Fréttablaðið - 06.11.2009, Blaðsíða 8

8 6. nóvember 2009 FÖSTUDAGUR
EFNAHAGSMÁL Kaupmáttur launa
dregst saman um tæp 16 prósent
á næsta ári, samkvæmt endur-
skoðaðri þjóðhagsspá Seðlabanka
Íslands. Samdrátturinn á þessu ári
er 19,2 prósent.
Þórarinn G. Pétursson, aðalhag-
fræðingur Seðlabanka Íslands,
segir samdrátt ráðstöfunartekn-
anna hafa farið hægar af stað en
ráð hafi verið fyrir gert í fyrri
spám bankans, því verði niður-
sveiflan skarpari í prósentum
talið þótt endanleg rýrnun verði
í takt við fyrri spár. Seðlabank-
inn kynnti í gær efnahagsspá sína
fram til ársins 2012.
Eftir samdrátt næsta árs gerir
Seðlabankinn ráð fyrir að kaup-
máttur standi í
stað árið 2011
og aukist svo
um 2,6 prósent
árið 2012.
Í Peningamál-
um, efnahags-
riti Seðlabank-
ans, kemur um
leið fram að
mikil óvissa sé
um framvindu
efnahagsmála, meðal annars
vegna þess að umfang fjármála-
kreppunnar eigi sér vart for-
dæmi. Þá ríki töluverð óvissa um
fjármögnun álvers í Helguvík og
tengdra orkuframkvæmda og því
hafi áhrifum af þeim verið frestað
í spám bankans.
Seðlabankinn sér þó ýmis
jákvæð merki, svo sem að skráð
atvinnuleysi sé heldur minna en
spáð hafi verið. Það var 7,2 prósent
í september og hafði þá minnkað
stöðugt frá 9,2 prósenta hámarki
í apríl.
Þetta, með aðeins betri efna-
hagshorfum, svo sem stöðugra
gengi og að alþjóðlegir fjármála-
markaði hafi verið í hægu bata-
ferli, leiði til þess að bati einka-
neyslu verði hraðari, þótt vissulega
verði hann hægur. Einkaneyslu er
spáð lágmarki í byrjun næsta árs
og hafi þá minnkað um þriðjung
frá lokafjórðungi 2006.
Íbúðafjárfesting og íbúðaverð
er hins vegar sagt í langvarandi
lægð og verður velta á fasteigna-
markaði undir sögulegu meðaltali
2011 og 2012 þrátt fyrir nokkurn
vöxt.
Núna er gert ráð fyrir að sam-
dráttur á næsta ári verði eitt pró-
sent, í stað tveggja í fyrri spá
og að tæplega fjögurra prósenta
hagvöxtur verði á þarnæsta ári,
en ekki tveggja prósenta eins og
áður var spáð.
Þá segir í riti bankans að ljóst
sé að núverandi tilhögun peninga-
mála henti ekki til lengri tíma
litið. „Þegar aðstæður verða eðli-
legar á ný virðist nærtækast að
hverfa til fljótandi gengis, með
formlegt verðbólgumarkmið sem
kjölfestu. Litið lengra fram á veg-
inn gæti aðild að myntbandalagi
Evrópu einnig orðið valkostur.“
olikr@frettabladid.is
ÞÓRARINN G.
PÉTURSSON
Í SEÐLABANKANUM Arnór Sighvatsson, Þórarinn G. Pétursson og Már Guðmundsson.
Í efnahagsspá bankans kemur fram að langan tíma taki oft að vinna sig út úr kerfis-
lægum fjármálakreppum. Jákvæð teikn séu þó á lofti. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Kaupmáttur launa
dregst áfram saman
Efnahagshorfur hafa heldur batnað að mati Seðlabankans. Krónan verður veik
áfram, nálægt 180 krónum á móti evru. Spáð er 16 prósenta samdrætti kaup-
máttar á næsta ári. Núverandi tilhögun peningamála gengur ekki til lengdar.
EFNAHAGSMÁL Stýrivextir lækk-
uðu um eitt prósentustig í gær,
fóru úr 12 prósentum í 11 pró-
sent, samkvæmt ávörðun Pen-
ingastefnunefndar Seðlabanka
Íslands. Með þessari og öðrum
vaxtaákvörðunum segir Már
Guðmundsson seðlabankastjóri
felast nær óbreytt aðhald pen-
ingastefnunnar, eða lítils háttar
slökun, en það fari eftir fjárhæð
og vöxtum innstæðubréfa sem
boðin verði út.
Verðbólga hefur hjaðnað hægar
en Seðlabankinn vænti, en þá
þróun segir Már að mestu skýr-
ast af því að gengi krónunnar
hafi verið veikara en spáð var.
„Enn er þó gert ráð fyrir að verð-
bólga minnki hratt á næsta ári og
að undirliggjandi verðbólga verði
við verðbólgumarkmið á seinni
hluta þess árs.“
Í rökstuðningi Peningastefnu-
nefndar er bent á að gengi krón-
unnar hafi verið nokkurn veginn
stöðugt frá því síðla sumars, þótt
það hafi verið lægra en æskilegt
geti talist.
Peningastefnunefndin ákvað
að lækka vexti á viðskiptareikn-
ingum innlánsstofnana um 0,5
prósentustig í níu prósent. Þá
verður hámarksfjárhæð í viku-
legum útboðum innstæðubréfa
til 28 daga aukin úr 25 milljörð-
um króna í 30 milljarða, með 9,5
prósenta lágmarksvöxtum og
10,25 prósenta hámarksvöxtum.
Í því felst 0,25 prósenta hækkun
hámarksvaxta. Daglánavextir
lækka úr 14,5 prósentum í 13 pró-
sent. - óká
SVONA HÁIR VEXTIR! Már Guðmundsson
seðlabankastjóri bendir á vaxtaferil ólíkra
vaxta sem brugðið var upp á skjá á kynn-
ingarfundi bankans í gær. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Stýrivextir lækkaðir um eitt prósentustig og fleiri vöxtum hnikað til:
Lítils háttar slökun á aðhaldi peningamála
ÞRÓUN VERÐBÓLGUNNAR
Tími 12 mánaða verðbólga
Október ´08 15,9%
Nóvember ´08 17,1%
Desember ´08 18,1%
Janúar ´09 18,6%
Febrúar ´09 17,6%
Mars ´09 15,2%
Apríl ´09 11,9%
Maí ´09 11,6%
Júní ´09 12,2%
Júlí ´09 11,3%
Ágúst ´09 10,9%
September ´09 10,8%
Október ´09 9,7%
HEIMILD: PENINGAMÁL 2009/4
ALÞINGI Fjölþrepa skattkerfi með
lágu þrepi fyrir láglaunafólk er
ein þeirra leiða sem ríkisstjórnin
hefur til athugunar við endurskoð-
un skattkerfisins.
Þetta kom fram í svari Jóhönnu
Sigurðardóttur forsætisráðherra
við fyrirspurn frá Höskuldi Þór-
hallssyni, þingmanni Framsóknar-
flokksins, á Alþingi í gær. Höskuld-
ur spurði hvort láglaunafólk mætti
eiga von á því að persónuafsláttur-
inn yrði hækkaður um næstu ára-
mót í takt við verðlagsbreytingar,
eins og umsamið var árið 2006.
Í svari Jóhönnu kom fram að
sú hækkun persónuafsláttar, sem
samið hefur verið um að taki gildi
næstu áramót muni kosta ríkissjóð
níu milljarða króna. Flöt 2.000
króna hækkun kosti alls 4,5 millj-
arða og hækkun vegna verðlags-
breytinga 4,5 milljarða til viðbót-
ar.
Jóhanna sagði að vinna við endur-
skoðun skattkerfisins væri ekki
komin á leiðarenda. Lagt yrði kapp
á að að finna leiðir til þess að skila
þeim sem lægst hefðu launin hækk-
uðum persónuafslætti. - pg
Kosta myndi níu milljarða að hækka persónuafslátt um áramót:
Fjölþrepa skattkerfi með láglaunaþrepi
FORSÆTISRÁÐHERRA Að óbreyttu á
að hækka persónuafslátt um næstu
áramót. Breytingin myndi kosta ríkissjóð
níu milljarða króna.
FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
ALÞINGI Jóhanna Sigurðardóttir
forsætisráðherra hefur ekki
fengið svar við bréfum sem hún
skrifaði Gordon Brown, forsætis-
ráðherra Bretlands, og Jan
Peter Balkenende, forsætisráð-
herra Hollands, vegna Icesave-
deilunnar 28. ágúst síðastliðinn.
Jóhanna greindi Alþingi frá
þessu í gær í svari við fyrir-
spurn Sigmundar Davíðs Gunn-
laugssonar, formanns Fram-
sóknarflokksins.
Jóhanna sagði að það héldi
ekki vöku fyrir sér að hafa ekki
fengið svör. Hún hefði lýst sig
tilbúna til viðræðna við bresku
og hollensku forsætisráðherrana
„ef þörf krefði“ en fyrst og
fremst hefði hún verið að skýra
sjónarmið Íslendinga í bréfun-
um.
Aðrir ráðherrar hefðu verið í
stöðugum viðræðum við Breta
og Hollendinga vegna málsins.
- pg
Forsætisráðherra á Alþingi:
Fékk ekki svör
frá Bretum og
Hollendingum
FÆREYJAR Þingmenn úr þremur af
stærstu flokkum Færeyja leggja
til að hömlur verði settar á lausa-
göngu sauðfjár í landinu.
Einnig á að afmarka rétt sauð-
fjáreigenda til að halda fé sitt í
byggð, þar sem það éti úr görðum
og ógni trjágróðri.
Máli sínu til stuðnings benda
þingmennirnir á að eigendur
sauðfjár þurfi ekki að greiða
bætur fyrir þann skaða sem
dýr þeirra valdi, ólíkt til dæmis
hundaeigendum.
Sauðfé valdi fleiri slysum og
óhöppum í umferðinni en drukkn-
ir ökumenn á ári hverju. Rekja
má þriðja hvert tjón í umferðinni
í Færeyjum til lausagöngu sauð-
fjár, eða 36 atvik í fyrra. - kóþ
Frumvarp um fé í Færeyjum:
Hömlur settar
á lausagöngu
KINDARLEG Í Færeyjum verða fleiri
umferðarslys vegna lausagöngu fjár en
ölvunaraksturs.
GEORGÍA, AP Utanríkisráðherra
Georgíu hefur afsalað sér rúss-
neskum ríkisborgararétti og skor-
ið á fyrri tengsl við Moskvu.
Grigol Vashadze, sem er 51
árs gamall, starfaði í utanríkis-
þjónustu Sovétríkjanna fyrir
hrun þeirra. Litið var á skipun
Vash adzes sem utanríkisráðherra
Georgíu í fyrra sem tilraun til
að rétta Rússum sáttahönd eftir
stríðið í ágúst það ár. Samskipti
þjóðanna eru samt enn stirð. Eigin-
kona Vashadzes, Nino Ananias-
hvili, sem er fræg ballettdansmær
og fyrrverandi stjarna Bolshoi-
dansflokksins, hefur ekki farið að
fordæmi eiginmannsins. - óká
Utanríkisráðherra Georgíu:
Kastar rússnesk-
um borgararétti
LANDBÚNAÐUR Mjólkurframleiðsla
hefur hvergi aukist jafnmikið að
jafnaði og í dönskum kúabúum,
hefur Landssamband kúabænda
(LK)eftir nýútkominni skýrslu
International Farm Comparison
Network.
Í Danmörku jókst framleiðslan
að jafnaði um 88.000 lítra á hvert
bú, en S-Afríka er í öðru sæti,
með 85.000 lítra. „Í skýrslunni
er greind staða og þróun mjólkur-
framleiðslunnar í 79 löndum
heimsins, sem til samans eru
með 95 prósent af heimsfram-
leiðslunni,“ segir á vef LK.
Fram kemur að þau tíu lönd
þar sem bústærð er mest, fram-
leiði 21 prósent af heildarmagn-
inu, þrátt fyrir að samanlagður
fjöldi búa sé einungis 0,1 prósent
af heildarfjöldanum. Stærst eru
búin á Nýja-Sjálandi en þar er
meðalbúið 351 kýr. - óká
Mjólkurframleiðsla heimsins:
Mest aukning í
dönskum búum
Í FJÓSINU Þrjú af hverjum fjórum mjólkur-
búum heims eru á Indlandi, í Pakistan eða
Eþíópíu, en eru mjög lítil. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
1 Við bústað hvers á Þing-
völlum hefur umfangsmikill
úrgangur legið á viðkvæmum
gróðri í tvö ár?
2 Hver leikstýrir myndinni
Desember sem frumsýnd verður
í dag?
3 Við hvaða danska sjón-
varpsþátt vann Áslaug Dröfn
Sigurðardóttir við förðun?
FJÁRMÁL Tíu lífeyrissjóðir sem
áttu kröfur á fasteignafélagið
Nýsi hafa keypt Iðnskólann í
Hafnarfirði af Nýsi.
Eins og kunnugt er hefur
Nýsir glímt við mikla fjárhags-
erfiðleika í kjölfar bankahruns-
ins í fyrrahaust.
Þessi breyting á eignarhaldi á
Iðnskólanum var kynnt bæjar-
ráði Hafnarfjarðar, sem kveðst
ekki gera athugasemdir við
málið. Skólinn er því nú í eigu
félagsins Tapers ehf., sem er
dótturfélag Rusors ehf. sem er
eignarhaldsfélag lífeyrissjóð-
anna tíu. - gar
Fjárhagserfiðleikar Nýsis:
Lífeyrissjóðir
hirða iðnskóla
VEISTU SVARIÐ?