Vikan - 08.06.1961, Blaðsíða 10

Hvernig áhrif hefurðu á fólk?
Veraldarsaga Bjarna Brand
Anægja og hamingja er bezta meðal við öllu, sem amar að.
Það mundi vera heimskulegt af okkur að segja, að það væri
ódýrt meðal. Það kostar að visu ekki mikið í peningum, en
alltof fáir hafa hæfileika til að útbreiða ánægju. Sönn hamingja
er fólgin í því, að gera aðra hamingjusama. Það er ekki til
neitt meira niðurdrepandi, en fýlulegt cindlit. Gott skap er aft-
ur á móti eins smitandi og inflúensa. Hefur þú þennan hæfi-
leika til að útbreiða gleði og ánægju?
OG STRAUN
B V Ö E :
Ef þú hefur svarað að minnsta kosti sjö af þessum
spumingum játandi, hefurðu hæfileika til að útbreiða
ánægju (ef að sjálfsálitið hefur ekki fengið þig til
að svara játandi). Velviljinn, sem streymir frá þér,
er nægur til að koma hverjum sem er í gott skap, að
minnsta kosti dálitinn tima.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Ertu fús til að taka & blg ábyrgð
fyrlr aðra?
Geturðu brosað blíðlega, þegar
mikilvægu stefnumótl er skjmdi-
lega riftað og fillum þinum áætl-
unum kollvarpaO?
Ertu yfirleitt í góOu skapi strax
og þú vaknar á morgnana?
LeggOu metnaO þinn i aö treysta
öörum?
Mlslikar þér, þegar fólk segir:
Þaö er ekki vegna peninganna, ég
verO bara að gera þetta?
Áttu auOvelt meö aö tala viö
ókunnuga?
Ertu viss um þaö, aö vinnufélög-
um þinum geOjist vel aö þér?
Finnst þér æsandi aö lifa?
Ertu auðveldur og þolinmóöur
sjúklingur, ef þú ert á sjúkra-
húsi, sem fljótt veröur vinsæll
hjá starfsfólklnu?
HefurÖu stjórn á sjálfum þér,
jafnvel er allt gengur á móti ?
Ertu alveg laus viö allt, sem heit-
ir skyldurækni og sjálfsásðkun?
FerÖu
í sumarfrf?
Ef þú hefur ekki svarað
nema fjórum spurningum
játandi, eða færri, er á-
byggilegt, að fólki finnst
þú dauflegur kunningi. Þú
gengur sjálfsagt um með
jarðarfararsvip, og þó sum-
um finnist þessi bölsýni
kannski áhugaverð um
tima, verður fólk fljótlega
þreytt á henni.
SKIPIN SELD ÚR HÖNDUM
OKKAR.
Áriö 1915 áttum við Islendingar
tuttugu togara og viö stunduöum sjó-
inn af kappi, sigldum út meö mikinn
afla því aö ekki stóö á sjómönnunum
sjálfum aö leggja líf sitt í hættu.
Þannig gekk þetta til allt þetta ár og
áriö 1916, en upp úr því fóru aö koma
vomur á togaraeigendur. Meöal okkar
sjómanna gekk sú saga, aö reiöararnir
vildu hvorki leggja skipin né líf mann-
anna I hættu, þvi aö slys voru nokkuö
tiö, en ég held aö þetta hafi veriö
misskilningur. Mér hefur veriö sagt,
aö lagt hafi veriö aö okkur Islending-
um af hálfu Bandamanna, og þá fyrst
og fremst Bretum og Frökkum, aö
viö seldum þeim skipin og aö þeir
hafi haft uppi áætianir um það aö
búa togarana okkar út sem tundur-
duflasiæöara, en um þetta leyti var
mjög fariO aö ganga á skipastðl
Bandamanna vegna kafbátahernaöar-
ins og tundurdufiastriösins. Þá er ekki
hægt aO ganga fram hiá þelrrl staö-
reynd, aö skipin voru aö veröa gömui
og úr sér gengin, og þaö mun hafa
vertð ofarlega i reiðurum, aö endur-
nýja skipastólinn, aö selja gömul,
losna viO þau á hagkvæman hátt og
kaupa sér nýja togara aö styrjöldinni
lokinni, sem menn töldu að gæti ekki
staðið lengi enn. Eg hef heyrt þaö
sagt. aO fulltrúi Breta hér Mr. Cable,
sem fiestu réöi hér i viöskiptum og
atvinnuháttum á striÖsárunum, hafi
mjög lagt aO Islenzkum stjórnarvöld-
um og reiOurum. aö þeir seldu skipin.
Hvaö sem þessu líOur varö baö úr. aö
togararnlr voru seldlr og baO voru
Frakkar, sem teldir voru kaupend-
urnir. Togararnir voru seldlr úr landi
I byrjun ársins 1917. Fimmtán tog-
arar voru seldir. en flmm áttum viO
eftir: .Tðn forseta, eign Alliance og
fjóra Kveidúlfstogara.
Okkur sjómönnunum var mjög illa
viö aö selja, enda voru tækin til iífs-
bjargar um leið hrifin úr höndum
okkar. Þá var mikill urgur I okkur,
enda skammt síöan félagsmálastarflð
hófst: stofnun Hásetafélagslns áriö
1915 og viö farnir aö risa á annaO
hnéð i hagsmunabaráttunnl. Þá geng-
um viO og I gegnum fyrstu eldskirn-
ina á árinu 1916, það er, aö þá stóð
fyrsta verkfall okkar. Sumir vildu
iafnvel halda þvi fram selnna, aö
sala togaranna stæöi eitthvaö I sam-
bandi viö það uppátæki okkar aO
stöOva skipin. en það mun alls ekki
hafa verið rétt. — Já, þaö var urgur
I okkur 1917 þegar viö vorum látnir
ieggja skipunum hliö v!Ö hliö viö
Örfiriseyjar-garöinn. ÞaO var hörmu-
legt upp á aö horfa. Þarna stóöu sjó-
menn vðrö yfir skipunum, en Frakkar
höfOu ráöið sér trúnaðar- og eftir-
lltsmann, Jessen, siöar Vélstjóra-
skólastjóra og kom hann alltaf einu
sinni á dag.
Á tllsettum tima kom svo stórt
franskt byrgöaskip undir herskipa-
vernd og meö þvi voru franskir sjó-
menn til Þess aö taka viö togurunum.
ViO stóöum á ströndinni og horfðum
blóðugum augum á flotann leggja úr
höfn fyrir fullt og allt. Maí og Ing-
ólfur Arparson sigldu fyrstir. Þelr
voru stærstir og fóru þeir vestur á
Patreksfjörö og þar voru þeir búnir
fallbyssum. Áttu þeir svo að verja
hópinn fyrir árásum á leiöinni út.
Alltaf þegar hlé varö á hjá mér
fór ég vestur í Stykkishólm til for-
eldra minna. Ég fór þangaö um leið
og viö lögðum niður vinnu 1916 og ég
fór þangað þegar togararnir voru
seldir. — En nú haföi ég I ýmsu
að snúast. Mér leizt ákaflega vel á
stúlku og ég kvæntist hennl 1917.
Konan mín heitir Elín Jónasdöttir.
Viö hjónabandiö greip mig kapp. Ég
vildi fyrir alla muni komast áfram.
„Sagaðir“ fit fir höfninni.
Um áramðtin 1917—1918 réðst ég
aftur á Sterling. Þá haföi skipiO
strandað á Sauöárkróki, en losnað
og var nfi í Reykjavík. FróOir menn
þóttust hafa kynnt sér ástand þess
svo vel, aö það mundi komast til
Danmerkur, en þar þurfti að taka
þaö til viðgerðar.
Þetta var frostaveturlnn mlkla þeg-
ar höfnin var helfrosin og Isspðngin
náöi langt út fyrir eyjar. Sterling var
froslnn inni og það þurfti þvl að
,,saga“ okkur út fir höfninni. Daglnn,
sem viö áttum aö leggja úr hðfn var
31 stiga gaddur — og það er mesta
frost, sem ég hef lifaö um mlna daga.
Þegar ég kom um borO lelt ég fit á
flóann og ekki gat ég betur séO en
aö Isbreiöan væri endalaus alla leiO
upp á Skaga. fsinn var mjög þykkur
út. fyrir Engey. Eldsnemma um
morguninn komu verkamenn með
miklar Issagir. sem fengust I Sllppn-
um og unnu Þeir lengi aO þvl að saga
fyrir okkur rennu, en þegar Islnn
fór aO þvnnast þótti sýnt aO sklpIO
gætl sjálft rutt sér lelð fit á rfim-
sjó.
Skipið var fullt af farbegum. Meðal
þeirra var Hannes Hafstein og var
hann miög slúkur. Hann lá I rfimi
sinu nlla leiöina. Mér var fallnn sá
starfi aö fara inn til hans á hverjum
morgnl snemma og segja honum hvar
viö værum staddir og gefa honum
sinn daglega skammt af áfengi, hellti
ég venjulega rúmlega hálft glas handa
honum af koniaki eöa brennivini. Ég
held að hann hafi þurft þessarar
hressingar viö vegna sjúklelka slns,
en meö honum voru Geir Thorsteins-
son og kona hans. dóttir Hannesar og
auk þess svstir Geirs. blind stúlka.
Höfðu bau hiónin náiÖ eftirlit meÖ
Hannesi. Var ætlunin að bæOi hann
og blinda stúlkan leituöu sér lækn-
inga I Danmörku.
Þaö var Emil Nielsen forstjóri Eim-
skipafélagsins, sem tók Sterling út
úr höfninni, en áöur en viö fengum
aö leggja af staö ruddist brezki ræO-
ismaðurinn um borö og lét fram-
kvæma einhverskonar rannsókn á far-
þegunum og lauk henni meö því, að
nokkrum var bannað far og þeir sett-
ir aftur á land og var hinn danski
hofmeistari á skipihu einn þeirra.
Þetta var gert vegna styrjaldarinn-
ar, öryggisráöstöfun gegn njósnum,
þvi aö enginn gat sagt meÖ neinni
vissu nema aö Þjóðverjum tækist aO
ná skiplnu á sitt vald og fara meO
þaO til þýzkrar haínar.