Vikan - 06.02.1992, Blaðsíða 6

TEXTI: VALGERÐUR JÓNSDÓHIR / LJÓSM.: BINNI
- SEGIR VIGDÍS GRÍMSDÓTTIR UM ÍSBJÖRGU
Það eru vinnupallar við húsið
hennar Vigdísar og menn
keppast við að gera við það að
utan með tilheyrandi hávaða
og látum. „Jú, þetta er hálf•
þreytandi,“ segir hún þegar
hávaðinn berst inn um glugg-
ann, inn í litla eldhúsið í hús-
inu hennar. „Þeir vekja mig
snemma á morgnana og um
daginn fór ég út til þeirra og
bauðst til að ganga frá þeim í
eitt skipti fyrir öll en þeir
þekktust ekki boðið. Undar-
legt!“ Hún dregur fram súkku-
laðipakka sem hún hefur
keypt í tilefni komunnar og
við sitjum á kollum við eldhús-
borðið. Vigdís hefur búið í
þessari íbúð í tíu ár ásamt
tveimur bórnum sínum, tólf
og átján ára.
íbúöina hefur hún innréttað á persónulegan
hátt. í stofunni, þar sem hún sefur sjálf, hefur
hún hengt kjóla fyrir gluggann í stað glugga-
tjalda. „Mér leiðast gluggatjöld," er svar henn-
ar við því hvort fataskápurinn hafi flutt sig um
set.
Það er eitthvað dularfullt við hana, það þarf
ekki mikið hugmyndaflug til að sjá hana fyrir
sér Ijóslifandi á flugi um himininn á kústskafti
eins og Álfrún í Kaldaljósi. Hún er áreiðanlega
fæddur blaðamaður og rithöfundur því áður en
langt um líður er hún búin að krossspyrja
spyrjandann og afla sér að minnsta kosti jafn-
mikilla upplýsinga um hann og hann um hana.
Þar að auki er hún greinilega næm og ræður í
svipbrigði og raddbeitingu, auk þess sem hún
virðist hafa yfirnáttúrlegt næmi sem hún þver-
tekur þó fyrir að hún hafi. Hún segist hins veg-
ar vera í mjög góðu sambandi við undirmeðvit-
und sína og þaðan fái hún hinar og þessar
upplýsingar. „Ég held þó að skyggnigáfa sé
öllum gefin, eitthvert framsýni eða nærni," seg-
ir hún og er óræð á svipinn. „Það er hins vegar
spurning hvort menn vilja prófa að vinna í því
að þróa þaö næmi. Ég er hins vegar viss um
að viðhorf okkar til þessara hluta á eftir að
breytast. Það sem okkur finnst dularfullt í dag
verður bara hversdagslegur hlutur í framtíö-
inni, svona eins og að fá sér brauð með
smjöri."
Hún segist trúa á kraft undirmeðvitundarinn-
ar án þess þó að vera haldin eilífðarhyggju
eða óska eftir því að vera alltaf til. „Það held
ég sé leiðinlegt." Annars trúir hún á allt, afneit-
ar engu og efast líka um alla hluti. Ég trúi á
Guð, eitthvert jákvætt afl sem er merkilegra en
manneskjan. Það er Guð í því fólki sem er
með gott hjartalag. Ég fer stundum í kaþólsku
kirkjuna þegar hún er opin því það er svo mikill
friður þar. Ég trúi líka á orku mannssálarinnar,
þó ekki sé vita hvað orkan er. Ég hef séð mann
deyja og horft á orkuna fara úr honum," segir
hún eins og ekkert sé sjálfsagðara. Hún ítrekar
að hún sé ekki gædd neinni dulargáfu en á
þessari dauðastund hafi hún orðið vitni að
fæðingu nýs lífs. „Ég sá orkuna fara úr honum
svona,“ segir hún með heljarstórri handahreyf-
ingu sem á að lýsa því hvernig orkan fór úr lík-
ama mannsins og færðist upp aö lofti herberg-
isins. „Ég hef aldrei verið haldin neinni dauða-
hræðslu og síst eftir að ég sá þetta.“
Vigdís er elst af sjö systkinum og ólst upp
við það að á heimili hennar voru haldnar kvöld-
vökur, meðan önnur börn horfðu á sjónvarp.
„Við lásum mörg helstu bókmenntaverkin og
ræddum um þau. Mér fannst þetta stundum
hálfhallærislegt en kann að meta það í dag.“
Hún segir systkini sín fást við skriftir en hún sé
þó sú eina sem hafi gefið út verk eftir sig. „Ég
hef alltaf verið lygin,“ svarar hún spurningu um
hvort hún hafi snemma farið að semja sögur.
Fyrsta bók hennar, Tíu myndir úr lífi þínu, kom
út 1983, 1985 sendi hún frá sér bókina Eldur
og regn, þá kom Kaldaljós 1988, svo Ég heiti
ísbjörg, ég er Ijón, 1989. Ári síðar kom út
minningarbók um föður hennar, Grím Helga-
son, og á síðasta ári sendi hún frá sér Ijóða-
bókina Lendar elskhugans.
„Þetta er ekki rnikið," segir hún hálfafsak-
andi en bætir við að hún sé með tvær skáld-
sögur í smíðum. „Á ég að vera að segja frá
þeim? Jæja, önnur er ástarsaga, þó ég viti ekki
hvort aðrir myndu skilgreina hana sem slíka.
Hún fjallar um tvær konur sem fara mjög ólíkar
leiðir til að rækta það góða í sjálfum sér. Hún
fjallar líka um útskúfun og um samfélagið, um
það sem menn hafa kallað list og þær fórnir
sem fólk færir, mannfórnir. Menn geta jafnvel
fórnað öðrum eða sjálfum sér fyrir það sem
þeir halda að þeir bindi ást sína við. List er svo
upphafið fyrirbæri og menn eru auðsveipir
gagnvarl þvi sem þeir þekkja ekki. Það er stutt
í snillingadekur hjá þjóð sem á sterkasta mann
( heimi og fallegustu konuna. Rithöfundar
halda því oft að þeir séu að senda frá sér ein-
hver snilldarverk, en það er ekki minni snilld að
vera hlekkur í keðju til að viðhalda ákveðinni
hefð í bókmenntum. Hver vinnandi maður er
snillingur í samfélaginu, listamaður er jafn-
mikilvægur og bakari og bakari er jafnmikil-
vægur og forsætisráöherra. Listin getur hins
vegar orðið hættuleg ef þörfin fyrir egóíska full-
komnun yfirkeyrir allt. Listin getur verið dýru
Frh. á næstu opnu
6 VIKAN 3. TBL. 1992