Vikan - 13.09.1979, Blaðsíða 29

því valdið einskonar kreppuástandi fyrir
móðurina. Hún á erfitt með að finna sér
nýtt lífsgildi og atvinnulífið er oft lokað
fyrir henni.
Að gagnrýna f oreldrana
Það er bannað í mörgum fjölskyldum að
unglingar gagnrýni foreldra sína. Sú stað-
reynd að unglingar gagnrýna allt og alla er
ekki viðurkennd sem réttmæt. Miklir
árekstrar og rifrildi geta spunnist út af því
að unglingar leyfi sér t.d. að gagnrýna
hvernig lífi foreldrar þeirra lifa. Sumir ung-
lingar hafa t.d. aðra afstöðu til jafnréttis-
1 mála en foreldrar þeirra. Þeim getur fundist
óeðlilegt að faðirinn sé sá sem öllu ræður,
taki ekki til hendinni og láti þjóna sér.
Margir foreldrar þola ekki að slíkt sé rætt
fyrir opnum tjöldum. Gagnrýni er þá tekin
sem eitthvað neikvætt í stað þess að líta
hana jákvæðum augum og sem grundvöll
fyrir umræður.
Árekstra og gagnrýni er ekki hægt að
flýja með því að neita að ræða um hlutina.
Ef unglingar finna að foreldrar þola ekki
gagnrýni, eykur það líkurnar á því að máiin
séu rædd með hávaða og látum. Á hinn
bóginn geta unglingar lært að það sé hægt
að ræða um hlutina í rólegheitum ef for-
eldrar eru opnir fyrir gagnrýni. Árekstrar
koma ekki af sjálfu sér, það er alltaf einhver
ástæða fyrir þeim.
Að vera háður foreldrunum
Það tilheyrir unglingsárunum að verða
sífellt óháðari fjölskyldunni. Hvernig tekst
til, er að miklu leyti háð því hvernig
samband foreldra og barna hefur þróast
áður en barnið varð unglingur. Of mikil
tengsl foreldra og barna geta verið óæskileg
fyrir báða aðila. Þetta getur komið niður á
því sambandi sem á eftir að verða milli
þeirra seinna meir, þegar unglingurinn
stofnar sjálfur til sambúðar. Hann
umgengst þá ekki fjölskyldu sína vegna
gagnkvæms trausts og áhuga, heldur vegna
þess hve ósjálfstæður og háður hann er
fjölskyldunni.
Oft vill unglingurinn ekki særa for-
eldrana með því að slíta sambandi við þá,
hann kemur í skylduheimsóknir og hefur
samband til að halda friðinn, enda þótt
hann hafi enga löngun til þess. Margir hafa
valið þann kostinn að þegja yfir öllu til
þess að halda friðinn eins og það er kallað.
Það er alltaf hægt að ergja sig þegar heim
sr komið.
Afstaðan sem lýst hefur verið mótast oft
af þvi að foreldramir vildu ekki leyfa ung-
lingnum að verða óháður sjálfstæður
einstaklingur. Þeir bundu hann við sig
óeðlilegum böndum um ófyrirsjáanlega
framtíð.
Vonbrigði og sektarkennd for-
eldra
Margar ástæður geta valdið því að for-
eldrar vilja ekki „sleppa” unglingnum frá
sér. í sumum tilvikum finnst foreldrum að
þeim hafi mistekist það hlutverk að vera
foreldri. í öðrum tilvikum uppfylltu börn-
in ekki vonir foreldranna, þau urðu ekki
það sem foreldrunum sjálfum mistókst.
Þess vegna þurfa þeir stöðugt að fá stað-
festingu á því að bömunum þyki að minnsta
kosti vænt um þá. Ef það yrði líka tekið frá
þeim yrðu vonbrigðin alger.
Þetta mynstur — fjölskyldubönd — er
ekki óalgengt. Það er hægt að varna því, en
það krefst þess að foreldrar og unglingar
geti talað saman og viðurkenni rétt hver
annars til að lifa lífinu.
37.tbl. Vikan 29
I