Vikan - 19.10.1972, Blaðsíða 14

VINUR
MINN,
ÓVINURINN
Við hittumst fyrir — Kunn bandarisk
fjórum árum blaðakona segir hér af
sem óvinir. Nú erum kynnum sinum
við vinir — við Nguyen Thi Binh,
eins og konur alitaf formann
eru þegar þær
eiga draum
sameiginlegan
samningarnefndar
Þjóðfrelsisfylkingar
Suður—Vietnams
við friðarviðræðurnar
i Paris.
Ég hef hitt óvininn, og hUn er
vinur minn. Ég er ekki alveg viss
um hversvegna hiin er ennþá
vinur minn, hversvegna hún
svarar kveðjum minum hvert
nýár og hvert Tet - eöa hvers
vegna hún skrifar mér ennþá. I
si&asta mánuöi eru fjögur ár frá
þvi viö hittumst, og á þeim tima
hef ég brugöizt henni og börnum
hennar og löndum, sem minum
eigin börnum og landi. Þvl aö
okkur hefur ekki tekizt aö binda
endi á þetta andstyggilega stríö,
hvernig sem viö höfum reynt.
övinurinn — vinur minn — er
frú Nguyen Thi Binh. Hún er —
eins og menn vita — formælandi
samninganefndar .Vletkojig I
friöarviöræöunum I Paris, jafn-
framt þvl sem hún er
utanrlkisráöherra bráöabirgöa-
byltingarstjúrnar Suður — Víet-
nams. Næst Indiru Gandhi og
Goldu Meir er hún sennilega
mikilvægasta kona heims, enda
þótt hún hafi lægraen þær. Ég hef
virt hana fyrir mér af sérstökum
áhuga þegar hún viku eftir viku —
nei, ár eftir ár — birtist á sjón-
varpsgkerminum á leið inn I
Majestic-hótelið gamla til þátt-
töku I þessum stllfrosnu mótum
þöguls fjandskapar, sem kölluö
eru samningaviöræöur.
Bn þennan Iskalda haustdag
þegar ég hafði vonazt til aö sjá
hana aftur, þá er hún ekki lengur I
Parls. Hún var þá farin heim tii
aö dvelja hjá fjölskyldu sinni
skamma hríð.' Hún hittir fólkiö
sitt ekki svo árum skiptir.
„Hvenær kemur frúin aftur?”
spuröi ég félaga hennar.
Hún kemur aftur, segir einn
nefndarrnanna brosandi, hvenær
sem herra Nixon óskar eftir aft-
urkomu hennar, hvenær sem
Parisarviðræðurnar veröa teknar
upp I alvöru.
Áöur en hún fór frá Parls,
snemma I september i fyrra, leit
hún útyfir yndislega litla
stööuvatniö, sem aöseturshús
sendinefndarinnar stendur við I
Verriéres le Buisson og sagöi:
,,Nú er ég búin að vera hér I þrjár
kynslóöir svana.”
Þaö var — samkvæmt þessu
tlmatali — fyrir fjórum
svanakynslóðum aö fundum
okkar bar saman. Þá gerðum viö
okkur glæstar vonir um friö.
Sföan þci hafa fiórar kynslóöir
svana komið I heiminn, næstum
milljón Bndaríkjamanna og
Víetnama veriö drepnir, þrjú
hundruö bandariskir flugmenn
veriö teknir til fanga I Norður —
Vfetnam.
Þegar viö hittumst, var tæpur
mánuður slöan Johnson forseti
haföi lýst þvl yfir aö hætt yröi
sprengjukasti á Norður-VIetnam,
ákveöið aö láta af forsetaembætti
og tjáö sig fúsan til aö hefja
samningaviðræöur til aö binda
endi á stríöiö. En myllur
alþjóöastjórnmálanna mala
hægt, og þessar viðræður hofust
ekki fyrr en tíu mánuöum siöar.
Mönnum haföi gengiö illa aö ná
samkomulagi um fundarstaðinn
— sumir vildu að hann yröi
Varsjá, aörir Vientiane, enn aörir
Genf eöa Parls. Einnig var deilt
um hvernig samningaboröiö yröi
I laginu og hverjum yröi boöiö
sæti viö þaö.
En viö konurnar, sem hittumst I
Parls I aprll 1968 vorum fullar
bjartsýni. ViÖ komuro saman I
þvl dásamlega setri Saint- Quen,
sem byggt var handa hjákonu
Lúövlks átjánda I norðurjaröi
borgarinnar. Friðarráðstefna
okkar „Parisarráöstefna kvenna
til aö binda endi á striðiö,” eins og
viö kölluöum hana - stóö I fimm
daga (ekki fjögur eöa fimm ár,
hjálpi okkur guö). Og þvl lengur
sem leiö á vikuna, þeim mun
meira dýpkaöi skilningur og jókst
samúö milli aðila — gagnstætt
slöar i friöarviðræðum I sömu
borg, þar sem misskilningur og
fjandskapur hefur stööugt færst I
aukana.
Viö vorum þarna þrjátlu,
konur frá Bandarikjunum,
Bretlandi, Astrallu, Kanada,
Japan og Vestur-Þýzkalandi - og
tlu af þeim - fimm frá Noröur-
Vletnam og jafnmargar frá
suöur- víetnömsku þjóöfrelsis-
fylkingunni. Og svo voru þaö
gestgjafar okkar - þokkafullar
franskar konur sem tóku á móti
okkur á Orly-flugvelli meö fangið
fullt af vorblómum. Þær bjuggu
okkur staöi til aö boröa og sofa á I
setrinu, sáu um aö við fengjum aö
vera I friöi fyrir blaöamönnum og
komu öllu dótinu, sem fylgir
alþjóöaráöstefnum, fyrir I aðal-
salnum - mlkrófónum, túlkum
heyrnartækjum.
Ég haföi, með þriggja daga
fyrirvara, flogiö frá New York til
Parlsar á sjö klukkustundum.Þaö
haföi hinsvegar tekiö konurnar
tlu frá Hanoi og SUÖur-Vietnam
sex mánuði að komast frá
heimahögunum til Partsar. Þásr
suöur vletnömsku frá Þjóöfrelsis-
fylkingunni höföu fariö gangandi
og i jeppum, aö mestu leyti aö
næturlagi sögðu þær, ge.gnum
vlgllnur óvinanna(,,Þær eiga viö
mYg,” hugsaði ég. „Ég er
óvinurinn.”) til Kambódlu eöa
Noröur Vletnams. Þær voru
fáoröar um þessar leiöir, þar eö
þær I bakleiöinni yröu aftur aö
fara I gegnum eldllnur.
Hvenær sem fólk kemur saman
I alvarlegum tilgangi koma fljót-
lega fram leiötogar eöa for-
mælendur. Sumir eru útnefndir,
aðrir finna nógu sterklega til
mikilvægis, en oft er snúið sér til
ákveöinna manna vegna vissra
áhrifa, sem persónuleiki þeirra er
gæddur. Viö frá Bandarlkjunum
viöurkenndum allar Ann Bennett,
eiginkonu fyrrverandi forseta
Union Theological Seminary, sem
leiðtoga okkar. Hún var ömmuleg
kona meö næstum hvltt hár og án
allra titla og annars valds en
þess kyrrlátlega valds er fylgdi
sannfæringu hennar. Og foringi
þeirra vletnömsku var greinilega
þessi hrifandi, grannvaxna,
fjörutlu og eins árs kona f bláum
oa dai, prófessor Nguyen Thi
Binh. Samkvæmt upplýsingum,
sem okkur höföu veriö látnar I té
um hana, var hún „yaraforseti
sambands kvenna til frelsunar
Suöur - Vletnam” og kannski ekki
henni heldur - hvaöa hlutverki
henni yröi innan skamms ætlaö á
öðrum og mikilvægari fundi.
Frú Binh lætur það litið yfir sér
persónulega aö þegar hún
nokkrum mánuöum siöar varö
persóna mikilvæg á heimsmæli-
kvaröa kunni New York Times
þaö eítt aö segja af henni aö hún
ætti börn, en ekki hve mörg.
Slná milli eru konur hinsvegar
fljótar til aö tala um eigin hagi.
Einn morguninn viö morgunverð,