Vikan - 28.01.1993, Side 29

sýningu er framlag leikarans
svo persónulegt og hann er
berskjaldaður. Þegar gagnrýn-
andinn fer kannski yfir strikið
og fer að fjalla of mikið um
persónu leikarans í stað per-
sónunnar í sýningunni getur
þetta orðið mjög viðkvæmt
mál. Leikari getur jafnvel lent í
því að verið sé að tala um að
hann sé allt of feitur eða með
hallærisleg eyru. Þegar þetta
er orðið svona er skiljanlegt
að hann bregðist við,“ segir
Stefán.
Leikhúsgagnrýnin er lesin
og rædd í Þjóðleikhúsinu en
nokkrir leikarar hafa þó þann
háttinn á að lesa hana ekki
fyrr en að loknum sýningum á
viðkomandi verki.
„Það gleðjast allir yfir góðri
umsögn, alveg á sama hátt og
það er heldur hvimleitt að lesa
neikvæða hluti. Það getur ver-
ið erfitt þegar ákveðinn leikari
eða sýning fær mjög slæma
útreið og þá sérstaklega fyrir
leikarann að þurfa að leika
sama kvöld,“ segir Stefán.
„Okkur hefur dottið í hug að
hafa einhvers konar námskeið
fyrir leikhúsgagnrýnendur, þar
sem spjallað yrði um hlutverk
gagnrýnandans og leitast við
að opna honum sýn á hvernig
unnið er í leikhúsinu. En gagn-
rýni er þörf og nauðsynleg og
öll umfjöllun er góð. Ég held
að öllum innan leikhússins
brygði illilega ef henni yrði
hætt en hún er fyrst og fremst
þjónusta við lesendur."
JÓHANN SIGURÐARSON
LEIKARI:
dýrmætustu upplýs-
INGARNAR KOMA FRÁ
SÝNINGARGESTUM
„Góð gagnrýni á að vera fag-
leg og uppbyggileg. Svo skipt-
ir miklu máli að þeim sem
skrifa þyki vænt um leikhúsið.
Það hefur borið við að þeir
sem eru að skrifa hafi engan
áhuga á leikhúsi og það er
aldrei gott,“ segir Jóhann. „í
kjölfar þess að fólk hefur á-
huga verður umfjöllunin já-
kvæð og uppbyggileg en ég er
ekki að segja þar með að allt
eigi að dæmast gott. Gagn-
rýnandanum er fullkomlega
leyfilegt að hafa sínar skoðan-
ir og vera á móti hlutum og
benda á það sem honum
finnst slæmt en það þarf ekki
endilega að þýða að það sé
neikvætt."
Jóhann segir gagnrýnanda
verða að vera í starfinu í ein-
hver ár til að geta farið að
bera starf leikarans saman frá
ári til árs og tekur undir þau
orð Stefáns að gagnrýnendur
hér á landi hafi staldrað of
stutt við í starfinu til að fá
næga yfirsýn yfir feril leikhús-
fólksins.
„Það fylgjast allir innan leik-
hússins með gagnrýninni, það
er bara fyrirsláttur að segja
annað. Það er náttúrlega verið
að fjalla opinberlega um starf
manns og hvað félagar og
kollegar eru að gera þannig
að mér finnst það hrokafull af-
staða að þykjast ekki fylgjast
með henni. Aftur á móti er
annað mál hvort tekið er mark
á gagnrýninni," segir Jóhann.
„Það er alltaf gaman að fá
góða gagnrýni, svo verður
maður að passa að láta það
ekki spilla sér og halda að
maður sé orðin svo góður að
maður geri ekki annað en að
svífa á bleiku skýi það sem
eftir er. Ef slæm gagnrýni er
fagleg og réttlát getur hún ver-
ið hárrétt, svo reynir maður
bara að gera betur. Það er lít-
ið um að maður reyni að
breyta einhverju í túlkun sinni.
Það er voðalega erfitt að vera
að elta svoleiðis hluti. Sundum
finnst mér að ég sé að gera
góða hluti þó gagnrýnandinn
sé ekki á sama máli. Þá er
alltaf hægt að stilla því þannig
upp að ég hafi rétt fyrir mér en
ekki hann. Hann hefur kannski
verið sofandi frammi í sal eða
að horfa á eitthvað annað
þegar ég var að gera hlutinn.
Gagnrýnandinn er ekki guð al-
máttugur sem hefur alltaf rétt
fyrir sér.“
Jóhann segir slæma gagn-
rýni geta haft mjög slæm áhrif
á leikhópinn og stundum drepi
hún sýninguna. í kjölfar fleiri
kvikmyndahúsa og leikhúsa
tekur fólk aukið mark á gagn-
rýninni og notar hana sem
leiðsögn.
„Það vill stundum brenna
við að leikhúsfólki finnist
gagnrýnandinn ekki hafa unn-
ið starf sitt faglega og jafnvel
vera að ná sér niðri á fólki per-
sónulega, þó það sé nú sem
betur fer að verða liðin tíð. En
það hefur alltaf verið til. Gagn-
rýnandi hefur mjög oft rétt fyrir
sér en hann er ekki alveg ó-
skeikull og stundum er verið
að gera mjög góða hluti sem
ganga vel þó gagnrýnandinn
hafi verið á móti þeim. Umtalið
hefur mikil áhrif á leikhúsin og
þá er alveg sama hvort það er
í Reykjavík, New York eða
London. Það virðist alltaf vera
fólkið sem sér sýninguna sem
fer með dýrmætustu upplýs-
ingarnar um hvernig til tókst,“
segir Jóhann. □
NÝÚTKOMIÐ
Klfig&DattFtjTLD
2.TBL. 1993 VIKAN 29