Vikan - 01.07.1971, Blaðsíða 41

Þrælaskipið ...
Framhald aj bls. 25.
Áherzla var lögð á mikinn
vatnsskort um borð, þegar eig-
endurnir lögðu fram kröfu um
I bætur fyrir þrælana, sem
drekkt var, enda þvi haldið
fram, að vatnsskorturinn hafi
lagt líf hinna þrælanna í hættu
svo ekki sé nú minnzt á áhöfn-
ina. Hins vegar hafði ekkert
verið gert til að koma á
skömmtun vatns. áður en Coll-
ingwood talaði við yfirmenn-
ina.
Þetta var framburður fyrsta
stýrimanns, James Kesals höf-
uðsmanns, sem mótmælti þó
að minnsta kosti ákvörðun
skipstjórans í orði, þótt hann
gerði það ekki á borði. Innan
fárra daga var búið að fjötra
eitt hundrað þrjátíu og þrjá
svertingjanna, sem minnstar
líkur voru til að lifðu förina
af og varpa þeim fyrir borð.
Vitanlega sigraði Collingwood.
Síðustu tíu fórnarlömbin
stukku fyrir borð — vonlaus
hetjudáð að vísu — og hentu
sér í sína votu gröf. Það var
kraftaverk, þegar einum þeirra,
sem varpað var fyrir borð,
tókst að ná í kaðalspotta, sem
hékk við skipshliðina, klifra
óséður um borð, fela sig og
lifa ferðina af.
Það er athyglisvert að Kel-
sal hefur skráð í skipsskýrslu,
að 1. desember, þegar fjörutíu
og tveir negrar voru drepnir,
hafi rient í rúman sólarhring.
Sex tunnum af vatni var safn-
að. Þetta hefði nægt til ellefu
daga vatnsneyzlu, eða til tutt-
ugu og þriggia daga vatns-
skömmtunar. Samt sem áður
var tuttugu og sex manneskj-
um hent í sjóinn eftir regnið.
Þegar skipið kom til hafnar á
Jamaica 22. desember voru
nær 1900 lítrar eftir af vatni.
Tryggingafélagið neitaði
harðlega að greiða kröfu skipa-
eigendanna, sem hljóðaði upp
á verðmæti eitt hundrað þrjá-
tíu og tveggja þræla, sem hefðu
farizt milli Vestur-Afríku og
Jamaica og því voru málaferli
óhjákvæmileg. Málið Gregson
gegn Gilbert kom fyrst fyrir
rétt 6. marz 1783 í Guildhall,
London. Tryggingarfélagið hélt
því fram, að svo ómannúðleg-
ar aðgerðir hefðu verið gjör-
samlega ónauðsynlegar; að
skipstjórinn hefði getað siglt
til Barbados-eyja, St. Lucia,
St. Kitts eða dönsku eyjunnar
St. Croix; að það væri auðvelt
að taka staðarákvarðanir þarna
um slóðir og auðvelt hefði ver-
ið að forðast Hispaniolu; að
vatnsmagnið um borð hlyti að
hafa verið nægilegt um til-
skildan tíma, því að þær vatns-
birgðir, sem Zong kom með til
hafnar hefðu nægt í fimm til
sex daga, ef farið hefði verið
spart með þær.
Kelsal viðurkenndi, meðan
málaferlín stóðu yfir, að hann
hefði sjálfur játazt undir stjórn
Collingwoods og aðstoðað við
að henda þrælunum fyrir borð.
Hann viðurkenndi — líkt og
Eichmann — að hann hefði
álitið, að fyrirskipunum bæri
að hlýðnast og þær réttlættu
allt, hvort sem það væri glæp-
samlegt eða ekki. Seinna birt-
ist álit ónefnds manns, sem
var viðstaddur réttarhöldin, í
blaðinu The Morning Chronic-
le and London Advertiser.
Hann sagði, að framburður
stýrimannsins hefði gert alla
í réttarsalnum skelfda og að
kalt vatn hefði runnið þeim
milli skinns og hörunds og
,.Ég beið óþolinmóður þess, að
formaður kviðdómsins léti vita,
hvernig bæri að sækia frum-
kvöðul slíkrar óhæfu til saka.“
Það var ekki nóg með, að slíkt
færist hjá, heldur þurfti kvið-
dómur ekki að hika við dóms-
úrskurð. Trvgeingarfélagið átti
að greiða skaðann.
Tryggingarfélagið vildi ekki
borga og því var málinu áfrýj-
að til Mansfields lávarðar.
William Murray var af skozk-
um ættum og gerður að barón
Manshfield árið 1756 og seinna
að hæstaréttardómara. Það er
víst óþarfi að geta þess, að
málið Gregson gegn Gilbert
var ekki fyrsta málið, sem
hann fjallaði um, þar sem
svertingjar áttu í hlut. 1772
hafði hann dæmt í Somerset-
málinu, sem ákvað að þræla-
hald í Englandi væri bannað.
í maí 1783 hlustaði hann ásamt
tveim öðrum dómurum á mál-
flutning Gregson gegn Gilbert.
Davenport, Pigott og Hey-
wood voru fulltrúar trygginga-
fyrirtækisins og þeir endur-
tóku þá fullyrðingu sína, að
ekkert hefði komið fram í mál-
inu, sem réttlætti þá ákvörðun
skipstjóra og áhafnar að henda
þrælunum fyrir borð. Vatns-
birgðir hefðu verið nægar,
hvað svo sem eigendur skips-
ins segðu. Gregson og félaear
hefðu haldið því fram, að Zong
hefði tafizt á leiðinni vegna
slæms sjóveðurs, óheppilegra
strauma og annarra slysa, sem
hefðu gert það að verkum, að
skipið fúnaði og leki kom að
hehnurinn segirjá
viðhinum iogagytltu
BENSONand HEDGES
26. TBl. VIKAN 41