Vikan - 19.10.1972, Blaðsíða 47

Hvað segirðu um kappleikinn í gærkvöldi, vinur?
völ. Það var því gert boð eftir
James Dean og hann var ekki
lengi að taka boðinu og skrif-
aði strax undir samninginn.
Loksins hafði hamingjan snú-
izt honum í hag.
Hann stökk upp á vélhjólið
sitt til að aka beinustu leið frá
New York til Hollywood. Hann
hafði mikið dálæti á vélhjólum
og naut þess að aka á ofsahraða.
Og í þetta sinn lenti hann í
árekstri og hafnaði á sjúkra-
húsi.
Elia Kazan varð ofsalega
reiður. í samning James var
svo bætt einni grein; honum
var bannað að stíga upp á vél-
hjól, meðan á kvikmyndatök-
unni stóð.
Þegar svo að því kom, að
hann var orðinn nógu hress til
að hefja leik sinn, þá varð hann
að sætta sig við að fara fljúg-
andi til Hollywood.
Upptökurnar á „Austan Ed-
en“ fóru fram fyrir lokuðum
dyrum. En einhvern veginn lak
það samt út, að þarna væri á
ferðinni ný kvikmyndastjarna.
Hann slangraði um lóðina,
klæddur gömlum gallabuxum,
órakaður og illa klipptur, reifst
við tæknimenn og meðleikara,
en hann var stjarna.
Svo var lokið við upptöku
kvikmyndarinnar og hátiða-
frumsýning stóð fyrir dyrum.
James Dean átti auðvitað að
koma þar fram í sviðsljósið og
tala við blaðamenn.
En James lét ekki sjá sig,
taugar hans þoldu ekki álagið.
Kvikmyndin fékk geysilega
góða dóma og framtíð James
Dean var tryggð.
Þegar Dean kom aftur til
Hollywood, þá fór það ekki á
milli mála, að hann var orð-
inn stjarna. En hann breytti
ekki klæðaburði sínum, gekk,
eftir sem áður, í gömlum galla-
buxum, hirti ekki um að raka
sig og sást oftast í félagsskap
furðulegra manna, sem líktust
helzt umrenningum. Hann hafði
alltaf sama dálætið á vélhjól-
um og lifði frekar óbrotnu lífi.
Þangað til hann hitti Pier
Angeli, hina fögru ítölsku leik-
konu, sem var nýkomin til
Hollvwood. Það gjörbreytti
honum.
Hún er ekki aðeins kona,
sagði hann, — hún er ímynd
fegurðarinnar. Hún er öllu of-
an dvrðlingur, sem allir eiga
að tilbiðja.
Og Pier Angeli breytti James
Dean. Hann fór að hugsa meira
um útlitið, rakaði sig og snyrti,
fékk sér falleg föt, já, hann fór
jafnvel til rakara, en það hafði
honum áður fundizt fyrir neð-
an sína virðingu.
Pier Angeli og James Dean
sáust nú saman á mannamót-
um og í slúðurdálkunum var
talað um að þau myndu ganga
í hjónaband innan tíðar.
En svo sagði Pier Angeli hon-
um upp. Hún sagði ástæðuna
fyrir því vera að hún væri
mjög trúaður kaþólikki og að
þau gætu ekki komið sér sam-
an um trúmálin. En raunveru-
lega skýringin hefur líklega
verið sú, að Pier Angeli hefur
viljað láta koma fram við sig
sem konu, en ekki sem goð á
stalli.
Pier Angeli giftist svo söngv-
aranum Vic Damone. Dean var
ekki boðinn í brúðkaupið, en
hann sat á vélhjóli sínu fyrir
utan kirkjuna og grét.
Hann brant kvikmyndavélina.
Svo hófst upptakan á næstu
kvikmynd, sem hann lék í,
kvikmyndinni um uppreisnar-
gjarna æsku. Dean fannst sjálf-
um kvikmyndin ljót og hann
fór ekkert dult með það. Og
hafi hann verið erfiður í sam-
vinnu áður, þá kastaði nú tólf-
unum. Einn af þeim, sem vann
við upptökurnar sagði:
— Það var nú út af fyrir sig,
þótt hann vildi ekki tala við
nokkurn mann. En hann braut
kvikmyndavélar og ljóskastara
og ók á vélhjóli í gegnum upp-
tökusalinn og það tafði sannar-
lega fyrir.
En loksins tókst að fá hann
til að hætta þessum hjólreið-
um og í þetta sinn var það ekki
gert með aukagrein í samn-
ingnum, heldur var Marlon
Brando fenginn til að koma
vitinu fyrir hann. Dean sá í
Brando hina miklu fyrirmynd.
Brando sagði við Dean:
— Það langar engan til að
sjá leikara á hvíta tjaldinu, sem
er afskræmdur af örum.
Jean fór að íhuga þetta og
svo fleygði hann hjólinu og
keypti sportbíl.
En þótt Dean hefði and-
styggð á þessari kvikmynd, þá
varð það samt hún sem gerði
hann að tákni heillar kynslóð-
ar. Sem unglingur í blindri
uppreisn gegn samfélaginu og
foreldrum, varð hann tákn
þess, sem hundruðir unglinga
hugsuðu og vildu framkvæma.
Dauði James Dean fullgerði
svo myndina; það urðu síð-
ustu mótmælin.
Liz Taylor gaf honum beztu
g.iöfina: kettling.
James Dean var mjög ein-
mana í einkalífi sínu. Hann
stjakaði vinum sínum frá sér.
að sumu leyti vísvitandi. En
skaplyndi hans, skjót sinna-
skipti, ofsaleg reiðiköst og
þunglyndistímabil, gerði hon-
um erfitt að umgangast fólk.
Það var táknrænt, þegar hann
hitti Liz Taylor í fyrsta sinn,
en hún lék á móti honum í síð-
ustu kvikmyndinni, „Risan-
um“.
Þegar þau hittust fyrst, var
hann í sínu elskulegasta skapi.
Hann bauð Liz í bíltúr í nýja
sportbílnum og það var hámark
viðurkenningar. Liz varð him-
inlifandi. En daginn eftir, þeg-
ar hann kom í kvikmyndaverið,
vildi hann ekkert við hana
tala, urraði eitthvað í barm
sér og sneri í hana baki.
En samt fór það svo, að Liz
Taylor færði honum þá gjöf,
sem honum þótti vænzt um,
lítinn kettling. James Dean gat
leikið sér við þennan kött í
fleiri klukkutíma, það var eins
og hann fengi útrás fyrir blíðu
sína, sem hann þorði ekki að
láta í ljós við manneskjur.
Hann flýtti sér heim í hverjum
matartíma, til að gefa kettin-
um og á hverju kvöldi var það
hans fyrsta verk að sinna kett-
inum, þegar hann kom heim.
En svo, allt í einu, gaf hann
köttinn kunningja sínum og
sagði:
— Það er bezt þú eigir hann.
Einhver verður að sinna hon-
um, ef eitthvað kemur fyrir
mig.
— Það var eins og að sitja á
púðurtunnu að vinna með
Jmaes Dean.
Upptakan á „Risanum11 gekk
sannarlega ekki snurðulaust.
James Dean samdi alls ekki
við leikstjórann, George Stev-
ens. Annan daginn var það
Dean, sem hótaði að hætta við
leik sinn, ef Stevens yrði áfram
leikstjóri og hinn daginn hót-
aði Stevens að fara, ef ekki
yrði fenginn annar en Dean í
hlutverkið, það væri útilokað
að vinna með honum.
— Að tala um skapofsa, seg-
ir Stevens nú. — Það var eins
og að sitja á púðurtunnu, þar
sem búið var að kveikja í tund-
urþræðinum. Hann var að
hefja leikstjórnarferil sinn og
var mikið í mun að vel tækist
til. En hann sló vindhögg til
allra átta.
En svo lauk samt upptökunni
á „Risanum". James Dean fór
að leggja sín framtíðaráform.
Hann varð aftur ástfanginn og
í þetta sinn var það Ursula
Andress, sem átti hug hans
allan. En eins og í fyrra skipt-
ið fór þetta allt forgörðum.
Hann bað hennar, en hún
hryggbraut hann.
Þá reyndi hann að hugga sig
við að honum hafði verið boð-
ið að leika í sjónvarpi, fyrir
hærri laun en áður hafði heyrzt
getið um og að kvikmynda-
framleiðendur slógust um hylli
hans, — en umfram annað var
hann ánægður yfir því að mega
nú taka þátt í kappakstri, en
það hafði honum verið harð-
lega bannað, meðan hann lék
í „Risanum“.
Þess vegna settist hann upp
í Porschinn sinn, þennan ör-
lagaríka dag í september árið
1955.
☆
42. TBL. VIKAN 47