Vikan - 01.07.1971, Blaðsíða 45

— Einn einasti dómari er ekki
mikið brot af þjóðinni, og svo
er þetta kallað réttlœti!
voðalegu atburða, sem hefðu
gerzt um borð í Zong. Hann
varaði ráðuneytið við því, að
slíkir atburðir gætu aðeins leitt
til „ófarnaðar mannlegrar sál-
ar“, ef ráðamenn ættu í hlut.
Hann skrifaði einnig bréf til
áðurnefnds biskups af Peter-
borough og dr. Porteous, sem
þá var biskup af Chester og
síðar í London.
Það er ekki hægt að dæma
um það, hve mjög mannúðar-
leysi skipverja á Zong og með-
ferð fanganna um borð hafði
áhrif á afnám þrælahalds. Því
er hins vegar ekki unnt að
neita, að það hafði mikil áhrif
á áhrifamikla andstæðinga
þrælahaldsins. James Ramsey
var nítján ár í Vestur-Indíum
til að kynna sér þrælameðferð
og árið 1784 — þegar hann var
orðinn kennari við Teston-
skóla í Kent — skrifaði hann:
An Essay on the Treatment
and Conversion of Afrlcan
Slaves in the BritiSh Sugar
Colonies. Þar minnist hann á
Zong-málaferlin með efasemd-
um og lýsir John Collingwood
sem „sjúku skrímsli". John
Newton, sem var skólastjóri
St. Mary Woolnoth og fyrrver-
andi þræll gaf út bókina
„Thoughts Upon the African
Slave Trade“ 1788. Þetta var
aðeins smárit, en þar lýsir
hann lífi þrælabarns um eins
árs aldur. sem grét of hátt nótt
nokkra oe ónáðaði drukkinn
^áseta með væli sínu, svo að
hásetinn reif barnið frá móð-
nr sinni og henti því í hafið.
F.n Newton snurði: ..Hví er ég
að ræða um eitt barn, begar
við höfum öll hlustað á eða
fosið snralegri sögur. sem eklri
er unnt að afneita. Söeur um
ri'imlega hundrað þúsund full-
vaxta bræla. sem var varpað í
síóinn?"
Þeear Ottobah Cugoano, af
Panti-ættbálknum. sem R''ldnr
var sem þræll til Vestur-Indía
og þar af leiðandi seldur áfram
sem þjónn til Englands, gaf út
hugleiðingar sínar um þræla-
sölu 1787, minnist hann sér-
staklega á Zong. Það skip og
þá atburði kallaði hann dæmi
um „gífurlegt manndráp . . .
sem brezkir frumkvöðlar
þrælahalds styðja." Það má
vel vera, að Cugoano hafi ver-
ið forystumaður svertingja í
London, þrátt fyrir það, að
eigendur skipsins „ómannúð-
legir menn, sem græddu á
þjófnaði, þrældómi, morði og
svikum" ætti að vera „refsað
lögum samkvæmt".
Cugoano lagði il, að alþjóða-
samþykkt yrði gerð um afnám
þrælahalds með því að brezk
skip væru notuð sem varðskip
við Vestur-Afríku strendur.
Það varð hálfrar aldar þræta
innan og utan þingsins sem
útkljáði þetta mál. Þegar mál-
ið Gregson gegn Gilbert var
höfðað árin 1780—1785 töpuðu
bæði tryggingarfélögin og þeir,
sem vildu afnám þrælahalds-
ins. En grimmdin, sem kom
fram í Zong-málinu varð til
þess, að þrælahaldarar gátu
ekki staðið fyrir máli sínu.
Það er ekki erfitt að telja, að
sumir lögfræðilegir sigrar eigi
rætur sínar að rekja til Zong-
málsins. Árið 1790 voru sett
lög um það, að bannað væri
að tryggja þræla, nema gegn
vissum tryggðum ákvæðum og
lagasamþykkt 1794 setti það
fram, að aldrei yrði hægt að
fá neina tryggingu greidda
fyrir þræla, sem hent væri
fvrir borð. Það er víst sjald-
gæft í mannkynssögunni, að
sett hafi verið lög til að koma
í veg fyrir þjáningu manna í
slíkum mæli.
☆
Fór niSur í fjöru ...
Framhald af bls. 9.
— Já, ég sá hann sýna norð-
ur á Akureyri í gamla daga.
Eg fékk strax geysimikinn
áhuga á honum og fór fjórum
sinnum að sjá sömu sýninguna
hjá honum. 'Ég lifði mig alveg
inn í það sem hann gerði. Hins
vegar tók ég eftir því, að það
tæki, sem hann notaði við að
lyfta bílum, var ekki alveg eins
og hann sagði. Það var ekki
um að ræða beint átak á hlut-
inn, heldur auðveldaði tækið
honum mjög að lyfta bílnum.
Ég komst að raun um, að þetta
afrek hans var einna sízt af
því sem hann sýndi, þótt það
ætti að vera stórkostlegast.
— Þú ekur stórum vörubíl.
— Hann kallast víst ekki
stór nú á tímum. Hann er sjö
tonn.
— Var það kannski þinn bíll,
sem þú dróst?
—- Já, það var minn bíll.
Við tókum þetta atriði suður
á Strönd. Og það er eitt í sam-
bandi við þennan bíldrátt, sem
mætti kannski koma fram: Það
sem sýnt var í sjónvarpinu gaf
ekki alveg rétta mynd af því
sem ég gerði. Það var þrisv-
ar sinnum stanzað, svo að ég
dró bílinn þrisvar sinnum og
í þriðja skiptið dró ég hann í
þó nokkurri brekku. Einnig
var mjög hvasst, þegar þetta
var gert, sjö vindstig, ef ég
man rétt. Það kom ekkert fram
í sjónvarpinu um þetta, en bíl-
drátturinn varð mér miklu erf-
iðari en þar var sýnt.
Talið berst að íslendinga-
sögum og þeim köppum, sem
greint er frá í fornsögunum.
— Bg hef alltaf haft mest
dálæti á Gretti Ásmundarsvni,
segir Reynir. —r Eins og kunn-
ugt er hefur því verið hald-
ið fram, að Grettissaga sé tóm-
ur skáldskapur og þau afreks-
verk, sem þar er sagt frá. séu
óhugsandi. En ég er í hópi
þeirra sérvitringa, sem trúa
hverju orði, sem í fornsögun-
um stendur. Eg hef aldrei ef-
azt um, að Grettir sterki hafi
unnið þau afrek, sem sagt er
frá í sögu hans, enda hafa
menn leikið eftir honum t.d.
sundafrek hans, eins og allir
vita.
— Einu sinni útbjó Vikan
kraftamæli og lét sterka menn
spreyta sig á honum.
— Já, ég fylgdist einmitt vel
með því og vonaði að þið kæm-
uð í Njarðvíkurnar, svo að ég
og fleiri þar fengju að reyna
kraftana. En þið slepptuð al-
veg Reykjanesinu. Mörgum ár-
um síðar hringdi ég til ykkar
i>g ætlaði að fá að athuga grip-
inn, þegar ég kæmi í bæinn, en
þá var víst búið að eyðileggja
hann.
— Hverju þakkarðu mest
þann árangur, sem þú hefur
náð í aflraunum þínum?
— Þessu er erfitt að svara.
En vitanlega fara saman lík-
amlegir kraftar, viljastyrkur
og einbeiting. Sg æfði mig
mikið, þegar ég var ungur,
eins og ég sagði áðan. Þeear
ég var sautján eða átján ára
bjó ég til dæmis hér í Reykja-
vík. Þá fór ég á hverri einustu
nóttu með belti, sem ég hafði
útbúið mér, gekk niður í fjöru
í Fossvoginum og lyfti þar
steinum fram undir morgun.
— Það vakti ekki sízt at-
hygli í sjónvarpsþættinum, að
þú skyldir geta slitið af þér
handjárn og meira að segja
brotið þau í smáa parta.
— Já, ég hef æft mig mikið
á því. Mér telst til, að ég hafi
um ævina brotið 36 pör af
handjárnum. Sum hef ég brot-
ið í sjö parta, en mest í 32
parta. Og nú er ég einmitt
staddur hér í bænum til að
sækja um leyfi til að flytja
inn fullan kassa af handjárn-
um, um 100 pör. Ég hef hing-
að til notið mjög góðrar fyrir-
greiðslu hjá lögreglunni í sam-
bandi við handjárnin. En ég
get ekki lengur níðzt á greiða-
semi þeirra, sérstaklega ekki,
ef ég fer að gera meira af þessu,
sem ég vona að verði.
☆
I BRÚÐKAUPSFERÐ
MEÐ DAUÐANUM
Framhald af bls. 22.
— Já, það er rétt.
Einhver kom út úr lyftunni
og Jim heyrði umgang frammi
við. Hann hætti á það að ganga
beint til verks. — Hafið þér
verið á herbergi yðar allan
morguninn?
Pusey varð undrandi á svip-
inn. — Já, hversvegna spyrjið
þér?
— Og þér hafið ekki orðið
var við neitt óvenjulegt?
— Hvað eiga þessar spurn-
ingar að þýða?
— Herra Pusey, getið þér í-
myndað yður nokkra ástæðu til
að herra Blake hafi verið ...
Jim kyngdi...
— Til að herra Blake hafi
verið hvað ...?
Fótatakið færðist nær og Jim
sagði: — Til að hann væri
myrtur. Hér kemur lögreglan.
Ernest Pusey starði á hann. Þá
heyrðu þeir að lögreglan gekk
inn í næsta herbergi oe, þá
sagði hann með hásri rödd: —
Myrtur! ýtti Jim til hliðar og
flvtti sér út úr herberginu til
að hafa tal af lögreglunni. Jim
fylgdi honum eftir.
Klukkan sjö fór heldur að
færast kyrrð yfir hótelið. Jim
var undrandi yfir því hvað
gestirnir og starfsfólkið tóku
þessu rólega. Þótt hann hefði
nú reyndar ekki gert ráð fyrir
eð gestirnir legðu á flótta, þá
hafði hann samt reiknað með
allskonar kvörtunum. En allir
voru rólegir og samvinnuþýðir.
26. TBL. VIKAN 45