Vikan - 20.12.1984, Blaðsíða 43

gömul til aö stíga mylluna frá
morgni til kvölds. Áttu þrír bæjar-
spjátrungar aö hljóta það allt að
gjöf? Myndi María vilja það —
hún sem gat vonast eftir myndar-
legum dot eftir fáein ár þegar
fyrirtækið okkar tæki að blómg-
ast? Ég hélt ekki. I blindu minni
sagði ég við sjálfan mig að við
ættum bæði þennan kost: að tala
eða ekki tala. Og ég var viss um að
snögg hugsun mín, hröð tunga
mín, myndi sannfæra þessa menn
um að þeir hefðu farið fýluferö.
María gat treyst mér.”
Yves hætti eirðarlausu ráfinu,
settist á hækjur sér og þagði um
hríð. Emma grét í hljóði og gat
ekki stunið upp orði.
Hann hélt áfram í einkennilega
hressilegri tóntegund, eins og gæti
hann hrakið hryllinginn burt með
því að hafa frásögnina hraöa og
blátt áfram.
„Félagar Jacques Martin litu á
hann, fyrirliöa sinn, og væntu
svars hans við síðustu yfirlýsingu
minni. Þeir voru eldri en hann,
ekki jafnöruggir með sig, iðruðust
ef til vill þegar hálft í hvoru þessa
erindis. Þeir sögðu: „Er hann að
segja satt og hvernig getum við
gengið úr skugga um hvort þetta
ersatteðalogið?”
Jacques Martin átti svar við
því. Hann leit upp eftir mér, lyfti
klókindalega brún, horfði á mig
þar sem ég hékk og sagði: „Ég
held að þú sért að ljúga, maður, en
við sjáum til.” Og við félaga sína:
„Annar ykkar, taktu stúlkuna.
Komdu vilja þínum fram við
hana. Þarna — þar sem hann
getur séð allt.” ”
Emmastundi. . .
Yves hélt áfram. „Ég verð að
játa að hann fór blíölega með
hana, maðurinn sem svipti hana
meydómnum. Sterkur náungi, á
aldur við mig. Hann þurfti ekki að
beita neinu valdi. Hún var eins og
lamb til slátrunar leitt. Hann lyfti
henni upp og lagði hana á bjarnar-
feldinn við arininn. Hún kjökraði
svolítið og ég sagöi við sjálfan
mig: Við vitum bæði hvaö við
erum að gera, María og ég. Eitt
orð frá öðru hvoru okkar og þess-
ari martröð getur lokið. María
veit hvar framtíð hennar liggur.
Ef ég tala eða ef hún talar eyðir
hún því sem eftir er ævinnar í
þessum kofa, verður gömul og
tannlaus fyrir aldur fram, giftist
kannski fyllibyttu sem lemur hana
og barnar hana árlega þar til hún
verður hokin í öxlum af að bera
bömin og visnaðir brjóstapokarn-
ir lafa niður á maga. Er þetta það
sem hún vill?
Þegar hann hafði farið sínu
fram við hana, þessi maður,
blygðaöist hann sín fyrir að mæta
augum mínum þar sem ég hékk.
María lá bara þar sem hann hafði
skilið við hana, kjökraði hljóðlega
og gerði ekki lengur neina tilraun
til að skýla sér, stóð á sama.
Og svo fór Jacques Martin aftur
að spyrja. „Maður, ég held aö þú
sért enn að ljúga,” sagði hann.
„Ég ætla þess vegna ekki að
hlusta á neinar skýringar heldur
ganga út frá því að þú eigir pen-
inga og komir með tímanum upp
um hvar þeir eru.” Ég svaraði
honum að það væri ekki þannig, en
hvernig gat ég sannað annað? Af
hverju leitaði hann ekki sjálfur í
kofanum og sannaði það sjálfur?
Hann mátti rífa kofann í sundur,
hann myndi ekkert finna, sagði ég
honum. Ég hélt að rök mín væru
góð, röksemdafærsla mín traust.
Guöhjálpi mér!
Og svo sneri Jacques Martin sér
að hinum félaga sínum og sagði
honum líka að fara sínu fram við
Maríu.”
Veiðimaðurinn þagnaði. Tunglið
var komið upp yfir háum furu-
trjánum og í gegnum tárin gat
Emma séð að hann grét líka hljóð-
lega, að tárin streymdu niður
magrar kinnar hans.
Hann hélt áfram, röddin var enn
styrk þrátt fyrir nístandi sálar-
kvalir hans. „Hinn maðurinn var
ruddafengnari en sá fyrri. Fauti.
Eg lokaði augunum þegar María
veinaði en ég gat ekki lokað eyrun-
um. Ég hefði getaö sagt þeim það
þá en aftur greip skynsemin í
taumana. Eru kvalir Maríu ekki
þúsund sinnum verri en mínar?
spurði ég sjálfan mig. Þó segir
hún ekki neitt ennþá. Það getur
ekki verið annað en að hugur
hennar beinist allur að framtíðar-
sýn hennar, að framtíð okkar eins
og hún verður þegar viö förum úr
þessu hreysi. Af því að ég þekki
Maríu veit ég af ástúðlegri óeigin-
girni hennar og veit að öll hennar
umhyggja beinist að mér. Hún sér
í mér mann sem hefur þrælað á lít-
illi hjáleigu alla ævi og er brátt
orðinn gamall. Ef ég tek til máls
— segir hún við sjálfa sig — verð-
ur pabbi að þræla þar til hann
hnígur niður.
Þar sem ég vissi þetta, þar sem
ég rakti fyrir mér ástæðurnar
fyrir þögn hennar, hvemig gat ég
þá brugðist henni? Ég skeytti
engu um sjálfan mig. Fremur en
að segja þeim nokkuð hefðu þeir
mátt reka mig á hol. Og allt Maríu
vegna svo að hún yrði ekki til-
neydd að eyöa því sem eftir væri
ævinnar við strit heldur gæti gifst
einhverjum góðum ungum garcon
af góðum ættum, göfugum ungum
garcon — það varð að játa — sem
ynni henni svo heitt að hann væri
fús að líta fram hjá þeirri
staðreynd að hún kæmi ekki
óspillt í hjónasængina.
Slíkar voru hugsanir mínar.
Þess vegna var ég hljóöur meðan
hún — hún María mín — veinaði
framan í ruddafenginn nauðgara
sinn.
Það veröur verra enn, lafði
Devizes,” sagði Yves. „Þú hefur
sýnt mikið örlæti hjartans að
hlusta á mig. Þetta er óbærileg
árás á tilfinningar þínar.”
„Ég furða mig á að þú getir sagt
frá þessu,” hvíslaði Emma.
„Þetta hljóta að vera þér vítis-
kvalir.”
„Það er líkt því að vera rifinn á
hol,” sagði Yves. „En það verður
að gerast. Ég kemst ekki lengur
undan. Einhver verður að heyra
bergmálið af veinunum sem
hljóma inni í höfði mínu og ég er
hræddur um að þú, sem ekkert
hefur gert til aö verðskulda slíkan
hrylling, hafir orðið fyrir valinu. Á
ég að halda áfram? Ég vara þig
við, afgangurinn er — skelfileg-
ur!”
„Þín vegna — haltu áfram,”
hvíslaði Emma.
„Hinn maðurinn,” sagði Yves,
„líktist ekki fyrri manninum, sem
hafði haft þá blygðunarkennd að
skammast sín fyrir að afmeyja
dóttur mína fyrir framan augun á
mér, heldur glotti af sjálfumgleði
þegar hann hafði lokið sér af,
hneppti buxnalokunni og drap
tittlinga framan í mig. Ég sór upp
í opið geðið á honum að ég skyldi
elta hann uppi og drepa hann þó
það tæki mig alla ævi. Þaö má
vera að þá hafi Jacques Martin
vitað að hann hafði leitt mig á
brún skynseminnar. Eitt enn högg
og ég myndi brotna. Og sannleik-
urinn kæmi í ljós.
Ég leit á Jacques Martin. Hann
leit á mig. Lýsti ég honum fyrir
þér, lafði Devizes? Ég ætti að
segja þér að hann var ungur —
tuttugu og sjö eða átta ára. Þó ég
hefði bara þekkt hann fyrir annan
var ég áður búinn að mynda mér
skoöun um hann. Framkoma hans
meðan á þessari djöfullegu eld-
raun stóð staðfesti þá skoðun
mína. Ég vissi að það væri ekki að
hans. . . smekk. . . að svala girnd
sinni á dóttur minni því smekkur
hans hneigðist annað. Hvað var
það þá sem hann hugðist fyrir?
Eöa var ég búinn að sannfæra
hann með þögn minni um að engir
peningar væru til þegar allt kom
tilalls?
„Maður, ég held að þú sért enn
að ljúga,” sagði hann. „Annað-
hvort það eða þessi stúlka er ekki
dóttir þín.” „Hún er dóttir mín og
einkabarn,” sagði ég honum.
„Hvemig geturðu þá horft á þessa
menn svala girnd sinni á henni
þegar þú þarft ekki að gera annað
en segja frá því hvar peningarnir
eru?” spurði hann. „Vegna þess
að það eru engir peningar,”
svaraði ég.
„Ég hélt í raun og veru, lafði
Devizes,” sagði veiðimaðurinn,
„að ég hefði loks sannfært hann.
En þessi holdi klæddi djöfull, þessi
úrkynjunarseggur — því það vissi
ég að hann var — hafði ekki lokiö
sér af með mig eða með Maríu.
„Komið með stúlkuna,” sagði
hann við félaga sína. „Takið hana
og komið með hana hingað.”
Þú mátt vera viss um að hjarta
mitt tók stökk af kvíða þegar ég
horfði á þá draga Maríu að mér —
ekki svo að skilja að hún streittist
neitt á móti heldur kom hún eins
og lamb. Hún skalf, kjökraöi,
horfði niður fyrir sig af sársauka
og blygðun yfir ástandi sínu.
„Þú segir að þetta sé dóttir
þín?” spurði Jacques Martin'. Og
ég svaraði honum játandi.
„Elskarðu hana?” Ég játti því.
Var það ekki nægileg sönnun fyrir
því að engir peningar væru til? Þá
gerði ég mér vonir um að rök-
semdafærsla mín hefði loks
stungið upp í hann.
Röksemdafærsla mín — ha...!
„Þá skaltu, maður, njóta þess
sem þú elskar! ” sagði hann. Og aö
svo mæltu teygði hann sig í beltið
sem hélt uppi hjartarskinns-
brókunum mínum og leysti það.
Skelfingu lostinn horfði ég á hann
draga flíkina niður um mig og
skilja mig eftir nakinn frá mitti,
karlmennsku mína og allt —
afhjúpaðan fyrir augum dóttur
minnar. Og enn skildi ég ekki —
gat ekki skilið — viðurstyggi-
legan, dýrslegan ásetning hans.
„Komið nær með hana,” sagði
Jacques Martin. „Látið hana
krjúpa.”
Félagar hans skildu ásetning
hans samstundis og það gerði ég
líka. Þegar ég hrópaði upp að
hann skyldi hætta hlýtur María að
45. tbl. Vikan 43