Vikan - 15.12.1988, Blaðsíða 35

nokkru leyti. En hvað um það, bækurnar
mínar hafa fengið mjög góðar viðtökur og
selst vel. Þetta skiptir mig miklu máli og
mér í senn ögrun og hvatning."
Nú kynni einhver að spyrja hvernig
virðulegur ritstjóri rótgróins barnablaðs
og ráðsettur heimilisfaðir geti skrifað af
einhverju viti um tilfinningarót og tog-
streitu í sálarlífi unglinga. Heftir Eðvarð ef
til vill gengið í gegnum þá atburði, sem
krakkarnir í bókum hans upplifa?
„Þetta er ekki svona einfalt, að það sé
nóg að upplifa atburði til að geta skrifað
bók.
Ég held að rithöfúndur þurfi ekki að
upplifa þá alla. Mikilvægast fyrir hann er
að þekkja manneskjuna, ekki síst sjálfan
sig. Það er mikilvægt að rithöfundur sem
skrifar um tilfinningaleg átök þekki eigin
tilfinningar og geti sett sig í spor annarra.
Ég gæti boðið hundrað unglingum að lesa
handrit eftir mig og spurt þá hvort þeir
sæju sjálfa sig að einhverju leyti í því. At-
kvæði gætu skipst í tvennt. Helmingurinn
myndi segja að þetta væri sönn saga, hinn
helmingurinn væri á öndverðum meiði.
Þegar ég var tvítugur, var ég bókstaflega
eins og blaðra sem sprakk. Mér fannst ég
þurfa að koma öllu, sem ég þurfti að segja
að í tveim fyrstu bókunum. Málið er bara
það — og ég komst að því síðar að maður
afgreiðir ekki lífið í einni eða tveimur bók-
um og sjálfur hef ég mýkst með árunum.
Það getur meira en vel verið að það séu
ekki allir unglingar sáttir við það sem ég
skrifa. En ef ég væri einstefhumaður, sem
væri handviss um að ég væri að senda frá
mér hinar einu sönnu bókmenntir og ljúka
þar með upp huga unglinga í eitt skipti fyr-
ir öll, þá væri ég á alrangri braut.“
Bréfin hans Sála
Eðvarð hefur gert fleira en að skrifa um
ævina. Hann var lengi með þætti í útvarpi,
fyrst á Rás 1 og síðan unglingaþáttinn vin-
sæla „Frístund“ á Rás 2. „Þá var ég í mjög
góðum tengslum við krakkana," segir
hann. „Þau skrifúðu bréf til sálfræðings og
var hluta þeirra svarað í hverjum þætti.
Mér kom það sannarlega á óvart, þegar
bréfin fóru að berast til Sála, hversu marg-
þættur vandi unglinganna var. í tveim
fyrstu unglingabókunum mínum hafði ég
velt upp ýmsum vandamálum, eins og
áður sagði. En í bréfúm unglinganna kom-
ust vandamálin miklu betur til skila en þau
myndu gera í nokkurri unglingabók, þau
komu beint frá þeim sjálfum, beint frá
hjartanu.
Ég hef hugleitt þessi bréf mikið og lesið
þau yfir árlega. Það eru ef til vill áhrif þess
lestrar sem ég hef í huga, þegar ég skrifa
bækur, en ekki hitt að ég sé að leita að
hugmyndum. Ég læt svo krökkunum eftir
að dæma um hvernig til hefúr tekist
hverju sinni. Það er þeirra að dæma, en
ekki mitt.“
Eðvarð er einn þeirra fjölmörgu sem
lagt hafa út í að „koma sér þaki yfir höfuð-
ið,“ eins og sú mannraun er gjarnan
kölluð. Hann býr nú að Efstahjalla 7, ásamt
eiginkonu sinni Bryndísi Sigurjónsdóttur
og litlu dótturinni Elísu. „Ég hefði ekki
trúað því fýrr en ég eignaðist þennan
dásamlega sólargeisla hversu mikil ábyrgð
og vinna það er að ala upp barn,“ segir
hann. Aðspurður um hvort dóttirin kalli
ekki á barnabók, segir hann svo ekki vera
enn. „Ég les mikið fyrir hana, en það eru
mest myndabækur, því hún er enn svo
lítil. Þessar myndmálsbókmenntir eru mér
ekki slík hvatning, að mig langi til að setj-
ast niður og byrja að skrifa barnabók,
a.m.k. ekki í augnablikinu."
í næstsíðustu bók Eðvarðs, „Pottþéttur
vinur,“ er talsvert fjallað um trúmál. Hann
hefúr einnig komið við sögu í starfi þjóð-
kirkjunnar og á nú sæti í stjórn útgáfu
kirkjunnar, Skálhotli. Er hann trúaður?
Eðvarð við Tjömina í Reykjavík ásamt
dóttur sinni, Elísu.
,Já, ég hef mikinn áhuga á trúmálum þó
mér finnist ég vera vanmáttugur í þeim
efnum. Ég spái heilmikið í þau og ekki síð-
ur í fólk út ffá þeim. Trúmálin setja svip
sinn á svo margt í mannlegum samskipt-
um, en þó kannski ekki nógu margt.
Samskipti milli einstaklinga eru líka allt-
af umhugsunarefni. Tökum sem dæmi ein-
staklinga, sem finnast þeir þurfa á því að
halda að talað sé við þá og þeir uppörvað-
ir. Öll þekkjum við slíkt fólk. En þetta
sama fólk er alls ekki tilbúið sjálft til að
hafa ffumkvæði að samskiptum við aðra.
Það er sorglegt! En svo bíður það alla daga
eftir að einhver tali við það.“
Prestur eða
fjölmiðlafræðingur?
Nú eftir áramótin verða þáttaskil í Iífi
Eðvarðs og fjölskyldu hans. Þá halda þau
til Ameríku, þar sem hann hyggst nema
fjölmiðlaffæði í háskólabæ í Alabama.
Hann stendur sem sagt upp úr ritstjórastól
Æskunnar eftir sex ára setu og vindur sér
út í heim. En hvers vegna fjölmiðlafræði?
„Fyrir það fýrsta fer ég út í heim til að
kynnast ólíkum hugsunarhætti og ólíkri
menningu. í fjölmiðlaffæðina fer ég, því
mér finnst hún standa mér nærri, sjálfsagt
af því að ég er sískrifandi. Svo hef ég auð-
vitað áhuga á fjölmiðlun sem einum af
þáttum mannlegra samskipta.
Einu sinni ætlaði Eðvarð að verða guð-
fræðingur. Hann fór reyndar í guðfræði í
Háskólanum og tók þar tvær annir. En síð-
an kvöddu önnur verkeíúi að dyrum.
Hann varð ritstjóri unglingablaðsins Sex-
tán ásamt Sigurði Blöndal. Svo fór hann að
starfa við Æskuna, svo og við dagskrárgerð
hjá Ríkisútvarpinu.
„Enn er ég ekkert endilega búinn að á- •
kveða hvað ég ætla að verða. Ég er alls
ekkert búinn að gefa guðffæðina upp á
bátinn. Ég get bæði hugsað mér að starfa
sem prestur og fjölmiðlamaður. Það er
verst að sólarhringurinn skuli ekki vera
lengri, því þá gæti ég gegnt báðum þessum
störfum samtímis. Prestar og fjölmiðla-
fræðingar eiga nefnilega margt sameigin-
legt, þeir þurfa báði að miðla og verða
báðir að fylgjast með því sem er að gerast
í þjóðfélaginu hverju sinni.
Annars hef ég engar áhyggjur af ffamtíð-
inni. Ég hef svo mikið að gera, að ég sé
varla fram úr því. Ég er þakklátur fýrir það,
því það er ekkert eins slæmt og iðjuleysið,
þegar fólk finnur ekki tilgang í neinu.“
Eðvarð segist hafa áhyggjur af fjölmiðla-
fárinu, sem nú sé skollið yfir. „Ég er ekki á
móti ffjálsri fjölmiðlun," segir hann, „en
það þarf að veita þessum útvarpsstöðvum
meira aðhald. Uppeldisáhrif poppstöðv-
anna eru geysimikil, meiri en margur gerir
sér grein fyrir, hygg ég. Þær geta allt að því
lamað þá sköpunartilfinningu sem allir
eiga í sér, ekki síst unglingar. Og svo er
það þessi óheilbrigða innræting sem
stundum á sér stað. Tökum föstudagana
sem dæmi. Þá byrja dagskrárgerða-
mennirnir að fjalla um skemmtanalíf kom-
andi helgar. Nú sé vinnuvikunni bless-
unarlega lokið, krakkarnir séu sem betur
fer lausir úr skólanum, nú geti fólk fengið
í glas og slappað af, sumir fara í Hollywood
aðrir á Broadway. Þannig hljómar sami
söngurinn endalaust alla föstudaga. Fólki,
ekki síst unglingum, er þarna innprentað
að skylduverkin séu af hinu illa og gott að
vera laus við þau, en helgarnar gangi út á
að skemmta sér. Þarna tel ég beinlínis vera
um alvarlegan uppeldisglæp að ræða,
hugsunar- og ábyrðarleysi dagskrárgerð-
armanna. Það væri nær fyrir poppstöðv-
arnar að taka fyrir einhver affnörkuð við-
fangsefni eins og dauðann, fæðinguna,
ferminguna, eða annað í þeim dúr; hvetja
fólk til að hugsa um líf sitt, hlúa að sál
sinni.
Þeir eru t.d. fjölmargir sem aldrei hafa
leitt hugann að því hvað það er að missa
ástvin. Þegar svo þar að kemur, þá missir
margt af þessu fólki hreinlega móðinn og
allt að því gefst upp.
Og svo eru það kirkjurnar. Það eru
beinlínis margir unglingar hræddir við
þær og myndu aldrei leita til þeirra, þótt
þær séu í raun síðasti áfangastaðurinn í líf-
inu...“
Eðvarð liggur greinilega mikið á hjarta,
hann talar hratt og hikar hvergi. Manni
dettur ósjálfrátt í hug hvort hann sé alltaf
að flýta sér eins mikið og þegar hann fædd-
ist í þennan heim. Móðir hans hafði ætlað
að fæða á þægilegu fæðingarheimili. Sá
stutti gaf henni ekkert færi á því og flýtir-
inn var svo mikill, að afinn á heimilinu,
sem var á leið í vinnu, henti frá sér kaffi-
brúsanum og bitaboxinu til að taka á móti.
Og þannig er kannski við hæfi að enda við-
talið, á upphafinu, enda Eðvarð rétt að
byrja, eins og hann segir sjálfur. □
27. TBL. 1988 VIKAN 35