Vikan - 13.09.1979, Blaðsíða 50

SKILABOÐIN
Kona var nefnd Margaret Gordon Moore. Hún var
ensk og velmetin í heimalandi sínu, ekki síst fyrir
óeigingjörn störf á sviðum liknarmála.
Þótt hún vaeri ekki miðill í venjulegum skilningi var
hún engu að síður gædd einkennilegum dulargáfum,
sem hún virtist hafa tekið í arf frá móður sinni. Þegar
i æsku tók að bera á dulheyrnum og skyggnigáfu i fari
hennar og fyrir hana bar eitt og annað undarlegt, sem
hún hvorki fékk skilið né skýrt. Lengi vel fór hún dult
með þessa hæfileika sína. En er fram liðu stundir og
það kom betur í ljós að skilaboð þau sem hún fékk að
handan reyndust rétt og áreiðanleg og stundum harla
mikilvæg, taldi hún rétt og skylt að gefa fleirum kost á
að kynnast reynslu sinni á þessum sviðum. Fyrsta
bókin sem hún gaf út undir fullu nafni um þessi efni
bar nafnið Things I can't explain (Óskýranleg atvik)
og snéri hinn góðkunni rithöfundur séra Sveinn
Vikingur henni á islensku fyrir tæpum þrjátiu árum.
Margaret var hamingjusamlega gift og átti tvö börn
með þeim manni, en hann lést af hjartaslagi á heim-
leið frá Indlandi og sá hún hann á sömu stundu heima
hjá sér.
Ég ætla nú í þessum þætti að gefa Margaret
|Gordon Moore orðið, því ég vona að þið verðið mér
tammála um, að það sem hún segir frá megi vissulega
teimfæra undir UNDARLEG ATVIK. Hún segir
ivo frá:
„Nokkrum árum seinna giftist ég í annað sinn. Sá
rttaður var það sem kallað er skynsamlega hugsandi
< g skeytti lítt um það sem ekki varð þreifað á. Hann
\ irtist líta á allt sem ekki varð höndum tekið eða skýrt
náttúrlegan hátt sem vott um skort á skynsemi eða
truflun á geðsmunum.
Dag einn hraut það út úr mér í mesta sakleysi að ég
sæi stundum og heyrði ýmislegt óvenjulegt. Þá varð
hann mjög alvörugefinn á svipinn og sagði að fólk
sem þættist vera skyggnt ætti í rauninni ekki annars
staðar heima en á geðveikrahælum og það væri best
að hafa sem minnst orð á sliku, sem ekkert væri annað
en tóm imyndun. Mér var skemmt, en ræddi þetta
ekki frekar við hann þá, cnda minntist ég þess, að ég
hafði aldrei minnst á þetta viö hann áður en við
giftumst.
Nokkrum mánuðum síðar birtist mamma mér, líkt
og oft áður hafði átt sér stað, benti mér á ákveðinn
mánaðardag nærri ár frani i tímann og sagði: „Hann
verður gleðidagur fyrir þig.” Ég skrifaði þegar
mánaðardaginn og þessi orð á miða, stakk honum í
umslag og innsiglaði það, fékk manninum minum og
bað hann að geyma það vandlega uns ég leyfði honum
að opna það, en varaðist að segja honum nokkuð um
innihaldiö. Hann tók við því brosandi og hélt auðsýni-
lega að hér væri um eitthvert glens eða stríðni að
ræða.
Þegar litla stúlkan okkar fæddist minnti ég hann á
bréfið, sem hann var auðvitað búinn að steingleyma.
En þegar hann opnaði umslagið og las miðann og sá.
að dagsetningin stóð heima við fæðingardag bamsins,
varð hann óneitanlega skrítinn á svipinn. Ég sagði
honum þá aö þetta hefði komið tvisvar fyrir áður og
jók þaö enn undrun hans. En eftir þetta varð hann
ekki jafnefagjarn og áður þegar ég sagði honum frá
ýmsu scm ég „sá” eða „heyrði”. Hann gerðist
umburðarlyndari og varfærnari í dómum og tók að
rannsaka þessi efni af þeirri nákvæmni og rökvísi sem
honum var í eðlið borin og sannfærðist að lokum fylli-
lega um tilvist hins ósýnilega veruleika.
Þegar sonur minn var í Eton-háskóla kynntist hann
þar ungum manni, Roy Kennerley Rumfod að nafni,
og urðu þeir miklir vinir. I jólaleyfi kom sonur minn
með Roy með sér og dvaldi hann um daginn á heimili
okkar í Lundúnum. Þennan dag var þoka, en fremur
hlýtt í veðri. Þetta var í fyrsta skipti sem ég sá Roy.
Hann var glæsilegur, ungur maður, hæglátur í fram-
komu, liktist mjög móður sinni, ljúfur og aðlaðandi
eins og hún. Ég hafði þá aldrei séð móður hans, frú
Klöru Butt til þess að kynnast henni, en kannaðist
hins vegar mætavel við hana þvi hún var þekkt söng-
kona. Síðan kynntumst við fjölskyldu Roys ögn betur.
Það vakti almenna hluttekning þegar þessi glæsilegi
ungi maður andaðist snögglega um sumarið. Ég var
pá að undirbúa ferð mína til Feneyja ásamt Greame
syni mínum, en hann var að nema byggingarlist og
þetta sumarferðalag til ltalíu átti að verða honum
bæði til fróðleiks og skemmtunar. Okkur setti bæði
hljóð við þessi sorgartíðindi. Einkum varð syni
mínum mikið um lát hins unga vinar sins. Ég fann
mjög til með Rumfordhjónunum og samhryggðist
þeim innilega.
En tími minn til fararinnar var orðinn mjög
naumur og margt þurfti að gera áður en lagt var af
stað. Hugurinn minn snerist því allur um það
veraldarvafstur og um kvöldiö var ég steinuppgefin,
valt út af og svaf I einum dúr alla nóttina.
En klukkan rúmlega sex um morguninn — Roy var
þá dáinn fyrir tveim dögum — hrekk ég upp við það,
að einhver styður þétt á vinstri öxlina á mér. Ég reis
upp I rúminu glaðvöknuð. Morgunsólin skein glatt
inn um gluggann og svefnherbergið var baðað í birtu
og sól. Þá sé ég Roy standa vinstra megin við rúmið
nær fótagaflinum. Ég sá hann ekki nema niður að
hnjárn þvi rúmgaflinn skyggði á, en ég sá hann jafn-
greinilega og menn yfirleitt sjá fólk um hábjartan dag.
Hann var klæddur dökkum jakkafötum, en af andliti
hans ljómaði undursamleg birta. Það var eins og
beinlínis lýsti eöa geislaði af ásjónu hans.
Bros lék um varir hans og hann sagði skýrt og
greinilega: „Segðu mömmu — fiðrildin ..."
„Ég veit ekki hvað þú átt við, Roy,” svaraði ég í
flýti, en þóttist þó um leið skilja að hér væri um
einhver skilaboð að ræða.
„Líttu á,” sagði hann, „því þú getur séð myndir sem
brugðið er upp fyrir þér.” Þetta er rétt því ég sá stund-
um einkennilegar myndir. Og svo bregður hann upp
fyrir mér mynd af ferhyrndum, aflöngum bakka eða
fjöl sem á var festur með vír fjöldi fiðrilda með
þöndum vængjum.
„Ég skil þetta ekki,” sagði ég og vissi hvorki upp né
niður.
„En mamma skilur það,” svaraði hann og bar hratt
á. „Þú átt að segja henni þetta — fiðrildin.”
I sama bili var hann horfinn. Ég leit á armbands-
úrið mitt. Klukkan var sex. Bjartur sumarmorgunn.
Maðurinn minn steinsvaf í rúmi sínu rétt við hliðina á
mér. Ég tímdi ekki að vekja hann, en lá glaðvakandi
til klukkan sjö. Þá vakti ég hann og sagði honum hvað
fyrir mig hefði borið. Hann hlustaði á mig með
athygli. Hann var ekki jafnvantrúaður og áður.
Við morgunverðarborðið sagði ég börnunum
mínum, Sylvfu og Greame frá þessu, en þau skildu
ekkert i þvl fremur en ég. Ég fór að reyna að skrifa frú
Klöru, móður Roys, en varð að hætta við það. Ég gat
það ekki. Það sýndist ekkert vit vera í þessum skila-
boðum. Og ég vissi ekki hvernig hin harmþrungna
móðir myndi taka þessu. Hún gæti haldið að ég væri
ekki með öllum mjalla. Það varð því úr að viö fórum
snögga ferð til Lundúna til þess að Ijúka þar síðasta
undirbúningi undir Italíuferðina, sem átti að hefjast
daginn eftir. En þegar vagninn á leiðinni heim átti
skammt eftir ófarið, þá fann ég ailt í einu að einhver
lagði hönd á vinstri öxl mér. Ég heyrði rödd sem sagði:
„Þú ert ekki búin að senda boðin enn.”
Ég hrödd dálítið við. Svo sagði ég manninum
mínum hver væri hjá mér.
„Blessuð láttu þetta ekki á þig fá,” sagði hann í
aðvörunartón.
Ég gerði það heldur ekki, en fór beint i rúmið. Ég
fann að ég gat ekki flutt þessi skilaboð. Boðin frá þess-
um unga manni með fiðrildin voru þannig vaxin, að
ég hikaði við að koma þeim til skila. Hin heilbrigða
skynsemi mín háði baráttu við mína einkennilegu
dulskynjun og leikar fóru svo, að skynsemin varð afj
lúta i lægra haldi. Ég hafði ekki frið í mínum beinum
fyrr en ég hafði klætt mig, skrifað bréfið og farið með
það sjálf um hánótt í póstkassann við garðshliðið, svo
það kæmist til skila þegar næsta morgunn.
Að þvi er ég best man var bréfið á þessa leið:
Kæra frú Klara!
Ég bið yður að fyrirgefa, að ég skuli gerast svo djörf
að skrifa yður þetta bréf nú, þegar hin þungbæra sorg
hefur sótt yður heim. Ef svo skyldi fara, að þér
kannist ekkert við þau skilaboð sem sonur yðar hefur
beðið mig að flytja yður, þá bið ég yður að minnast
þess, að þetta er ekki í fyrsta skipti sem ég hef verið
beðin fyrir orðsendingar sem ég sjálf hef ekki skilið.
En þær hafa þó ávallt haft einhverja þýðingu, þótt
hún væri mér hulin, og þess vegna sendi ég yður
þessar línur.
Síðan skýrði ég henni í fáum orðum frá því, sem
fyrir mig hafði borið.
Ég fékk ekkert svar að svo stöddu, enda lögðum við
af staö til Italiu þá um daginn. Við vorum burtu í
mánuð. En þegar viö komum heim beið okkar bréf frá
frú Klöru svohljóðandi:
„Ég þakka innilega bréf yðar. Ég áttaði mig fylli-
lega á skilaboðunum. Við Roy lásum saman bókina
Fiðrildasafnarinn.”
Ég var ekki miklu nær þótt ég fengi þetta bréf. Ég
hafði aldrei heyrt Fiðrildasafnarann nefndan á nafn,
en mér skildist nú betur, að Roy hefði verið að likja
eftir háttum fiðrildasafnara til þess aö reyna að koma
mér í frekari skilning um hvað hann ætti við með þvi
að segja: „Fiðrildin — segðu mömmu — fiðrildin.”
Auðvitað hafði ég hug á að ná í þessa bók, en ég vissi
ekki hver höfundur hennar var.
Þennan sama dag þurfti ég að bregða mér til
Lundúna í bankaerindum. Ég hitti bankastjórann Mr.
G. sem heilsaði mér vingjarnlega og afgreiddi erindi
min sjálfur af sinni alkunnu lipurð og kurteisi. Hann
segir við mig:
„Ég þarf að segja yður, frú Gordon Moore, frá
einkennilegu atviki sem kom fyrir mig í gærkvöldi. Ég
sat heima og var að lesa bók. Og þá fer ég allt í einu að
hugsa um yður. Þér fóruð bókstaflega ekki úr huga
mínum. Þó gat ég ekki fundið að neitt i bókinni
minnti mig sérstaklega á yður, en mér fannst einhvern
veginn að þér mynduð hafa gaman af að lesa þessa
bók. Þess vegna segi ég yður frá þessu og vona að þér
takið því eins og það er talað.”
„Ég hef alltaf haft gaman af bókum,” svaraði ég
50 Vikan 37. tbl.