Vikan - 05.04.1979, Blaðsíða 59

að rekja til listrænnar sköpunargleði, heldur hafði hún
sérstöku trúarlegu hlutverki að gegna.
i E1 Amarna hafa leifar af höll Ekn-Atons verið
8rafnar upp, og utan borgarinnar hafa fundist rústir
konunglegrar skemmtihallar með görðum og til-
búnum vötnum, en rætur lótus- og liljublóma gefa til
kynna hve fagurt hér hefur eitt sinn verið um að litast.
1 höllinni hafa fundist leifar af tígulgólfi með mjög
sthyglisverðum málverkum.
Tilgangur mynda þeirra, sem hafa að einhverju
leyti varðveist frá timum Ekn-Atons hefur verið að
sýna dýrð hins nýja sólguðs og konungsfjölskyldunnar.
En það er gjört með algjörlega nýjum hætti í egypskri
•ist. Áður tíðkaðist að sýna konunginn sem guð, sem
f*rði föður sínum, Amon-Ra, fórnir, vó fjendur sína
eða sat í alvarlegri tign i hásæti sínu. Það sást aldrei
bros leika um þjóðhöfðingjans varir, sem virtust
einungis gerðar til þess að gefa fyrirskipanir. En
Amarna-listin stendur okkur nútíðarmönnum miklu
nær hjarta, því þar er lögð áhersla á hinar mannlegu
hliðar faraós. Hér koma fram myndir af brosandi fjöl-
skyldu, föður, eiginkonu og börnum. Oft sést Ekn-
Aton með arminn utan um hina fögru drottningu
sína, Nefertítí, en slíkt var algjört nýnæmi í egypskri
list.
Þannig hafði andi hins nýja faraós einnig
umbyltandi áhrif á listina, leysti hana úr fornum
viðjum og gaf henni byr undir báða vængi.
Á 15. rikisstjómarári sinu byrjaði Ekn-Aton að láta
byggja gröf sína, en verkinu var aldrei lokið, og líkami
hans var að lokum lagður í grafhvelfingu móður hans,
og þar fannst hann árið 1907.
1 riti sínu Saga trúarbragðanna segir sagn-
fræðingurinn Charles F. Potter um þennan stór-
merkilega mann m.a. þetta:
„Ekn-Aton var fyrsti friðarsinninn, fyrsti raunsæis-
maðurinn, fyrsti eingyðistrúarmaðurinn, fyrsti
lýðræðissinninn, fyrsti uppreisnarmaðurinn i trú-
málurn, fyrsti mannvinurinn, fyrsti alþjóðasinninn og
fyrsti maðurinn sem sögur fara af, sem verður til þess
að stofna trúarbrögð. Hann var fæddur á röngum
tíma: mörg þúsund árum of snemma.”
Þeim lesendum til ábendingar, sem kynnu að vilja
fá að vita fleira um örlög þessa merkilega manns
get ég bent á ritgerð með sama nafni og þessi þáttur
eftir ÆRK, sem birtist í timaritinu MORGNI júli-des.
hefti 1974, en það sem hér hefur verið skrifað er hluti
af henni.
14. tbl. Vikan 59