Vikan - 15.12.1988, Blaðsíða 52

Þegar Hogan rændi banka
Sakamálasaga eftir John Steinbeck
Klukkan fjórar og hálfa mínútu
yfir níu laugardaginn fyrir
verkalýðsdaginn árið 1955
rændi Hogan banka. Hann var
fjörutíu og tveggja ára, kvæntur
og tveggja barna faðir. Börnin hétu John
og Joan og voru tólf og þrettán ára að
aldri. Skírnarnafn frú Hogan var Joan og
Hogans var Johan, en þar sem þau kölluðu
sig ætíð mamma og pabbi varð enginn
ruglingur á nafhgiftum þeirra og barnanna,
sem álitin voru gáfuð og dugleg eftir aldri
og höfðu bæði hlaupið yfir bekk í skólan-
um. Hoganfjölskyldan bjó í húsinu númer
215 við East Maplegötu, sem var brúnleitt
timburhús með hvítri rönd — húsin eru
reyndar tvö af sömu gerð. Númer 215 er
húsið beint á móti götuljósinu og það er
húsið með stóra trénu í garðinum, sem er
annaðhvort úr eik eða álmi — en sem sagt
stærsta tréð í götunni og jafhvel í öllum
bænum. Það hlýtur að vera stórt tré.
John og Joan voru ennþá í rúminu, þeg-
ar ránið fór fram, af því að það var laugar-
dagur. Klukkan tíu mínútur yfir níu fékk
frú Hogan sér tebolla eins og hún var vön.
Hogan fór snemma í vinnuna. Frú Hogan
drakk teið sitt hægt, það var mjög heitt, og
las framtíð sína í telaufúnum. Það var ský
og stór stjarna með tveimur litlum blett-
um í botninum á bollanum, en þá var
klukkan orðin tólf mínútur yfir níu og rán-
ið löngu afstaðið.
Það er einkar fróðlegt að athuga hvern-
ig Hogan fór að því að ræna banka. Hann
hugsaði mikið um það og gaf sér nægan
tíma, en ekki ræddi hann um það við
neinn. Hann las aðeins dagblaðið sitt og
ráðgaðist við sjálfan sig. Eftir miklar bolla-
leggingar komst hann að þeirri niður-
stöðu að fólk hefði alltof mikið fyrir því að
ræna banka og þess vegna kæmist það í
klandur. Því einfaldara, þeim mun betra,
hugsaði hann alltaf. Fólk væri of slóttugt
og hefði of mikinn viðbúnað, svo maður
tali nú ekki um allan gauraganginn, sem
þessu var samfara. Ef maður tæki þessu
rólega, sleppti öllu brambolti, myndi
bankarán vera tiltölulega heilbrigð áhætta
- nema náttúrlega ófyrirsjáanleg óheppni
eða slys kæmi til, en slíkt gat nú jafnvel
komið fýrir mann gangandi á götu eða
hvar sem var. Úr því að aðferð Hogans
reyndist svona ágætlega sannaði hún að
hann hafði reiknað rétt. Hann var stundum
að hugsa um að rita dálítinn pésa um að-
ferð sína, þegar „hvernig á að...“ vitleysa
var í tísku. Hann bjó til fýrstu setninguna,
sem hljóðaði svo: „Til þess að ræna banka
með góðum árangri, ber að sleppa öllum
gauragangi."
Hogan var ekki bara afgreiðslumaður í
nýlenduvöruverslun Fettuccis. Hann var
eiginlega fremur verslunarstjóri. Hogan
var yfirmaður og jafnvel réð eða rak send-
isveininn, sem fór með nýlenduvörurnar
eftir skólatíma. Hann pantaði jafnvel hjá
Hogan gclck hratt og hljóðlega
í lcringum afgreiðsluborðið og
inn til gjaldkerans. Hann hélt
á marghleypunni í hægri
hendinni. Will Cup sneri sér
við og sá hana. Hann stirnaði
upp. Hogan setti fótinn undir
tippið á öryggisbjöllunni og
benti Will Cup að leggjast á
gólfið. Will gerði það strax.
Þá opnaði Hogan peninga-
skúffuna og með tveimur
snöggum handahreyfingum
tók hann alla stóru seðlana.
sölumönnunum jafnvel þótt Fettucci væri
líka í búðinni, t.d. að tala við einhvern við-
skiptavinanna. „Þú skalt gera það, John,“
myndi hann segja og kinka kolli til þess er
hann var að tala við, ,John þekkir þetta
allt. Hann hefur verið hjá mér — hversu
lengi hefirðu verið hjá mér, John.“
„Sextán ár.“
„Sextán ár. Hann þekkir starfið alveg
eins vel og ég. Hann John setur jafnvel
peningana í bankann fyrir mig.“
Vissulega gerði hann það. Hvenær sem
hann hafði tíma til, fór Hogan inn í vöru-
geymsluna fyrir innan, leysti af sér svunt-
una, setti upp hálsbindi, fór í jakka og gekk
aftur í gegnum búðina að peningakassan-
um. Þar lágu ávísanirnar og peningarnir
tilbúnir fyrir hann inni í bankabók með
teygju utan um. Síðan fór hann í næsta hús,
að gatinu hjá gjaldkeranum, rétti Cup ávís-
anirnar og bankabókina og spjallaði einnig
ofurlítið við hann. Svo fékk hann banka-
bókina aftur, athugaði innistæðudálkinn,
setti teygjuna utan um hana og hélt aftur
inn í búðina og setti bankabókina í pen-
ingakassann, hélt áffam inn í geymsluna,
tók af sér hálsbindið og jakkann, setti upp
svuntuna og sneri svo aftur inn í búðina
tilbúinn að afgreiða. Væri engin biðröð við
gatið hjá gjaldkeranum tók þetta allt ekki
nema fimm mínútur, jafhvel þótt hann
tefði dálítið og spjallaði við Cup.
Hogan var maður eftirtektarsamur og
það kom honum vel er hann þurfti að
fremja bankarán. Til dæmis hafði hann tek-
ið eftir því að stóru seðlarnir voru alltaf
geymdir hægra megin í skúffunni hjá gjald-
keranum og einnig hvaða daga mest kæmi
inn af peningum. Fimmtudagar voru út-
borgunardagar hjá niðursuðuverksmiðj-
unni og þessvegna var meiri peninga að
vænta þá en venjulega. Stundum tók fólk
út nokkurt fé á föstudögum til þess að
nota yfir helgina. En það var sem sagt ekki
svo ýkja mikill munur á fimmtudags-,
föstudags- og laugardagsmorgnum. Þó
voru laugardagar eiginlega sístir af því að
fólk fór ekki að ná sér í fé svo snemma að
morgni dags, og bankanum yrði lokað á
hádegi. En hann hugsaði sig vandlega um
og komst að þeirri niðurstöðu, að laugar-
dagur fyrir langa helgi að sumri til myndi
heppilegasti dagurinn. Fólk íæri í ferðalög
og frí, ættingjar kæmu í heimsóknir og þar
fram eftir götunum og bankinn yrði lokað-
ur á mánudegi. Já, hann hugsaði og hugs-
aði og komst að raun um að laugardagur-
inn fyrir verkalýðsdaginn væri heppilegur
að því leyti að þá væri allt að helmingi
meira í kassanum en venjulega — það sá
hann, er Cop dró skúffúna út.
Hogan hugsaði um þetta allt árið, nátt-
úrlega ekki alltaf, en þegar hann hafði tíma
tiL Árið var líka mjög annasamt. Það var
árið sem John og Joan fengu hettusóttina
og ffú Hogan lét draga úr sér allar tenn-
urnar og fékk sér falskar. Það var árið þeg-
ar Hogan var formaður skógarhússnefnd-
ar. Það var mikið og erfitt starf. Larry Shi-
eld dó þetta sama ár — hann var bróðir frú
Hogan og var jarðarför hans gerð frá húsi
Hoganhjónanna við East Maplegötu. Larry
var piparsveinn og bjó í herbergi í Pine
Three húsinu og hann lék billiard næstum
á hverju kvöldi. Hann vann í Silver-
veitingahúsinu, en þar var lokað klukkan
níu og þá fór Larry að leika billiard og lék
venjulega í klukkutíma. Það var þess
vegna, sem allir urðu hissa, að hann lét eft-
ir sig tólf hundruð dollara, og jarðafarar-
kostnaðurinn hafði verið greiddur. Og það
þótti jafnvel enn fúrðulegra, að hann arf-
leiddi frú Hogan að þessum peningum og
öðrum eignum, nema tvíhleypuna sína
ánafnaði hann John Hogan yngra. Hogan
þótti vænt um það, enda þótt hann væri
enginn veiðimaður sjálfur. Hann setti
byssuna innst í skápinn í baðherberginu,
þar sem hann geymdi ýmsa muni sína til
þess að láta unga John ekki ná í hana. Hann
vildi ekki láta krakkana vera að fikta við
byssuna og hann keypti aldrei nein skot.
Nokkurn hluta af þessum tólf hundruð
dollurum notaði Frú Hogan til að borga
með fölsku tennurnar. Einnig keypti hún
reiðhjól handa John og brúðuvagn og
brúðu, sem bæði talaði og gekk, handa
Joan. Með brúðunni fylgdu þrír kjólar, dá-
lítil ferðataska og snyrtiáhöld. Hogan hélt,
að þetta myndi spilla krökkunum, en svo
reyndist ekki. Þau fengu alveg jafii góðar
einkunnir í skólanum og John fékk sér
vinnu við blaðaútburð. Já þetta var merki-
legt ár. Bæði John og Joan langaði til að
taka þátt í samkeppni W.R. Hearst, „Landið
mitt“, en Hogan fannst það vera heldur
mikið fyrir þau. Að lokum féllst hann þó á
það, af því að þau lofúðu að draga það til
sumarsins.
Enginn varð var við neina breytingu í
fari Hogans þetta ár. Reyndar var hann að
hugsa um að ræna bankann, en aðeins á
52 VIKAN 27. TBL 1988