Vikan - 18.09.1975, Blaðsíða 4

Unniö að gerð veggskreytingar | fyrir barnaskólann i Vik i Mýrdal.
Benedikt við málverk sitt af Arnheiði Jónsdóttur forseta
Nátturulækningafélags islands.
og verkfærin, sem hún var sköpuð
með, hljótum við að fyllast aðdá-
un og hrifningu af elju listamann-
anna og þrautseigju. Þeir lögðu
allt, sem þeir áttu til i verk sin.
Þvi standast þau og okkar er að
þakka þann arf, sem þeir létu
okkur eftir, og læra af honum.
— Listasagan getur einnig
stuðlað að þvi að eyða fordómum.
t verkum listamannanna nálg-
umst við þá menningu, sem þau
eru sprottin úr, og fátt er liklegra
til að auövelda okkur skilning á
ólikum þjóöum.
— Svo við snúum okkur að þinni
eigin listsköpun, Benedikt.
Hvenær hélstu fyrstu opinberu
sýninguna á myndum þinum?
— Hana hélt ég i Paris árið 1953.
Allar myndirnar á þeirri sýningu
voru harðsoðið abstrakt. Nú er ég
fyrir löngu vaxinn frá abstraktinu
i þeim skilningi, að ég mála ekki
lengur hreinar abstraktmyndir,
en þar fyrir er ég ekki einn þeirra
manna, sem líta á abstrakttíma-
bilið sem eins konar fangavist eða
nauðungarvinnu, en það viðhorf
hefur komið fram hjá sumum
málurum, og þeir tala þá gjarnan
i einhverjum fyrirlitningartóni
um abstraktlistina. Það felli ég
mig ekki alls kostar við, þvi að
abstraktmyndlist krefst ákaflega
mikillar ögunar i formi, og af
henni spratt margt gott — einkum
hjá málurum, sem höfðu reynslu
að baki, þegar abstraktið tók að
ryöja sér til rúms, og kunnu þvi
aö varast ungæðisháttinn, sem
var þvi samfara. Þótt þessir
menn hafi flestir hætt að mála ab-
strakt, má sjá áhrif abstraktlist-
arinnar i siðari verkum þeirra, og
þar sést þeir hafa sitt hvað af þvi
lært.
— Þessa sama viðhorfs og kem-
ur fram i hálfgildings fyrir-
litningu á abstraktinu gætir
einnig, þegar menn afgreiða heil
timabil listasögunnar með þvi, að
þau séu liðin og þeir geti ekkert af
þeim lært. Þetta álit ég mjög
slæmt, þvi að um leið og litiö er
framhjá einhverju timabili, ein-
hverjum stil og einhverri tækni,
er hætt viö brestum i undirstöð-
unni. Þarna held ég lika, að
ástæðunnar til þess, hve margir
gefast upp eða staðna við list-
sköpun, sé að leita.
— Siðan sól abstraktsins
dofnaði hefur enginn einn still
ráðið lögum og lofum i myndlist-
inni. Er ekki erfitt aö hafa engan
stórasannleik?
— Það er rétt, að nú er miklu
meiri breidd i málaralistinni en
var um skeið. Ég held það sé góðs
viti, að leitað er til margra átta i
senn. Hvað sannleikann áhrærir
býst ég við, að menn verði að gera
sig ánægða með þann sannleik að
vera trúir sjálfum sér og sinni
vinnu — og stöðugt leitandi.
Þegar menn fara að fást við sömu
viðfangsefnin aftur og aftur og
nálgast þau ætið á sama hátt af
ótta við, að þeim gangi illa að
selja verk sin, er hætt við að illa
fari. Listamenn eiga að túika
viðfangsefni úr samtimanum —
sá er tilgangur listar — og nálgast
þau frá sem flestum sjónarhorn-
um og með eigin aðferðum. Þá er
tilganginum náð.
— Hvað ertu einkum að fást við
sem stendur?
— Undanfarið hef ég æ meira
fengist við portrettmálun. Andlit-
ið er stórkostlegt viðfangsefni,
sem ég hef gaman af að fást við,
og svo er um fleiri málara að ég
held, þvi að portrettmálun er að
færast mjög i vöxt. Þegar skapa á
listaverk úr portrettmynd, er
auðvitað best að fyrirmyndin sitji
fyrir, en á hinn bóginn leik ég mér
stundum að þvi að mála portrett
eftir ljósmyndum — jafnvel úr
dagblöðum. Þá aðferð viðhafði
ég, þegar ég málaði Feisal hinn
arabiska, sem skotinn var af
frænda sinum i vetur. Hann hafði
stórkostlegt andlit — það var eins
og Landmannalaugar.
Annan og mér einkar hug-
stæðan útlending hef ég einnig
málað — þann merka þjóð-
höfðingja David Ben Gurion. Égsá
hann, þegar hann var hér á ferð
á sjötta áratugnum og fann þá hjá
mér einhverja hvöt til að gera af
honum nokkrar skissur.Siðar
vann ég úr þessu og loks varð úr
þvi málverk af David Ben Gurion,
sem ég hafði á sýningu fyrir
tveimur árum. Að sýningunni
lokinni kom mér i hug,hvort ekki
væri viðeigandi að gefa sendi-
herra tsraels á tslandi, sem hefur
aðsetur i Kaupmannahöfn, þessa
mynd. Fyrir milligöngu Aðal-
steins Eggertssonar ræðismanns
israelsmanna hér, kom sendi-
herrann til min, þegar hann var
hér á ferð, skoðaði myndina og
féllst á að þiggja hana að gjöf.
Honum þótti best við hæfi, að
myndin yrði varðveitt á
minningarsafni um David Ben
Gurion i Beerseba i tsrael, og
þangað verður hún send innan
tiðar. Annars hefur portrettmálum
alltaf verið ofarlega i mér —
kannski af þvi, að einn fyrsti
myndlistarhvati, sem ég varð
fyrir, voru myndskreytingar i
dönskum vikublöðum. Þó þær séu
oft haglega geröar, þykja þær
ekki merkileg list og eru það ekki,
en vestur á Suðureyri þar sem
engar myndlistarbækur voru til
og engin myndlist yfirleitt, nema
i landslaginu, voru þær nóg til
þess að kveikja i mér og bræðrum
minum löngun til að spreyta okk-
ur á þvi að teikna andlit.
Tról.
4 VIKAN 38. TBL.