Vikan - 05.09.1968, Side 22

1: MaSurinn á brautarpallinum.
Ég býst við, að flestum verði
hægt og hægt Ijóst, að þeim ætlar
ekki að heppnast það. Við lifum í
auðugu þjóðfélagi, svo takmarkið
er auður. Sumir kalla það öryggi,
en það er hægt að hafa slíkt ör-
yggi í hundraðatali í kjallaranum
eða öryggishólfi, en það nær eng-
inn iífskjaramarki á því. Ekki þess
konar lífskjaramarki sem demantar,
minkakápur, fínir bílar og hundrað
þúsund dollara hús, kaupa manni,
þegar maður hefur keypt allt þetta,
og það er ekki í tízku að tala um
hamingju. Nú til dags er skilgrein-
ing ó hamingju of flókin. Ég á
konu, sem ég elska og hún elskar
mig og þegar sagan gerðist áttum
við fjögurra ára dóttur, sem við
elskuðum bæði, dáðumst að, eða
hvað þið viljið hafa það. Þið vitið
aflandi. Ég hafði lært að teikna og
sjá um kópíur af teikningum og ég
klæddist hreinni skyrtu og yfirgaf
vinnustaðinn á hverju kvöldi klukk-
an fimm — nema þegar ég var beð-
inn að vinna lengur, sem var að
minnsta kosti tvisvar ( viku.
Þá vann ég aukavinnu, án auka-
vinnukaups. Ég hringdi til konunn-
ar minnar í Telton í New Jersey og
sagði: — Við erum að hreinsa frá
í kvöld, elskan.
— Hve lengi?
— Kannske einn eða tvo klukku-
tíma.
Við borðið andspænis mér var
maður sem hét Fritz Macon. Hann
var heimspekingur. Hann var van-
ur að segja: — Menn eins og þú
og ég, Johnny, lifum í þögulli eftir-
væntingu. Hann ver ekki merkileg-
ur heimspekingur en okkar líf gerði
neðanjarðarjárnbrautarstöðinni og
var jafnvel að vona með sjálfum
mér að ég næði heim til Felton fyr-
ir myrkur, en Joe Sturm, sonur
eins hluthafans kom með verkefni
handa mér og klukkan var sex þeg-
ar ég fór. Fritz gekk á leið með
mér og talaði um kosti og ókosti
þess að vera sonur húsbóndans.
— Hættu nú þessu sífri, sagði ég
við hann. — þú og ég ættum að
vera synir húsbóndans.
— Við erum það ekki.
— Nei, við erum það ekki.
Hann fór á hverju kvöldi niður
í borgina til Pennsylvaníustöðvar-
innar og tók þar lest til Amityville,
Long Island. — Ég hélt, sagði hann
við mig, — að maður losnaði und-
an svona löguðu með því að gift-
ast ekki.
hætti ég — vegna þess að hann
minnti mig á pabba. Þetta var held-
ur ekki ræfill. Hann var hattlaus, en
hann var vel klæddur og hann var
ekki ræfill. Hann var einfaldlega
veikur. Hann var um sextugt, kann-
ske ofurlítið meira, hvíthærður, blá-
eygur — og undir öðrum kringum-
stæðum hefði þetta verið ákaflega
geðþekkur, roskinn maður, andiit
hans var gult af sársauka og
hræðslu og um leið og hann minnti
mig á pabba fylltist ég andstyggð
á sjálfum mér. Ég sagði við sjálfan
mig að ég yrði að hjálpa honum og
það yrði þá andskotakornið að hafa
það þótt ég kæmi ekki heim fyrr en
einni eða tveimur klukkustundum
síðar, og einhvers staðar inni í mér
vottaði fyrir einhverju, sem átti skylt
við vingjarnleik og hjálpsemi.
Allt þetta flaug í gegnum hugann
EFTIR E. V. CUNNINGHAM - TEIKNING: BALTASAR
hvernig fjögurra ára dætur eru.
Okkar var með blá augu og gullna
lokka, eins og litaraftið, vöxturinn
og persónuleikinn væri málað eft-
or pöntun handa henni og örlögun-
um til að gleðja okkur ( þessum
vafalítið bezta, fóanlega heimi. Við
þjáumst af mjög fáu ( heimi, þar
sem flest fólk þjáist, en þessi und-
antekning frá þjáningunni var ekki
nóg til að lækna það sem ég var
veikur af.
Ég var veikur af því að vakna,
ég get ekki orðað það öðruvísi bet-
ur. Dag frá degi vaknaði ég smám
saman og gerði mér staðreyndirn-
ar Ijósar og tíðast gerðist þetta og
mest á leiðinni heim úr vinnu. Ég
vann á horninu á fertugustu götu
og Park Avenue hjá fyrirtækinu
Sturm & Jaffe; það var stórt og
mikilvægt og árangursríkt arkí-
tektafyrirtæki, sem hafði um fjöru-
tíu manns í þjónustu sinni. Meðal
þessara fjörutíumenninga var ég
teiknari með þrjátíu og tvo doll-
ara í kaup á viku. Ég hefði haft
meiri tekjur sem pípulagningamað-
ur eða trésmiður, en ég hafði ekki
lært til pípulagninga eða trésmíði,
né neins annars hagnýts og tekju-
ekki kröfur til neins djúpstæðara.
Hann var ekki einu sinni frumleg-
ur, en á hverjum degi, þegar ég
fór með neðanjarðarbrautinni upp
að strætisvagnastöðinni á hundrað
sextugustu og áttundu götu og það-
an í strætisvagni til Felton, fann ég
að örvaentingin fór sívaxandi. Ég
var að þroskast, þrjátíu og fimm
ára að aldri, að gera mér Ijósar
staðreyndir sem hér segir: — að ég
stefndi ekkert og ávann ekkert, að
ég myndi aldrei fá mikið meira
kaup en ég fékk nú þegar, að ég
hafði svo sem ekkert að hlakka til.
Fritz sagði að eina leiðin til að ég
losnaði við þetta vandamál mitt
væri, að koma mér upp öðru vanda-
máli í staðinn, að ég æfti að finna
einhverja af þessum hungruðu pí-
um, sem borgin var full af og leggja
lag mitt við hana. En þótt ekkert
annað hefði komið til vann ég mér
ekki inn nægilega mikið fé til að
geta lagt lag mitt við eina eða
neina.
Þetta var bjartan, kaldan og lygn-
an marzdag, himinninn blár með
ofurlitlum skýjaflókum, ég hlakkaði
til að ganga niður ( borgina að
— Það losnar enginn undan því.
— Nei.
Við komum á hornið og ég bauð
honum góða nótt.
Hann fór yfir áttundu götu til að
taka neðanjarðarlestina ofan í borg-
ina, en ég fór inn á stöðina. Klukk-
án var fimmtán mínútur gengin í
sjö og það var enn krökkt af fólki
inn á stöðinni. Ég keypti mér blað,
olnbogaði mig að pallinum fyrir þá
sem ætluðu upp í borgina og eyddi
einu senti í tyggigúmmí — það eina
sem enn er hægt að fá fyrir eitt
sent — og þá kom þessi maður og
greip í handleggirin á mér, hengdi
sig þar, hallaði sér upp að mér og
hvíslaði framan í mig, andardrátt-
urinn heitur, súr og kæsandi:
— Góði guð, hjálpaðu mér,
herra, ég er svo veikur — mér er
svo illt!
Samfélagsþjólfuð fyrstu viðbrögð
manns eru: — Láttu mig í friði, mað-
ur, hér er heill pallur af fólki. Ég
á ekkert vantalað við þig, ég þekki
þig ekki. Reyndu að vera tillits-
samur og vera veikur út af fyrir
þíg-
Ég byrjaði að raða saman ræðu
( huga mtnum þess efnis, en svo
á engri stund. Það var fullt af fólki
á pallinum. Lestin niður í borgina
var að. leggja af stað og brautar-
pallurinn titraði undan þunga lest-
arinnar upp í borgina, sem var að
nálgast. Gamli maðurinn hékk á
mér og horfði yfir öxlina á mér og
alit í einu hvarf sársaukinn úr and-
liti hans og skelfingin kom í stað-
inn. Andlitið varð ekkert nema
hræðsla og ofboð og ekkert annað
rúmaðist í því. Hann rykkti sér burt
frá mér, kastaði sér aftur á bak,
missti fótanna og féll fyrir framan
lestina, sem í því kom þjótandi inn
á stöðina. Lestarstjórinn hafði ekki
minnsta tíma til að koma við heml-
ana. Eitt andartak hrapaði gamli
maðurinn í lausu lofti og næsta
andartakið þaut lestin yfir líkama
hans — og skelfingaröskrin úr öll-
um þessum börkum á stöðinni voru
næstum eins hræðileg og það sem
gerzt hafði.
Ég ruddi mér braut ( gegnum
þvöguna af skjálfandi, grátandi,
spenntu, æstu og titrandi fólki, sem
nú hafði fengið eitthvað til að tala
um og krydda tilveru, sem hvorki
var betri eða meira spennandi en
mín; nú þegar var þetta fólk ( hug-
22 VTKAN 35- tbl-