Vikan - 27.01.1977, Blaðsíða 40

GCJLmfi HUÐIÐ í Lás
Margt er talað um unglingavandamál og kynslóðabil, og vissulega er
hvort tveggja til og sjálfsagt að rœða það og reyna að komast að einhverri
niðurstöðu. Orð eru til alls fyrst.
Margir halda því fram, að það sé alltof lítið gert fyrir unglingana, en
það hljómar náttúrlega svolitið skringilega i eyrum gamalmenna á
fertugsaldrinum, eins og undirritaðrar. Það var nefnilega svoleiðis,
þegar við, sem nú eigum unglinga, vorum að alast upp, að það var ekkert
fjarska mikið gert fyrir unglingana umfram það, sem skólarnir buðu upp
á, og það nœgði okkur nú þá.
Nú, en með breyttum timum koma breytt viðhorf, og það er sjálfsagt
að hlusta á óskir unglinganna. Mér sýnist reyndar heilmikið gert fyrir þá.
Þeir eiga kost á ýmiss konar tómstundaiðju, og sums staðar eru hreinlega
sérhús fyrir hvers konar starfsemi i sambandi við unglinga, eins og Tóna-
bær og Fellahellir í Reykjavík og Dynheimar á Akureyri, svo eitthvað
sé nefnt. En það var einmitt greinarkorn i dagblaði um síðasttalda stað-
inn, sem varð tjlefni vangaveltna minna í dag. Þar segir á einum stað:
,,Ehi svo talaði ég líka við foreldra, sem voru grút-fúlir yfir því, að
eftirlitið í Dynheimum væri svo strangt, að sonur þeirra gat ekki smyglað
sér inn á ball hjá Stuðmönnum. ,,Þó hann vantaði ekki nema nokkra
mánuði upp á tilskilinn aldur”, eins og móðirin sagði. — Það dugði
jafnvel ekki, 'pó að faðirinn, fyrirmaður hér í bæ, iiringdi i
framkvæmdarstjóra hússins, strákurinn verður að bíða í nokkra mánuði
eftir að komast á ball í Dynheimum.”
Af hverju i ósköpunum mátti drengurinn ekki komast á ball hjá
Stuðmönnum? Greinin gengur nefnilega öll út á það, hvílíkur fyrirmyndar
staður Dynheimar sé, einkum vegna brennivínsleysis, þar sé hreint
ekkert drukkið.
Þegar ég var unglingur, heyrði ég aldrei getið um nafnskirteini eða
aldurstakmörk. Við krnkkarnir þurftum ekki að spyrja aðra en foreldra
okkar leyfis til að fara á ball. Hvað gerist svona voðalegt á samkomum nú
til dags, sem unglingar mega ekki verða vitni að? Væri ekki tilvinnandi að
gera tilraun með að hætta að flokka þjóðina svona rækilega í aldurshópa
og sjá, hvort það hefur einhver áhrif á kynslóðabilið margumtalaða? Ég er
ekki frá þvi, að það gerði gagn, ef tilraunin fengi að standa í dálítinn tíma.
Opnum nú „gullna hliðið” • svo sem hálfa gátt.
K. H.
Meðal annarni
émk orða
0
og segir henni frá heimsókn sinni
niður i bústaði verkafólksins.
Nursie kinkar kólli, alvarleg á svip.
,,Öjá ungfrú Gróa,” segir hún,
„svona er lífið. Það geta ekki allir
verið hvitir og rikir. Okkar hlut-
skipti hefur verið að þjóna hús-
bændunum vel og af trúmennsku
og meðal þjónustufólks i sveitunum
er slíkt ennþá hefð. Við, sem eigum
góða húsbændur þurfum ekki að
.kvarta. Þeir annast okkur, ef við
verðum veik og þegar við verðum
gömul. En svart fólk, sem á slæma
húsbændur, eða enga húsbændur tii
að annast um það og ráða
það vill standa jafnfætis þeim hvítu
og verða menntað og rikt.”
Gróa spyr Nursie, hvort hún
þekki Nellie Osborne. En Nursie
segist ekki treysta hvitri konu, sem
giftist svertingja. Hún segir, að
sums staðar hafi í gamla daga
komið fyrir, að svartar ambáttir
eignuðust börn með hvitum hús-
bændum sínum. En að hvít kona
eignaðist svart barn, slíkt hefði
verið af og frá og hrein dauða-
sök. Gróa spyr, hvort hún sé alveg
viss um að slikt hafi aldrei átt sér
stað, en börnin þá verið fóstruð af
negrakonum og aldrei gefið upp,
hverra manna þau væru. Og þá
segir Nursie, að þegar hún var barn
i húsi Hamiltons í New Orleans
hafi hún heyrt móður sína og barn-
fóstruna úr næsta húsi hvíslast á
um eitthvað slíkt, en þegar þær sáu
hana var hún umsvifalaust rekin út.
En slíkt telur hún, að hljóti að hafa
verið einstakar undantekningar.
Þær ræða lengi um þessi mál og
Gróa fær talið Nursie á að koma
einhvern tima með sér i heimsókn
til Osbornefjölskyldunnar.
Það er komið að jólum. Þessi
jól mun Gróa dvelja á Sundale.
Frú Palmer spurði hana, hvort hana
langaði ekki til að bjóða vinkonu
sinni til sín. Gróa þáði það með
þökkum og nú á hún von á
Careen Lamoc a aðfangadag.
Emil van Gorek er kominn, svo
og frú Hamilton. Herra Ashton
baðst leyfis til að mega dvelja hjá
kunningjum í lirookhaven yfir
hátiðarnar og það var fúslega veitt.
Gróa veit ekki hvort Palmerhjón-
unum er kunnugt um skyldleika
Ashtons og Nellie Osborne. Hún
hefur aðeins sagt frú Palmer, að
hún hafi kynnst hvítu konunni hans
Nats og beðið um leyfi til að
heimsækja hana öðru hvoru ásamt
Nursie.
Frú Palmer varð dálítið undrandi
er Gróa bar fram þessa ósk. Leyfið
fékkst þó og siðan hafa þær Nursie
og Gróa oft skroppið i stuttar heim-
sóknir niður í kofana. Þær hafa
einnig komið við í öðrum kofum og
aðstoðað Nellie við hjúkrunar- og
liknarstörf hennar.
Nursie sá um að fá hjá frú Palmer
aflögð föt og ýmsa muni, sem
fólkinu mætti koma að gagni, og
siðan kom Nat með handvagn og
sótti allt saman. Þessu var svo út-
deilt meðal fjölskyldnanna í kof-
unum og kom að góðum notum.
Aldrei hafa þær rekist á Ashton
á þessum ferðum sínum og Gróa
ræðir aldrei við hann um verka-
fólkið. Einhverju sinni hreytti hann
að henni er hann mætti henni:
„Jæja, þér eruð önnum kafnar
við liknarstörfin ungfrú Olson og
hafið bara dregið hina göfugu
Nursie út úr sínum hlýja og skraut-
lega bústað til að sinna aumingjun-
um í hreysunum. Hinum raunveru-
legum þrælum herra Palmers.”
Gróa svaraði þessu engu. Henni
likar æ verr við Ashton eftir því
sem hún kynnist honum meira.
Hann er ákaflega mislyndur. Henni
virðist hann taugaveiklaður,
ímyndunargjarn, spéhræddur og
undirförull. Hún saknar hans þvi
síður en svo og býst við, að svo sé
um aðra á heimilinu.
Siðan van Gorek kom hefur hann
gefið sig mikið að Gróu, hann hefur
spurt hana um lífið í Kanada og
á Islandi. Sjálfur hefur hann komið
þó nokkrum sinnum til Kanada,
aðallega þó til Ottawa og Montreal.
Hann segir Gróu eitt og annað af
sinu lífi. Hann er fæddur í Penn-
sylvania, en þangað komu forfeður
hans frá Hollandi um 1700. Hann er
menntaður í sögu og stjórnmálum
við Yale-háskóla. Lauk prófi þaðan
1911 og starfaði sem blaðamaður
við New York Times í nokkur ár á
eftir. Hann var sendur á vegum
blaðsins til New Orleans árið 1914
og þá hitti hann Corneliu Hamilton
í fyrsta sinn. Eftir það átti hann
margar ferðir til New Orleans og hin
fagra Cornelia fékk að fara með
föður sínum til New York vorið
1915. Þar áttu þau dýrðlegar
stundir saman og um haustið opin-
beruðu þau trúlofun sína. Þau voru
gefin saman eftir áramótin og
settust að í Philadelphia, þar sem
van Gorek gerðist kennari í sögu og
germönskum málum við háskólann
þar. En í inflúensufaraldri árið 1918
var hin unga frú van Gorek eitt af
fórnarlömbununr ásamt ófæddu
barni sínu.
Gróa vottar van Gorek samúð
sína, en hann litur á hana og brosir
sínu hlýja, bjarta brosi, sem heillar
hana svo mjög, og segir:
„Þakka ungfrú Olson, sem betur
fer læknar tíminn öll sár, líka þau
djúpu,” og á andlit hans færist
raunasvipur.
Það kemur í hlut þeirra Gróu og
van Goreks að fara til Brookhaven
að taka á móti Careen á aðfanga-
40 VIKAN 4. TBL.