Fréttablaðið - 07.11.2009, Blaðsíða 12

12 7. nóvember 2009 LAUGARDAGUR
Verið er að móta sóknaráætlanir í öllum
landshlutum samkvæmt samþykkt ríkis-
stjórnarinnar um nýja skiptingu landsins í
sjö vaxtarsvæði. Síðan Jóhanna Sigurðar-
dóttir forsætisráðherra kynnti hugmyndina
á fyrsta fundi ríkisstjórnarinnar á Akureyri
í maí hafa heimamenn, hagsmunaaðilar,
stofnanir og ráðuneyti unnið undir forystu
landshlutasamtaka sveitarfélaganna og
stýrihóps áætlunarinnar. Svæðaskiptingin
er hugsuð sem verkfæri í endurreisn efna-
hagslífsins og takmarkið er að Ísland verði
aftur komið í hóp samkeppnishæfustu ríkja
heims árið 2020.
Sjö svæði
Svæðaskiptingin var ekki óumdeild þegar
hún var sett fram í fyrstu enda viðurkennt
að erfitt sé að skipta landinu í svæði á þann
hátt sem gert var. Má nefna að til stóð að
svæðin yrðu færri. Kom til dæmis til greina
að Vestfirðir og Vesturland yrðu eitt svæði
og allt Norðurland. Frá þessu var horfið þar
sem slík svæðaskipting myndi vekja hörð
viðbrögð og tefði undirbúnings verkefnisins
fram úr hófi. Í fljótu bragði sýnist þó eðli-
legt að Vestfirðir og Vesturland séu sérstakt
svæði en spurt er með hvaða rökum þjón-
ustukjarnarnir Akureyri og Sauðárkrókur
eru settir á jaðrana á sínum svæðum.
Við svæðaskiptinguna var haft samráð við
Samband sveitarfélaga og landshluta samtök
á sveitarstjórnarstigi. Skiptingu lands-
hlutasamtakanna var fylgt að stórum hluta
og gegna þau lykilhlutverki við áætlana-
gerðina. Útilokað þótti að nýta skiptingu
opinberra þjónustusvæða eða stjórnsýslu-
umdæmi eins og þau eru nú. Ástæðan er
einfaldlega sú að hið opinbera hefur notað
um fjórtán mismunandi skilgreiningar við
skiptingu landsins. Til að áætlanagerð yrði
skilvirk, og hægt væri að ganga til verka
strax, var talið grundvallaratriði að kasta
eldri skilgreiningum fyrir róða.
Áætlun um áætlanir
Fjölmargir þættir munu fléttast saman við
mótun sjö áætlana í héraði í eina heildstæða.
Atvinnumál eru í forgrunni en umhverfis-
mál, menntamál, samgöngumál, endur-
skipulagning opinberrar þjónustu og efl-
ing sveitarstjórnarstigsins eru jafnframt
undir. Byggðaáætlun snertir á verkefninu
og Byggðastofnun tekur þátt í undirbúnings-
vinnunni. Þeirra er að fella byggðaáætlun
fyrir árin 2010-2013 að sóknaráætluninni.
Hér má beina athyglinni að því að byggða-
áætlanir hér á landi ná aðeins til hluta lands-
ins. Engin stefna fyrir höfuðborgarsvæðið
er unnin á þeim vettvangi, ólíkt því sem
gerist víða erlendis. Í ljósi þess að atvinnu-
leysið er mest á höfuðborgarsvæðinu og á
Suðurnesjum er ekki síst hætta á fólksflótta
þaðan. Áætlunargerðin gæti því ekki síst
gagnast suðvestursvæðinu eins og það er
skilgreint í tillögunum. Viðmælendur Frétta-
blaðsins hafa gengið svo langt að segja að
gangi sóknaráætlunin eftir muni það fyrst
og síðast styrkja höfuðborgarsvæðið með
því að efla samstarf á svæðinu.
Fyrir eru fjölmargar áætlanir ríkisins um
sértæk verkefni, til dæmis samgönguáætlun.
Umfang þeirra er mikið og ekki hægt að
segja að þær séu alltaf aðgengilegar. Ný
áætlun á því að einfalda hlutina þótt það sé
mótsögn í sjálfu sér. Eftir stendur að sam-
vinna landsmanna um hvað sveitarfélög eiga
að vera stór og hvernig þau eiga að vinna
saman kæmist ekki langt ef áætlanir um
samgöngur og fjarskipti eru ekki hluti af
heildarmyndinni.
Mislangt komið
Undirbúningsvinna á svæðunum sjö er
mislangt komin þar sem sum svæðin hafa
forskot. Víða á landsbyggðinni hafa verið
unnar áætlanir í atvinnumálum sem halda
gildi sínu óháð nýrri sóknaráætlun. Á Vest-
fjörðum var þegar byrjað að endurskoða
byggðaáætlun fyrir Vestfirði sem var unnin
árið 2002 af Vestfirðingum sjálfum vegna
óánægju með byggðaáætlun stjórnvalda frá
sama ári. Fjórðungssamband Vestfirðinga og
Atvinnuþróunarfélagið voru því langt komin
með hugmyndavinnu náskylda þeirri hug-
myndafræði sem 2020 sóknar áætlun snýst
um. Eftir að sóknaráætlun ríkisstjórnar-
innar var kynnt hafa Vestfirðingar endur-
skoðað sína byggðaáætlun í því ljósi.
Borgarstjórn stóð öll á bak við tillögu um
að ráðist yrði í gerð sóknaráætlunar fyrir
borgina strax eftir hrun. Tillögur stýrihóps
voru kynntar á hugmyndaþingi í haust og
síðar drög að sóknaráætlun. Þau eru höfð
til hliðsjónar við gerð sóknaráætlunar fyrir
suðvestursvæðið og gagnast síðar við gerð
sóknaráætlunarinnar á landsvísu.
Enn ein skýrslan
„Víst er það virðingarvert að ríkisstjórnin
vilji sækja fram og efla atvinnulíf og byggð
um allt land, en sannast sagna virðist verk-
efnið stefna í að verða enn ein skýrslan ofan
á allar hinar fyrri með sömu greiningu og
svipaðar tillögur,“ skrifaði Kristinn H.
Gunnarsson, fyrrverandi alþingismaður,
eftir fjórðungsþing Vestfirðinga í september.
Þá hafði hann hlustað á kynningu Dags B.
Eggertssonar, borgarfulltrúa og formanns
stýrihóps verkefnisins. Þessi orð Kristins
kristalla á margan hátt efasemdir viðmæl-
enda Fréttablaðsins. Önnur gagnrýni er að
2020 sóknaráætlunin virðist flókin og meira
umbúðir en innihald. Að vinnunni eigi að
koma mýgrútur manns, ráðgjafahópar og
rýninefndir á meðan Íslendingum gangi
ekki allt of vel að ná fólki saman og komast
að haldbærri niðurstöðu. Þá eru menn efins
um að „stjórnvöld þori að feta slóðina“ sem
mörkuð verður í undirbúningsvinnunni. Sér-
staklega ef róttækar tillögur líti dagsins ljós
þegar þar að kemur.
FRÉTTASKÝRING: Byggðamál
FRÉTTASKÝRING
SVAVAR HÁVARÐSSON
svavar@frettabladid.is
AÐFERÐAFRÆÐI 2020 SÓKNARÁÆTLUNAR
Tilgangur og
undirbúningur
Rannsóknir
og greining
Framtíðarsýn
mótuð
Stefnan í
framkvæmd
1. Lokið. 2. Vinna langt komin. 3. Vor 2010. 4. Nóv-des 2010.
Afurð
Stýrihópur
skipaður
Aðferðafræði
ákveðin
Verkefnið
mannað og
skipulagt
Samspil við
vaxtasamninga
Samspil við
atvinnuhópa
Gagnaöflun
samræmd
Styrkleikar
og veikleikar
svæða dregnir
fram
Greiningar
gagna
Styrkleikar
atvinnugreina
metnir
Stefnumótun
Atvinnustefna
svæða mótuð
Vaxtartækifæri
skilgreind
Markmiða-
setning
Heildstæð
aðgerðaáætl-
un sett fram
Áætlanir
ríkisins og
hvers svæðis
samþættar
Aðstoð og
aðgerðir í
nýsköpun
Verkefna-
lýsing og
verkáætlun
Greiningar-
skýrsla
Stefnu-
mótandi
valkostir
Loka
skýrsla og
aðgerðar-
áætlun
Sóknaráætlun á teikniborðinu
Ríkisstjórnin hefur hrint af stað gerð sóknaráætlunar fyrir Ísland. Með henni á að vinna til baka það sem tapaðist í hruninu og
koma landinu aftur í hóp samkeppnishæfustu ríkja heims. Ofsagt væri að allir telji aðgerðina vænlega til árangurs.
Þú færð Michelin dekkin hjá
Hjólbarðaþjónustu N1
Það er sama hvort ekið er í slabbi, snjó, slepju
eða fljúgandi hálku - gripið í þessum ónegldu
dekkjum er alveg undursamlegt.“
Gylfi Guðjónsson, ökukennari
„Michelin X ICE eru
bestu vetrardekk
sem ég hef nokkru
sinni kynnst á 40 ára
ferli sem ökukennari.
AKUREYRI
EGILSSTAÐIR
REYÐAR-
FJÖRÐUR
SELFOSS
REYKJAVÍK
BORGARNES
ÍSAFJÖRÐUR
AKRANES
VESTMANNAEYJAR
BLÖNDUÓS
SAUÐÁRKRÓKUR
LANGANES:
Vilji til að tilheyra
norðursvæðinu.
Eðlilegra að sækja
þjónustu í vestur.
Samgöngur tengjast
frekar Norður- en
Austurlandi.
Kjarnasvæði
Tengingar landshluta
HÖFN
Vilji til að tilheyra
suðursvæði.
Byggja verður upp
upp grunnþjónustu
vegna fjarlægðar
við stærri kjarna.
Patreksfjörður
Siglufjörður
Raufarhöfn
Þórshöfn
Grundarfjörður
Höfuðborgarsvæði
Suðvestursvæði
Vestursvæði
Vestfjarðasvæði
Norðvestursvæði
Norðaustursvæði
Austursvæði
Suðursvæði
Miðhálendishluti sveitarfélaga
SVÆÐASKIPTING NÝRRAR SÓKNARÁÆTLUNAR
Landshlutasamtök Fjöldi sv. fél. Íbúafjöldi Stærð km2 Íbúar á km2
Samtök sveitarfélaga á Vesturlandi 10 15.640 9.310 2
Fjórðungssamband Vestfirðinga 10 7.434 9.355 1
Samtök sveitarfélaga á Norðurlandi vestra 7 7.419 12.592 1
Eyþing 14 29.046 22.693 1
Samband sveitarfélaga á Austurlandi 8 10.575 21.986 1
Samtök sunnlenskra sveitarfélaga 15 26.277 24.688 1
Samband sveitarfélaga á Suðurnesjum 5 21.533 818 26
Samtök sveitarfélaga á höfuðborgarsv. 8 201.402 1.043 193