Vikan - 05.12.1963, Blaðsíða 28

• • • •
SVONA
SKRIFA
SKALDIN
Guðmundur
Daníelsson
— Ég skrifa þar sem ég er stadd-
ur. Þetta er kannske útúrsnúningur,
en svona er það samt. Náttúrlega,
þegar ég er heima, skrifa ég þar,
nánar til tekið á annarri hæð í vissu
húsi á Eyrabakka. Ég byrja að
skrifa þegar ég hef hugsað sög-
una, þegar um skáldsögu er að
ræða, en það hefur sinn aðdraganda.
Ég skrifa fyrst uppkast, bara með
venjulegum blýanti, og venjulega
gengur það reglulega vel .Ég skrifa
það, sem mér dettur í hug út frá
þeim þræði, sem ég hef hugsað
mér, og venjulega breytist sagan
ekki mikið frá fyrstu gerð. Ég þrí-
skrifa venjulega mín skáldverk og
enda við að hreinskrifa þau á rit-
vél, en yfirferðirnar eru að sjálf-
sögðu miklu fleiri en þrjár, þótt ég
endurriti ekki nema lítið oftar.
Það er ekki hægt að setjgst við
að semja skáldsögu, fyrr en mað-
ur veit, hvernig hún á að vera, að
minnsta kosti bæði upphaf og end-
ir og meginstoðir verksins.
Ég hef ekki kynnst því, hvernig
aðrir haga sér við skriftir, hvort
þeir sitja við það eða standa eins og
Grímur Thomsen, en ég sit og er
ekki hörundssár fyrir umhverfinu.
Ég kippist ekki við, þótt ég heyri
mannamál eða hljóðfæraslátt. Það
yrði lítið úr ritstörfum ef maður
væri svo viðkvæmur fyrri því, sem
er í kringum mann. Ekki get ég
svarað því, hve langur tími líðí frá
því ég byrja á verki og þar til ég
læt það frá mér íara. Það er und-
ir svo mörgu komið, En ég var að
athuga það um dagínn, hve Jangur
tími liði frá því að eín bók kem-
ur út, þar til ég byrja á næsta
verki. Það mun vera um þrjú ár,
Maður er ekki tilbúinn að byrja
strax á nýju verki. Það tekur tíma
að láta það kristallast í sér, áður
en farið er að festa það á blað.
Ja — ég skrifa ekki við kertaljós á nóttunni, viltur
í augum eða yfirkominn af innspírasjónum, heldur
ósköp hversdagsléga við skrifborð mitt á daginn.
Raunar þykir mér gott að breyta um umhverfi, enda
hef ég gert það flest sumur. Eitt sumarið skrifaði ég
t.d. á Beygalda í Borgarfirði, annað á Reykhólum, á
Skeggjastöðum, á Varmalandi í Stafholtstungum og
sumarbústöðum hér nærlendis.
Þrjár bækur mínar skrifaði ég í sumarhúsum, eitt
sumarið í Ejby við ísafjörð, annað við Charlotten-
lundi og enn við Rudeskóg norðan Hafnar.
Eitt af mörgu góðu við slíka umhverfisbreytingu
er það, að þá þarf maður að kanna landið umhverfis
og hreyfir sig hæfilega milli kyrrsetanna.
Veturinn heima er mér svo einkum tími nýrra að-
drátta eða úrvinnslu þess, sem saman hefur skrifazt
á sumrinu. Ekki þannig að skilja, að ég hrúgi upp
ókjörum af frumköstum og sníði svo niður. Mér er
ósýnt um slík vinnubrögð. Án þess að setningin eða
ritmyndin fullnægi mér nokkurn veginn, get ég ekki
haldið áfram. Þess vegna vinnst mér oft mjög sein-
lega. Tvær til þrjár setningar, ef til vill, á löngum
vinnudegi. En eftirvinnan er að sjálfsögðu þeim mun
auðveldari viðfangs.
Ég set þetta að nokkru leyti í samband við það,
að ég hef alla tíð notað ritvél. Þá sjaldan ég skrifa með
penna, finn ég muninn á því, að setningin stendur þá
ekki eins ljóslega, eins grafískt, fyrir mér. Mér finnst
prentuð setning ekki aðeins hafa fegurð eða ljót-
leika, sem hljóð- og husunartákn, heldur einnig sem
ákveðin mynd svartra einda á hvítu blaði.
Bföm
Yh.
Mér hefur oft komði í hug, hvort íslendingasög-
urnar hefðu ekki í og með sinn hnitmiðaða gagnorða
stíl af því, að menn gátu engu rubbað upp á dýrmætt
skinnið; allt varð þar að standa endanlega og fallega
sett.
2g — VXKAN 49. tbl.