Vikan - 15.12.1988, Blaðsíða 64

Hróbjartur Lúðvíksson skrifar:
Skammdegisstress
ogjólaamstur
Mér líst ekkert á
jólahaádið í ár.
Það ætlar ekki að
verða uinsvifa-
minna en í fyrra. Þá var
Bogga mín ekki viðmælandi
allan desembermánuð og það
tók liana allan janúarmánuð
að jafna sig. Bakverkurinn
var ekki að fullu horfinn fyrr
en um miðjan feórúar. Núna
er Bogga mín þegar búin að
skrifa lista yfir allar jólagjaf-
irnar sem hún telur nauð-
synlegt að gefa og senda út
um hvippinn og hvappinn.
Það er sko ekkert smotterí.
Bogga er líka búin að skrifa
lista yfir alla þá sem við þurf-
um að senda jólakort. Það eru
nú bara yflr hundrað stykki.
Ég bætti bara við Stefáni
Valgeirssyni og ég geri það
vegna hreppsins. Við eigum
vafalaust eftir að þurfa að
fara á hans fund eftir ára-
mótin til að bjarga fjármál-
unum.
Þó að Bogga mín tali mikið
um hagfræði hinnar hag-
sýnu húsmóður samkvæmt
kenningum Kvennalista-
kvenna ber hún lítið skyn-
bragð á peninga, satt best að
segja. Ég var að reyna að
koma henni í skilning um að
við hefðum ekki efni á öllum
þessum jólagjöfum. Að
minnsta kosti þyrftum við að
velja ódýrari gjafir en í fyrra.
Ég talaði um árferðið og
skynsamlega eyðslu. Ég
reyndi að strika út af listan-
mn leiserbyssur og rafmagns-
járnbrautina handa litlu
strákunum og lagði til að við
keyptum eitthvað ódýrara.
En Bogga lét það eins og vind
um eyrun þjóta og sagði bara
að ég væri nánös. Ef eitthvað
yrði strikað út þá yrði það
jólaglöggið sem ég væri van-
ur að sötra á Þorláksmess-
unni. Ég sagði henni að ég
gæti svosem alveg sleppt
þessu bölvaða glöggi í ár ef
hún sleppti einhverju af sínu.
Mér finnst óhemjuskapur-
inn I kringum jólahaldið vera
orðinn taumlaus á síðustu
árum. Jólahald nútímans
hefur fjarlægst mikið þá
hugljómim sem hátíðin sjálf
gefur tilefni til. Ungir sem
gamlir ætla sér að gleðjast
vel á stórri hátíð og veita sér
og sínum flest það sem hug-
urinn girnist og tefla jafhvel
fjárhag sínum á tæpasta vað.
Fólk fær ekki lengur tíma til
að öðlast þá hátíðarstemmn-
ingu sem jólin ættu að veita
hverjum og einum. Hraðinn,
kapphlaupið og spennan við
jólaundirbúninginn eyðilegg-
ur jafnvel þann frið sem
fýlgja ætti sjálfu jólahaldinu.
Samkvæmt kenningum
kristinnar kirkju eru jólin
trúarhátíð, fæðingarhátíð
Jesú Krists, frelsara mann-
anna. Þetta er fögur kenning
og vissulega þess verð að
halda j ólin af því tilefhi. Á j ól-
unum gefum við vinum og
kunningjum gjafir til að
votta vináttu og friðarhug
hver til annars. Þetta tilefhi
og tilgangur þess að gefa gjaf-
ir virðist hafa breyst í tímans
rás. Mörgum er þetta orðin
erfið kvöð. Fyrr á árum var
því jafnvel meira hampað að
gjaflr væru gefnar til að eng-
inn færi í jólaköttinn. Eng-
inn mátti verða útundan og
það var að sjálfsögðu fögur
hugsun. Þetta getur svo sem
verið jafn gott tilefhi.
Það má segja að kenningin
um Krist hafi allmjög orðið
að þoka fyrir ýmsum öðrum
hugmjmdum eða eigum við
frekar að orða það svo að
Frelsarinn hafi eignast
harða keppinauta í jólahald-
inu. Þar á ég við jólasveinana,
Grýlu og Leppalúða, að
óglejnmdum jólakettinum.
Við öll erum vafalaust að
brejrtast í tímanna rás þó
öðru hvoru séu gerðar til-
raunir til að endurvekja hina
gömlu góðu hugmynd um
Frelsarann. Það eru ekki allir
á eitt sáttir hvernig ber að
hressa upp á góðu Krists-
hugmyndina og hefja hana til
vegs og virðingar á ný.
Nú er svo komið að á þess-
um opinbera afmælisdegi
Krists kemst hann hvergi
nærri að samanjöfnuði við
jólasveinana. Þeir prýða
nærri því hvern búðarglugga
á jólaföstunni, jafnvel í kaup-
félagsglugganum hérna fyrir
norðan, en miklu minna ber
á afmælisbarninu. Á sínum
tíma minnir mig þó að í
kristnifræðikennslunni í
barnaskóla hafi verið lögð á
það rík áhersla að jólahaldið
væri þrátt fyrir allt Frelsar-
ans vegna.
Og þó að ný kristindóms-
vakning víða um heiminn
hafi gert tilraun til að endur-
vekja kristna kenningu og
vekja með þjóðum nýja vakn-
ingu þá þarf ekki mjög fLók-
inn samanburð til að geta
slegið því föstu að jólasvein-
arnir eru stærra númer á
vinsældalistanum yfir
stærstu stjörnur jólanna.
Það er nú svo komið með
okkar umfangsmikla jóla-
hald að Ljöldinn dæmir af
feginleik þegar jólunum er
lokið og öllu því amstri sem
þeim íylgir. Ekki svo að skilja
að börnin og ýmsir aðrir
gleðjist ekki yfir gjöfum og
vinarhug á þessari miklu
hátíð. En hitt ber að varast að
jólin fjarlægist ekki uppruna
sinn og ofbjóði ekki flestu
venjulegu fólki, bæði maga
þess og buddu.
Vafalaust má slá því föstu
að hlutur jólasveinanna í
jólahaldinu hafi stækkað á
sama tíma sem hlutur af-
mælisbarnsins hefur heldur
minnkað þrátt fýrir fullar
kirkjur á síðustu jólum.
Þannig breytast svo mjög
mörg hugtök og siðir með
tímanum og vafalaust vegna
þess að við sjálf breytumst.
Þetta á líka vafalaust enn eft-
ir að breytast eins og allt
annað til aukinnar trúar á
gamla þjóðtrú eða enn lengra
til baka til hinnar gömlu
kristnu trúar. Það er ekki
gott að segja á hvorn veginn
við sjálf breytumst í eðli
okkar. Alla vega höldum við
áfram að gera okkur glaðan
dag og verslum eftir getu eða
jafnvel nokkuð umfram það.
Líklega hefur þó sjálf há-
tíðargleðin ekki aukist frá
því jól voru haldin óbrotnari
og kerti og spil og nýir sokk-
ar voru hámark allra gjafa til
barna og góð bók til hinna
eldri.
Hvernig sem þetta á þó enn
eftir að brejrtast þá skulum
við vona að það komi aldrei
til þess að við höldum jólin til
dýrðar jólakettinum einum.
J a, hérna — ég vona bara að
hún Bogga min lesi ekki
þessar hugleiðingar. □
64 VIKAN 27. TBL. 1988