Vikan - 24.03.1966, Blaðsíða 18

HUNDELTIR
OG VEIDDIR
í AMAZON-
SKOGUNUM
^j
Þeir eru á bronsaldarstigi og sumir kannske
tæplega það. Stundum reyna þeir að verjast
ásælni með eiturörvum sínum, en þá eru
bysurnar látnar tala. Engin hjálparstofnun
gerir neitt til að verða þessum hrjáðu Indí-
ánum að liði, en margir gera sér að leik að
drepa þá.
Til er það land, þar sem menn eru
eltir og veiddir eins og villidýr. Þetta
land er græna vítið við Amazonóna,
Amazónía. Þar hefur franskur maður
að nafni Paul Lambert hafzt við í eitt
ár. Hann segir frá þessu hryggilega
ástandi og orð hans eru áskorun um
að þessu fólki skuli komið til biargar.
Sá sem lagt getur fram eyru af
indíánskum manni, nýskorin af, volg
og blóðug, hann fær sín laun: 1000
til 1500 franka. Þetta er taxtinn fyr-
ir það að myrða Indíána á hinum
miklu landeignum brasilískra stór-
gróðamanna. Það var í Manaus, höf-
uðborg þessa héraðs, sem þetta gjald
var ákveðið.
Paul Rivet, frægur mannfræðingur
og sá maður sem stofnsetti Mannfræði-
safnið í París, kærði bandaríska menn,
sem hann nafngreindi, menn sem voru
að leita að steinolíu í Colombíu, fyrir
að hafa farið á Indíánaveiðar um helg-
ar.
Svo var frá skýrt í frönsku viku-
blaði, að bandarískir flugmenn, sem
þátt tóku í þessari styrjöld, og dvöld-
ust í Suður-Ameríku, hefðu beint úr
lofti skotum sínum að þorpum frið-
samra indíána. En fyrir stuttu fundu
menn úr flugher Perú, að miklu hand-
hægara mundi að viðhafa napalm-
sprengjur, en að hafa fyrir því að
reyna að sæta lagi til að komast að
friðsamlegum samskiptum við þessa ó-
þekktu Indíána. Árið 1500 sté portú-
galskur maður að nafni Cabral í fyrsta
sinn svo kunngjört væri, fæti á land
I Brasilíu. Þá var gizkað á að indíán-
ar í Amazoníu væru tvær milljónir eða
þar um bil, en fjórar þar fyrir utan.
Nú sem stendur eru ekki eftir nema
300.000 í Amazoníu, og tæplega
80.000 í Brasilíu. Óðar byrjuðu mann-
veiðar, en Indíánar flýðu undan.
lengra og lengra inn í frumskóginn,
en þar var einnig hættulegt að dvelj-
ast og mátti helzt aldrei sofna, en
ófrið gat borið að hvenær sem var.
Svona dóu þessir menn, örmagna,
hundeltir, eins og veiðidýr, sviknir af
hvítum mönnum, sem lofað höfðu þeim
viðurværi og griðum.
í upphafi var þetta nokkurskonar
paradís. Flokkarnir settust að þar sem
lífvænlegast var, við beztu árnar, og
þurftu ekki annað að gera en að tína
af trjánum gómsæta ávexti eða að
veiða ( straumlygnum ám sem fullar
voru af fiski.
En þegar Portúgalar komu byrjaði
skemmtunin. Ef Indíánar dóu ekki af
refsingum þeim, sem hinir nýju herr-
ar létu sér sæma að leggja á þá,
hrundu þeir niður af sjúkdómum, sem
hvítir menn sýktu þá af, eða þeir ör-
mögnuðust á sykurekrum Portúgala,
þessum ekrum, sem breiddust yfir
Brasilíu og víðar.
Kristsmunkur nokkur sagði svo um
Indíána: ,,Þeim snarfækkaði svo horfir
til landauðnar í byggðum þeirra", eft-
ir að þeir voru hnepptir ( slíka ánauð
af sigurvegurunum. Á tæpum fjórum
öldum hefur ofbeldi hvítra manna vald-
ið því, að ekki er eftir nema fimmti
hluti þess mannfjölda sem upphaflega
var áður en hvítir menn komu. Hið
mikla land Brasilía, allt að því helm-
ingur Suður-Ameríku, hefur verið á
valdi plantekrueigenda, gullleitar-
manna, ævintýramanna af ýmsum stig-
um.
Þegar Indíánum varð það Ijóst að
skárra mundi það að vera ,,villtur
Indíáni", eins og verið hafði, en að
ganga hvítum mönnum á vald og ger-
ast þrælar þeirra, þá flýðu þeir lengra
inn í landið, þetta svæði, sem hvítir
tóku sífellt fleiri og fleiri skika af.
Ung Indíánastúlka að spinna á ú
snældu, þetta er ekki ólík snælda
þeirri, sem tíðkaðist á íslandi
og allir hafa séð. Þessir Indíánar
hafa þó ekki mikið við
spuna að gera, því þeir ganga ná-
lega allsberir.
Uruku heitir rauð lcirtegund, sem
þeir bera á sig. Það hefur trúar-
lega merkingu, og hlífir
auk þess fyrir biti skorkvikinda.
Jg VIKAN 12. tbl.

ivy&tœ?