Vikan - 16.05.1991, Blaðsíða 23

Blekkingin er svo
stór þáttur í þessu
- SEGIR VIÐM/íLANDI VIKUNNAR SEM ÓSKAÐI NAFNLEYNDAR
Hún hefur verið í Kvennaathvarfinu
frá því um miðjan desember, bjó
við andlega kúgun þau tíu ár sem
hún var í sambúð, kúgun sem end-
aði með líkamlegu ofbeldi. En
hvernig lýsir andleg kúgun sér?
„Það er erfitt að skýra það, maður gerir sér
ekki vel grein fyrir henni þar sem blekkingin er
svo stór þáttur í þessu. Andleg kúgun er mark-
viss leið til að brjóta fólk niður. Því veikari sem
maður verður því sterkari verður kúgarinn. Það
er erfitt að lýsa þessu. Mér leið aldrei vel en
sætti mig við vanlíðunina. Það var alltaf ákveð-
in spenna í loftinu, ég var alltaf hrædd við eitt-
hvað sem ég vissi ekki hvað var. Ég var líka
alltaf að reyna að halda friðinn, reyndi að
dansa línudans til að halda öllu í horfinu.
Sambýlismaður minn fyrrverandi er mikill
egóisti og allt sem hann gerði var betra en það
sem ég gerði. Ef hann keypti eldhúsglös voru
þau betri en glösin sem ég keypti, ef hann tók
til var það betur gert en ef ég hefði gert það.
Vinkonum mínum var, að hans áliti, ekki
treystandi, þær voru lauslátar og ómögulegar.
Hann reyndi að drepa niður allt sjálfstæði hjá
mér.
Ég fór ekkert nema í saumaklúbb en hann
hafði lítið álit á slíkum samkundum, hélt að við
værum alltaf að tala um hann. Ég átti erfitt með
að komast í klúbbinn, hann setti mér tíma-
mörk, ég átti að vera komin heim fyrir ákveðinn
tíma og ef ég var ekki komin þá kvartaði hann
yfir því að hafa ekki getað sofnað fyrr en seint
og verið þreyttur í vinnunni daginn eftir.
Ég hætti að fara út með honum skömmu eftir
að við fórum að búa saman, mér fannst hann
vera leiðinlegur drukkinn. Hann fór því einn út
að skemmta sér og kom oft ekki heim fyrr en
um miðjar nætur, sagði að hann færi þetta fyrst
ég fengi að fara í saumaklúbb.
Smám saman einangraðist ég, hætti að fara
WgKom hann tíl foreldra
minna og kvaósl
áhyggjufullur yfír því
aÓ ég værí aÓ bilast á
geÓi, þar sem ég væri
sinnulaus og hugsaÓi
ekki um heimilisstörfín.
Ég held aÓ hann hafí
helst viljaÓ koma mér
inn á geÓdeild.ÆÆ
út, gerði börnin háð mér og bar fyrir mig að ég
kæmist ekkert vegna þeirra, það væri svo erfitt
að fá barnfóstru. Mig langaði heldur ekkert út
að skemmta mér, það er ekkert gaman að vera
innan um ánægt fólk þegar manni líður illa og
er spenntur og stressaður.
Besti tími sambúðarinnar var þegar hann
vann um tíma úti á landi. Börnin voru róleg og
ég setti það ekki í samband við mína eigin líð-
an en mér leið mun betur. Svo fór allt á sömu
lund, mér leið illa, fékk vöðvabólgu sem talin er
ólæknandi. Ég vaknaði þreytt á morgnana og
leið illa og um tíma fannst mér að sjálfsmorð
væri eina leiðin út úr þessum vítahring.
Sem betur fer komst ég í kynni við mann
sem læknaði vöðvabólguna og núna tel ég að
hann hafi bjargað lífi mínu. Fyrir um það bil
þremur árum fékk ég skeifugarnarsár og þurfti
að vera í foreldrahúsum í nokkra daga þar
sem ég gat ekki séð um börnin. Hann notaði
þessi veikindi mín gegn mér og var alltaf að
reyna að sannfæra mig um að ég væri enn
veik.
Um það bii þremur vikum áður en ég flutti að
heiman kom hann til foreldra minna og kvaðst
áhyggjufullur yfir því að ég væri að bilast á
geði, þar sem ég væri sinnulaus og hugsaði
ekki um heimilisstörfin. Ég held að hann hafi
helst viljað koma mér inn á geðdeild til að
standa uppi sem sigurvegari í okkar samskipt-
um.
Þó mér liði illa hugsaði ég alltaf með mér að
þetta hlyti að lagast, það myndi verða betra
eftir að yngsta barnið fæddist eða eftir að við
flyttum í nýja húsið en það hafði hann byggt af
miklum dugnaði. Við fluttum inn í ágúst í fyrra
og þegar við höfðum búið þar I þrjá til fjóra
daga fannst mér ég vera komin á einhverja
endastöð og sá sjálfa mig taka til I þessu húsi
það sem eftir væri ævinnar. Mig langaði til að
vera meira innan um fólk, langaði til að fara
niður I bæ eitt sinn í hádeginu en fékk ekki leyfi
til þess fyrr en eftir tveggja tíma þras sem ég
hafði svo engan áhuga á að endurtaka.
Svo kom að því að ég átti að fara í sauma-
klúbb en þangað kom ég alltaf síðust og fór
fyrst. Hann sagði að ég kæmist ekki í klúbbinn
þar sem hann ætlaði að fara [ bíó. Ég komst
því ekki fyrr en um ellefuleytiö, þá öll útgrátin.
Ég gat heldur aldrei notið þess að sitja neins
staðar. Ef ég fór að heimsækja foreldra mína
hringdi hann linnulaust í mig til að iáta vita af
því að þau börn sem ekki voru með mér biðu
eftir mér hjá honum. Ég gat varla talað I síma
fyrir honum því hann var alltaf að sniglast í
kringum mig.
Síðastliðiö haust var ég alveg að gefast upp
á sambúðinni. Ég ákvað aðfrysta hann úti, lok-
aði á allar tilfinningar til hans og lét hann ekki
komast að mér. Mér hefur stundum fundist
hann alveg tilfinningalaus og nærast á mínum
tilfinningum. Hann beitti öllum ráðum, reyndi
að brjóta mig niður þannig að hann gæti leikið
huggarann og ég beðist fyrirgefningar á sjálfri
mér eins og svo oft áður. Það gekk ekki og
hann fann að hann var að missa tökin. Ég
sagði honum að ég vildi skilnað. Það mátti
hann ekki heyra minnst á, sagði aö ég gæti far-
ið en börnin yrðu eftir. Ég bauð honum að taka
tvö af börnunum en það vildi hann heldur ekki.
Kvöld eitt sátum við saman þegjandi í stof-
unni, eins og svo oft áður. Þá kemur hann til
mín og spyr hvort við eigum ekki að vera vinir.
Ég vissi hvað það þýddi, hann vildi að við
værum saman. Ég sagði að það kæmi ekki til
greina. Þá skellti hann mér í gólfið, tók mig
kyrkingartaki og hótaði að drepa mig ef ég yröi
ekki með sér. Og þá sá ég hann í réttu Ijósi.
Þarna afhjúpaði hann sig. Það var óhugnan-
legt því það skein ekkert annað en illska úr
augunum. Ég varð að lofa því að vera með
honum til að halda lífi.
Daginn eftir fór hann til vinnu eins og ekkert
hefði ískorist. Ég var hálfdofin og lömuð. Hann
kom heim um kvöldið og ég reyndi að vera
róleg. Hann fór fljótlega að sofa. Daginn eftir
þurfti ég að fara að versla. Okkur hafði verið
boöið í jólaglögg um kvöldið og börnin ætluðu
að gista annars staðar um nóttina. Ég gat ekki
hugsað mér að vera ein með honum í húsinu
um nóttina, fór til móður minnar og ætlaði að
vita hvort bræöur mínir gætu hjálpaö mér.
Annar þeirra var í útlöndum en hinn var önnum
kafinn við annað. Mamma stakk upp á því að
ég færi í Kvennaathvarfið. Þangað fór ég með
börnin og innkaupapokana og hef verið hér
síðan.
Fyrstu vikuna var ég í felum hérna og faldi
bílinn. Ég ætla að byrja nýtt líf en það verður
erfitt að eiga við ýmsa þætti kerfisins. Ég fæ til
dæmis ekki meðlag eða barnabætur fyrr en
hann hefur skrifað undir tilskilin skjöl sem hann
ætlar ekki að gera því hann heldur að ég komi
aftur til sín. Hann er svo mikill egóisti að hann
heidur því fram fullum fetum að ég hafi farið I
Kvennaathvarfið til að eyðileggja mannorð
hans. Ég var undrandi á þv(, þegar ég kom
hingað, að hitta konur sem höfðu verið beittar
mjög svipuðum aðferðum, jafnvel sömu orðin
notuð. í dag er ég ánægö með lífið en geri mér
grein fyrir því að margar konur búa við þá kúg-
un sem ég hef þekkt.“ □
10.TBL. 1991 VIKAN 23