,
og svo mun lengstum liafa verið. Óvinurinn sýnist eiga sérstak-
lega auðvelt með að sá illgresi i stjórnmálaakurinn. Og ekki er
það sízt auðvelt, þegar sú jarðræktaraðferð er höfð, er nú tíðkast
viða í stjórnmálum. Þegar akurinn er gjörður að hofteigi Mam-
mons, og það þyltir jafnvel vænlegast til gróðrar að tala til lægstu
tilfinninga inanna, að ala upp hatur og tortryggni ineð ósannind-
um og hræsni. Skyldi cngan furða, þó eigi vaxi tómt grængresi
upp af þeim áhurði. Þessi aðferð liefir verið notuð hér á landi,
eins og annarsstaðar, og horið sinn ávöxt. Væri fjarstæða að neita
þvi, að margt hefir það gerzt i stjórnmálum vorum, sem vér ætt-
um að fyrirverða oss fyrir, og að sumir liafa stjórnmálamenn
vorir unnið sér til fullrar óhelgi. En hitt er jafnmikil fjarstæða
að ætla, að vér séum einsdæmi i þcim efnum og verstir allra. Fer
fjarri þvi. f þvi efni er það m. a. góðs viti, hve ákveðið og al-
mennt menn lineyxlast hér á hneyzlunum. Avirðingarnar, sem höf.
Nýja sáttmála vitir, eru flestar áður kunnar. Almenningur hefir
um þær vitað, lineyxlast á þcim og dæmt þær liarðlega. Það sýn-
ir, að samvizka þjóðarinnar er vakandi, og það er mest um vert.
Hitt er aftur á móti iskyggilegt, live sú samvizka stundum sýnist
hæði þollitil og kjarklítil. Sömu mennirnir, er mest tala um spill-
ingu stjórnmálamannanna, flykkjast að kjörborðunum við hverjar
kosningar, til að kjósa þá mcnnina, er þeir áfelldust mest. Það
er eins og þá fljúgi yfir menn einliver óminnishegri, og sam-
vizkan sofni, eða, ef hún vakir, þá er þaggað niður í henni með
því, að annar verri sé í lioði hinumegin. Kjarkleysið kemur fram
i þvi, að menn pískra i liljóði liver við annan, um gremjuefni sin,
en flesta brestur djörfung og drenglund til að nefna ósómann
réttu nafni i lieyranda hljóði. Hvorttveggja þetta þyrfti að breyt-
ast, og vonandi hreytist það. Það er lika vonandi til, að Nýi sátt-
máli eigi sinn þátt i þeirri breytingu. Það er það, sem höf. fyrst
og fremst vill, og hann hefir sýnt það, að hann á til þá djörfung
•og einurð, sem oss hina hefir brostið. Væri maklegt, að liún liæri
ávöxt. En eigi her hún þann ávöxt, sem hún hefði borið, ef höf.
hefði látið sér nægja að vita það, sem vitavert er, þvi vikingurinn
hefir slysast til að deyfa sjálfur cggjarnar fyrir sér.
Kynslóð sú, er höf. Nýja sáttmála tillieyrir, fékk tvær vöggu-
gjafir. Önnur var rótgróið vantraust á landi og þjóð. Um það skal