Vikan - 18.09.1975, Blaðsíða 23

\R BYGGÐU SKURÐINN
JM BLÆDDI VEGNA HANS
framkvæmdir orönar aö þrætu-
epli stórveldanna. Breski sendi-
herrann i Konstantinópel (nú
Istanbul) haföi þar töglin og
hagldirnar, þvi hann haföi mikil
áhrif á soldáninn. Englendingar
óttuöust, aö frakkar hlytu yfirráö
yfir skuröinum, og þvi hafnaöi
soldáninn hugmyndinni.
Eftir þetta heföu flestir einka-
aöilar — og annaö var Lesseps
ekki — trúlega gefist upp. En
þessi frakki var óþreytandi og
stofnaöi Súezskuröarhlutafélagiö
„Compagnie Universelle du
Canal Maritime de Suez” og bauö
almenningi 400.000 hlutabréf til
kaups fyrir 500 franka bréfiö. Fá-
ir sýndu kaupunum áhuga.
Lesseps sneri sér nú til Eugénie
keisaraynju, sem hann var skyld-
ur i móöurætt, og hún varö eins
konar verndarengill skuröarins.
Hún lét Napoleon III keisara og
bónda sinn kaupa þaö mikiö af
hlutabréfum, aö framkvæmdirn-
ar uröu hugsanlegar. Meö þessu
tókst Lesseps loks aö koma veru-
legri hreyfingu á fyrirætlanir sln-
ar. Honum tókst aö öngla saman
100 milljón frönkum, sem þá var
gifurleg upphæö og samsvarar I
kringum 65 milljöröum islenskra
króna nú, og hóf aö grafa Suez-
skuröinn 25. april 1859, án þess aö
hafa fengiö grænt ljós hjá soldán-
inum.
Nú upphófust alls konar vand-
ræöi. 100 þúsund verkamenn uröu
aö hafast viö i eyöimörkinni, og
þeim þurfti aö tryggja nóg fæöi og
örugga læknishjálp. Þar var ekki
einu sinni drykkjarvatn. Lesseps
leysti þetta vandamál meö þvi aö
láta veita vatni úr Nil út i eyöi-
mörkina.
Viö Miöjaröarhaf var gerö höfn
I Port Said. Nýsmiöaöar sanddæl-
ur voru fluttar ósamsettar frá
Evrópu til Port Said og þaöan á
úlföldum inn I landiö. Alls konar
aörir. erfiöleikar steöjuöu aö, og
meöal annars kom upp kólerufar-
aldur meöal verkamannanna.
Lesseps var óþreytandi og ferö-
aöist á hestum meöfram skuröin-
um. Hann talaöi f jölda tungumála
— meöal annars arabisku — og
málakunnáttan kom sér afskap-
lega vel.
Mohammed Said, vinur
Lesseps lést i janúar 1863. 1 há-
sæti egypska visikonungsins sett-
ist nú Ismail, og hann var vart
hæfur til aö takast á viö þau al-
þjóölegu deilumál, sem upphófust
nú fyrir alvöru vegna skuröarins.
Fé fór aö þrjóta, en Lesseps tókst
aÖ fá Ismail til þess aö kaupa 44%
hlutabréfanna, sem enn voru ó-
seld, og hann útvegaöi fé til kaup-
anna mestmegnis I Evrópu.
Englendingar geröust stööugt
órórri vegna skuröarins, og þeir
hófu áróöursherferö gegn greftr-
inum. Þeir sögöu aö 20 þúsund
egypskir bændur heföu veriö
teknir meö valdi og reknir til aö
grafa skuröinn. Siöan fyrirskip-
aöi soldáninn i Konstantinópel, aö
framkvæmdum við skuröinn
skyldi samstundis hætt, og Ismail
hlýddi yfirboöara sinum. Lesseps
varö aö fresta greftrinum.
Aftur greip Eugénie keisara-
ynja til sinna ráöa sem hinn frels-
andi engill. Hún hvatti mann sinn
til þess aö taka þessari hólm-
gönguáskorun breta. Napoleon
sakaöi þá Ismail um aö hafa brot-
iö samning viö hlutafélagiö og
kraföist 84 milljóna franka fyrir
brot á samningum. Ismail varö
aö taka ný lán, en þaö hrökk ekki
til. Hlutafélagiö aflaöi frekara
f jár meö svartamarkaösverslun á
vörum, sem sagöar voru efni i
ip einnig búin seglum, ef á þurfti aö halda.
38. TBL. VIKAN 23