Vikan - 01.07.1971, Blaðsíða 24

ÞRÆIA-
SKIPIO
20NG
Ferð þrælaskipsins Zong
yfir Aflantshafið
árið 1783 og það sem 1
gerðist um borð í því er
talinn einhver
ómannúðlegasti og
svívirðilegasti atburður,
sem manninum hefur
til hugar komið.
Uppreisn á þrælaskipi. Koparstunga frá átiándu öld.
Dr. Hinchcliff biskup af
Peterborough nefndi þetta
„ómannúðlegasta atburð, sem
ég hef nokkru sinni lesið um“.
George Gregory, skólastjóri í
West Ham, kallaði það „eitt
hið svívirðilegasta, sem mann-
inum hefur til hugar komið“.
Og Thomas Clarkson lýsti því
sem „atburði, sem á sér enga
hliðstæðu í mannkynssögunni,
hvorki fyrr né síðar og svo
svívirðilegum . . . að enginn
af komandi kynslóðum myndi
trúa þessu, ef þeir heyrðu frá-
söguna og hún byggðist aðeins
á framburði eins manns“. Við
verðum ennfremur að minnast
þess, að þessi orð féllu í Eng-
landi á átjándu öldinni, sem
kallaði ekki allt ömmu sína.
Hvítir menn og líf þeirra voru
lítils virði og líf Afríkumanna
einskis virði. Samt fannst þeim,
sem þá voru uppi, eins og öll-
um þeim, sem eftir lifa og voru
forfeður okkar, að atburðirnir,
sem gerðust á þrælaskipinu
Zong væru ótrúlega viðbjóðs-
legir.
Málavextir eru eins og hér
fer á eftir: 1780 var Liverpool
mjög flækt í hina gróðavæn-
legu verzlun með mannlegar
verur. Það er ekki svo að skilja,
að helztu heildsalar borgar-
innar hafi viljað láta ræna sig
hagnaðinum, enda byggðist
velferð mikils hluta íbúa Liv-
erpool á þrælasölunni. Arið
1783 voru ekki færri en 85
þrælaskip, sem lögðu úr höfn
frá Merseyside-höfn. 1781
keyptu herrarnir William, John
og James Gregson, Edward
Wilson og James Aspinall, sem
allir voru áhrifamenn í við-
skiptalífi Liverpool, skip, sem
þeir sendu til vesturstrandar
Afríku. Þrælaskipið var skírt
Zong og skipstjórinn var Luke
nokkur Collingwood, sem hafði
áður verið læknir á öðru skipi
skipafélagsins. Collingwood átti
að fá hundrað skildinga í laun
á mánuði og auk þess vana-
legan hundraðshlut af þeim
Afríkubúum, sem hann flytti
til Vestur-Indía auk „tveggja
einkaþræla". Málaferlin árið
1783 urðu til vegna þeirra
voveiflegu atburða, sem urðu
í einni ferð skipsins yfir At-
lantshafið.
Zong lagði upp frá strönd
Guineu 6. september 1781 og
var ferðinni heitið til Jamaica.
Um borð voru sautján hvítir
menn og á að gizka fjögur
hundruð og fjörutíu svertingj-
ar. 27. nóvember nálgaðist
skipið ákvörðunarstað sinn, en
skipstjórinn skipaði svo fyrir,
að skipinu yrði lagt á hléborða
— eftir því, sem fram kom í
sjórétti síðar — af óskiljan-
legum ástæðum, illvilja og
ónákvæmni í siglingarfræði.
Collingwood hélt því sjálfur
fram, að hann hefði álitið að
sér hefði skjátlazt svo mjög,
að hann hefði haldið, að strönd
Jamaicu væri strönd Hispin-
ola. Menn höfðu verið mjög
veikir í ferðinni og margir
látizt. Þannig var yfirleitt um
þessi alræmdu þrælaskip, enda
ætti engum að bregða í brún,
24 VIKAN 26. TBL