Vikan - 22.08.1963, Blaðsíða 18

sínum og rak þegar í hann broddstafinn.
GUÐMUNDUR „allra bezti“ var
Guðnason, ættaður vestan frá
ísafjarðardjúpi, fæddur 7. júlí
1887. — Aukanefnið „allra
bezti“ hlaut Guðmundur ekki fyrr
en smarið 1927, að hann var í fyrsta
skipti í vegagerð með höfundi þessa
þáttar. Það sumar voru þrír Guð-
mundar með mér, Guðmundur
Rafnsson frá Ketu á Skaga, Guð-
mundur Jónsson frá Asparvík í
Strandasýslu og fyrrnefndur Guð-
mundur Guðnason, sem að verðleik-
um eftir fárra daga viðkynningu
hlaut nafnið „allra bezti“, og fylgdi
það honum úr því. •— Þarna var
margt um manninn yfir sumarið
og gleðskapur ærinn með slögum.
• Guðmundur „allra bezti“ var
meðalmaður á hæð og þrekinn, sér-
staklega mikill um kvið og sitjanda.
■— Gekk hann jafnan álútur og slett-
ist til sitt á hvað við hvert fótmál.
Allur var maðurinn því hinn kynd-
ugasti í sjón og reynd. Hann gaut
jafnan augunum upp á þann, er
hann talaði við, í lok hverrar sagðr-
ar setningar. — Var hann þá fast-
mæltur og sannfæringarkrafturinn
voðalegur í málrómnum. Honum
fannst sem fleirum að hann hefði
ætíð á réttu að standa. Var því auð-
velt að fá hann í stælur, enda var
það ekki sparað. Varð oft af því prýðileg skemmtun á meðal
vinnufélaga hans. — Þá var ekkert útvarp, og bætti Gvendur
það upp með skringilegum viðræðum.
Guðmundur allra bezti ílendist hér nyðra. — Var svo að
árum skipti, viðflæktur á Hafragili í Skefilsstaðahreppi hjá Guð-
varði bónda þar Magnússyni, eða til vors 1918, að Guðvarður
hætti að búa þar, og jafnvel lengur eftir að Guðvarður flutti
bú sitt að Þorbjargarstöðum. — Annars var hann á fyrrtöldu
árabili mjög víða, bæði á Sauðárkróki og frammi í Skagafirði.
Hann var laus í vistum, þótt ekki bagaði honum gjálífið, því að
konur yfirleitt voru engin tálbeita.
GVENDUR var þrekskrokkur og þaulvanur ferðalögum og
baggaburði, bæði fyrir sjálfan sig og aðra. — Annan dag
hvítasunnu 1916 var einhver mesta leýsing, sem ég man
eftir að vori til hér nyrðra. Þá var nýliðinn hinn alkunni
snjóavetur hér, (1915—1916). Um hvítasunnu var orðið nokkurn
veginn autt í lægstu sveitum, en afskapleg fönn til fjalla. Þennan
dag voru því allar ár alófærar mönnum og skepnum.
Um hádegi kemur Guðmundur fram í Illugastaði til mín utan
frá Hafragili, því að þar hafði hann gist um nóttina. Kvaðst hann
vera á leið til Sauðárkróks, en hvergi hafa komizt yfir helvítis
Laxána, — sem ekki var von, því að hún var alófær, og sagði
ég Gvendi það. — Gvendur kvað það ekki saka, því að allt af
væri þó hægt að ganga fram fyrir „helvítið", og eins væri það
með Gönguskarðsána. —• En báðar þessar ár þurfti hann að kom-
ast yfir til þess að komast á Sauðárkrók.
Að vanda var settur matur fyrir Gvend, og gerði hann honum
góð skil. Ófáanlegur var hann til að setjast um kyrrt og bíða
næstu daga, þar til árnar yrðu færar, heldur þrammaði af stað
fram afrétt með talsvert þungan bagga.
Af Gvendi er það að segja, að morguninn eftir kom hann á
Sauðárkrók, sundblautur og illa til reika, en vel hraustur. Hafði
hanrí þá komizt yfir Laxá frammi í Tröllabotnum, sem þar heitir
Tröllá. Var hún þar á nægilega sterkri snjóbrú fyrir Gvend. Ekki
þorði hann að fara niður Kálfárdalinn, sem er þaðan styttri leið
á Sauðárkrók, enda þá eina þverá yfir að fara, Heiðarána, sem
kemur norðan af Laxárdalsheiði niður Gönguskörð og fellur fyrst
í Kálfána og þær síðan báðar saman í Gönguskarðsá að norðan-
verðu. Gvendur fór því suður úr Tröllabotnum og fram á Víðidal,
þar framarlega komst hann yfir Gönguskarðsá og þverár þær,
sem í hana falla. Þá lagði hann leið sína niður Stakkfellið og
þaðan niður svo kallaða Hálsa til Sauðárkróks. Allar hafa ár þessar
hlotið að vera með öllu óvæðar þennan dag, og Heiðaráin líka,
enda sagðist Gvendur hafa farið þær allar á snjóbrúm. Þennan
dag var landsunnan blíðuveður og færi því argvítugt. En vegar-
lengd sú, sem Gvendur hefur farið, er allt af um 60 kílómetrar.
Á þessu sést, að karl hefur ekki verið fótfúinn, þótt stirður væri.
EINS OG áður er skýrt frá, var Gvendur mörg sumur í vega-
vinnu og tolldi þar frekast, jafnvel þótt hann tæki sér smá
skreppitúra, sem hann svo kallaði, til að hitta sína gömlu
húsbændur, er hann átti oft í útistöðum við, að hans eigin
sögn, vegna kaupgreiðslu og fleiri ágreiningsefna.
Gvendur mun fyrst hafa verið í vegavinnu 1911 í Skagafjarðar-
brautinni suður frá Sauðárkróki. Líkaði honum misjafnlega við
verkstjóra sína og húsbændur yfirleitt, enda fremur óstöðugur
hjá flestum, þar sem hann var bæði afar tortrygginn og dásam-
lega illmálgur, líka trúgjam og óforskammaður með afbrigðum
við hvern sem var, ef hann reiddist. — Velvild til nokkurs manns
varð ég aldrei var við hjá Gvendi, nema ef frekast væri til
Kristjáns Hansen verkstjóra á Sauðárkróki, enda reyndist Krist-
ján honum prýðilega. Hjá honum var Gvendur mörg sumur í
vegavinnu, og sá Kristján bæði um Gvend sjálfan og fjármál
hans síðustu árin, sem Gvendur lifði.
Samt líkaði honum ekki alls kostar vel við Kristján, því að
vorið 1927 fór hann í vegavinnu til höfundar þessa þáttar, og
var hjá honum í vegavinnu sumurin 1927, 1928 og 1929. Talaði
hann þá oft rækilega illa um Kristján, og hentu vinnufélagar
hans gaman að, sérstaklega vegna þess að þeir vissu, að Kristján
átti alls ekki fyrir slíku af Gvendi.
Frekar var Gvendur „allra bezti“ hófsamur á allar munaðar-
vörur, samt reykti hann talsvert, og sumur þau, sem hann var
með mér, keypti hann sér vindlakassa á hverju vori, sem hann
treindi sér yfir sumarið. Þótti honum þeir vindlar beztir, sem
voru stærstir, enda áleit þá matarmesta. Annars reykti Gvendur
daglega úr pípu.
BRENNIVÍN þótti Gvendi gott, en lítið keypti hann af því,
en stöku maður varð til að gefa honum það. Honum varð
ætíð gott af slíkum inntökum, fjörgaðist fljótlega og varð
þá lipur og líkamsléttur eins og línudansari. — Áhyggj-
jg _ VIKAN 34. tbl.