Vikan - 06.09.1979, Blaðsíða 7

t É ^ É
***
VAN
VIKAN Á
NEYTENDA-
MARKAÐI
a hefur þú
ign af
STINUM
heimilisfrystir alltaf gagn. Hann gefur ótal
möguleika á fjölbreytni í mataræði, því
hægt er að útbúa mat fyrir marga eða fáa í
senn og geyma síðan í skömmtum sem
henta vel. Sé t.d. útbúinn daglega viku
matarskammtur sem nægir fjórum, er þar
með kominn matur til mánaðarins og hægt
er að velja milli sjö rétta. Sé auk þess notast
við nýtt grænmeti, salat, ávexti og mjólkur-
afurðir á einstaklingurinn völ á fjölbreytt-
um og heilsusamlegum mat.
Það liggur í augum uppi, að stórar fjöl-
skyldur, hvort sem er í bæ eða sveit, hafa
mikla þörf fyrir heimilisfrysti.
Hvaða stœrð er heppilegust?
Áður en fest eru kaup á heimilisfrysti,
verður að hugleiða, hvernig haga skuli
notum á honum. Hefur viðkomandi þörf
fyrir fullgerða rétti, kaupir hann tilboðs-
vörur eða er ætlunin að frysta garðávexti
af ýmsu tagi til vinnslu síðar? Það borga,
sig ekki að fylla frystinn með heima-
bökuðu brauði, snittubrauði eða bollum,
ef ekki verður rúm fyrir hálfan lamb-
skrokk eða ef til vill stærri skrokk, sem
hægt er að fá með sérstökum kjörum.
Sumar tegundir grænmetis eru mjög dýrar
eða ófáanlegar á vissum timum árs, og
getur því borgað sig að afla sér slíkra mat-
fanga og frysta á þeim tíma, þegar verð er
lægst vegna mikils framboðs.
Gert er ráð fyrir, að borgarfjölskylda,
sem vill hagræðingu í matargerð og
hyggur á mikil matvælakaup í einu, hafi
þörf fyrir frystirýmið 50-80 lítra á mann,
en fjölskylda, sem er „sjálfbjarga”, ef svo
má að orði komast, hvað snertir kjöt,
fuglakjöt og grænmeti, þurfi sem svarar
80-120 lítra frystirými á mann.
Skáp eða kistu?_________________________
Báðar tegundir hafa sína kosti og galla.
Hver fjölskylda verður að gera það upp
við sig, hvaða kröfur hún eigi að ge.ra til
frystis.
Frystiskápar:
Kostir:
Þurfa minna gólfrými.
Auðvelt að hafa allt i röð og reglu.
Vinnuaðstaða hentugri.
Hafa meiri frystiafköst.
Ókostir:
Eru dýrari í innkaupum.
Nota meira rafmagn.
Rúma minna á lítra.
Frystikistur:
Kostir:
Ódýrari í innkaupum.
Rúma meira á lítra.
Aðeins sparari á rafmagn.
Þarfnast sjaldnar affrystingar.
Ókostir:
Taka mikið gólfrými.
Erfitt að halda röð og reglu í þeim.
Óhentug yfirsýn yfir innihaldið.
Aðrir möguleikar________________________
Litlum fjölskyldum hentar oft að kaupa
tvöfaldan skáp, þ.e. kælinn og frystinn
sambyggðan i einum skáp, en aðrir láta
sér nægja frystihólf í kæliskáp. Það er þó
skilyrði, að slíkt frystihólf sé merkt með 4
stjörnum, sem tákna að frostið er meira
en 18° C og að hólfið hafi frystiafköst sem
nægja 5 kg á sólarhring. Ef frystigetan er
minni, er ekki hægt að frysta í hólfinu og
frystar vörur sem í það eru látnar halda
ekki frosti nema í stuttan tíma.
Hvað gerist við frystingu
Til þess að gera sér grein fyrir þörfinni
á réttri meðhöndlun matvæla fyrir og
eftir frystingu, verðum við að vita,
hvernig lágt hitastig fer með hinar
einstöku tegundir.
Öll matvæli innihalda talsvert vatns-
magn. Verði það fyrir áhrifum frá miklu
frosti, breytist það í ískristalla, sem rjúfa
frumuveggi matvælanna og þar af leiðir
að mikill lögur rennur úr matvælunum
þegar þau eru þídd. Lögur þessi inni-
heldur bæði mikið bragð og næringarefni,
og matvæli sem fryst eru við lítið frost
vilja verða þurr og bragðdauf. Reglan er
því: Skjót frysting við u.þ.b. 25° frost á
C.
Matvæli, sem eru í heppilegum um-
búðum og fryst á réttan hátt, varðveita
lit, eðli, bragð og næringargildi nær
óbreytt.
Vöxtur örvera stoðvast við frystingu,
en hún drepur þær ekki. Það táknar, að
þegai varan er þídd á ný, geymist hún
eins vel og önnur fersk matvæli.
1 matvælum er að finna efnakljúfa og
með frystingu er unnt að hægja á verkun
þeirra, en ekki stöðva. Efnakljúfar þessir
breyta !it, bragði og þéttleika matvæla.
Þess vegna er nauðsynlegt, að matvæli
séu ekki geymd lengur en ráðlagt er.
Lengri geymsla veldur að vísu ekki heilsu-
tjóni, en matvælin verða bragðlaus.
Þegar ráðlagt er að bregða grænmeti í
sjóðandi vatn fyrir frystingu, stafar það af
því, að slík snögghitun og eftirfylgjandi
kæling eyðir efnakljúfum, sem ella
myndu breyta þéttleika og bragði græn-
metisins og gera það læpulegt og óætt.
Réttar umbúðir
Þessar kröfur verður að gera til
umbúða. Þær verða að vera vatnsgufu-
þéttar, lykt- og loftþéttar, þola áhrif fitu
og vatns og loks högg og harkalega
meðferð. Þær verða líka að þola mikið
frost og falla þétt að vörunni.
36. tbl. Víkan 7