Vikan - 05.03.1994, Blaðsíða 20

ÁFENGISBÖL
■ „Hann hefur
f raun enga
lífslöngun.
Það er óþægi-
legt að lóta
hin börnin
verða vitni að
Ifferni af
þessu tagi því
að þetta er
svo óeðlilegt,
óheilbrigt.
Þau mega
aldrei lóta
flögra að sér
að svona eigi
þetta að
vera."
inni um haustið og fór síðan að
vinna. Þetta horfði mjög vel og
allt lék í lyndi, bæði í skólanum
og heima. Hann var með stúlku,
sem hafði mjög góð áhrif á hann,
en svo gerðist það að hún sagði
honum upp, þau hættu að vera
saman skömmu fyrir jól og hann
datt í það. Allt var að komast í
eðlilegt horf á heimilinu og fjöl-
skyldumeðlimir að verða öruggir
og hamingjusamir á ný.“
HEFUR ENGA LÍFSLÖNGUN
„Að mínu viti hefur Gísli ekki
sama þroska og raunveruleika-
skyn og venjulegir unglingar á
hans aldri, hann er búinn að vera
það lengi í víni. Ég held að hann
hafi misst mjög mikið úr. Áhuga-
málin eru til dæmis engin lengur.
Heilbrigðir unglingar eru að gera
einhverja hluti, þeir eru að hugsa
um eitthvað alla tíð og gera hlut-
ina í sameiningu. Þennan þroska
vantar Gísla algjörlega. Hann
hefur hvorki áhuga á einu né
neinu. Það eina sem kemst að
hjá honum er að detta í það við
fyrsta tækifæri - og svona hefur
hann í raun hugsað síðan um
fermingu.
Hann hefur ekki áhuga á
neinu. Þegar hann er kominn út í
brennivínið verður honum sama
um allt. Hann sefur mikið þegar
hann er heima og ef hann gerir
eitthvað þá er það að horfa á
vídeó. Það fullnægir honum
ágætlega að liggja yfir því og
sofa þess á milli. Gísli var lifandi
strákur og hrókur alls fagnaðar.
Hann var á kafi í íþróttum en
hætti því 12-13 ára. Þessir kostir
eru farnir veg allrar veraldar.
Hann vinnur þá ekki upp aftur fyrr
heldur en hann er ákveðinn í að
hætta að drekka og fer að vinna
með sjálfan sig í samræmi við
það.
Hann hefur í raun enga lífs-
löngun. Það er óþægilegt að láta
hin börnin verða vitni að líferni af
þessu tagi því að þetta er svo
óeðlilegt, óheilbrigt. Þau mega
aldrei láta flögra að sér að svona
eigi þetta að vera.“
EKKI BÍÐA OF LENGI
- Hvernig eiga foreidrar að
bregðast við þegar börn þeirra
koma mjög drukkin heim og að
þeim hvarflar að ekki sé allt með
felldu?
„Fyrsta boðorðið er að fólk má
ekki bíða of lengi með að leita
aðstoðar. Ef ég hefði vitað þá,
þegar sonur minn var 14 ára, það
sem ég veit núna, mundi ég byrja
á því að hafa samband við Ungl-
ingaheimili ríkisins, sem rekur
Tinda, og fá að tala við ráðgjafa
sem síðan talaði við barnið. Þeir
skynja um leið hvort hætta er á
ferðum eða ekki. Maður má
hvorki fela vandann né bíða með
að leita lausnar á honum því að í
þessari stöðu getur hann ekki
nema versnað sé ekkert að gert.
Mér hafa alltaf þótt unglingar
mjög skemmtilegir og því hef ég
sótt í félagsskap þeirra og þeir til
mín. Ég hef umgengist systkina-
börn mín mjög mikið og þegar
Gísli var að komast á þennan
aldur reyndi ég að blanda sem
mestu geði við hann og kunn-
ingja hans sem komu með hon-
um heim. Ég útbjó fyrir hann krók
niðri í kjallara þar sem hann gat
haft það huggulegt með krökkun-
um þegar svo bar undir. Þessar
samkomur fóru aftur á móti alltaf
úr böndunum vegna þess að
þegar minnst varði var hann ekki
lengur í standi til að leika hlutverk
gestgjafans. Það var ekkert að
hinum krökkunum, þeir voru alltaf
svo skemmtilegir, sætir og fínir
en mér var aldrei sagt hvers
vegna þetta þurfti alltaf að enda
með ósköpum.
Það er mikill munur á því hvort
unglingur skemmtir sér innan
eðlilegra marka eða eins og Gísli
hefur alltaf gert. Ég held að flestir
unglingar eldri en 13 eða 14 ára
smakki vín í dag og ég sæi það á
þeim hvort þeir ættu við vanda-
mál að stríða eða ekki. Það var
ekkert að hjá þeim krökkum sem
Gísli umgekkst, þeir hafa allir
haldið áfram í skóla og staðið sig
vel. Maður sér það til dæmis
mjög fljótt á klæðnaðinum hvort
eitthvað er að - og útlitinu yfir-
leitt. Ef þeir eiga við drykkju-
vanda að stríða hætta þeir að
hafa sig til.
Maður gengur svo langt í að
kenna öðru um en barninu sínu -
maður ver það fram í rauðan
dauðann. Einu sinni bannaði ég
Gísla að fara út í ákveðnum
jakka sem hann átti. Mér fannst
jakkinn hryllílega Ijótur og sagði
við Gísla að hann lenti ævinlega í
vandræðum þegar hann færi út í
honum. Þetta var bara eitt af
haldreipum mínurn."
VEFUR MANNI UM
FINGUR SÉR
- Hvernig er að búa með ungum
alkóhólista?
„Heimilislífið snýst algjörlega
um þann sem er að drekka, hann
stjórnar því áður en farið er að
gera eitthvað í málinu. Þegar
hann er í lagi verða allír svo ofsa-
lega fegnir og ánægðir og um
það snýst allt. Þegar kemur að
því að hann vill detta í það fer
hann að undirbúa fylliríið og
kanna hvaða afsökun hann getur
haft, hvernig hann komist út og
hvort hann geti fengið peninga.
Aðferð hans var að koma hlutun-
um þannig fyrir að ég fengi sam-
viskubit yfir einhverju sem ég átti
að hafa gert á hans hlut. Þá gat
hann rokið út og skellt á eftir sér
hurðum. Ég bannaði honum oft
að fara út vegna þess að hann
hafði orðið dauðadrukkinn helg-
ina áður og lögreglan jafnvel
komið með hann heim. Ég sagði
honum þá skoðun mína og bætti
því við að hann fengi enga pen-
inga hjá mér. Þá var því gjarnan
svarað svo að hann hefði verið
búinn að ákveða að fara með
strákunum hitt eða þetta og ef ég
setti honum stólinn fyrir dyrnar
myndi ég eyðileggja allt - hann
sem væri búinn að klæða sig og
allt væri klappað að klárt. „Getur
þú gert mér þetta, marnrna?"
Þegar hann hafði skellt á eftir
sér hurðinni kenndi ég sjálfri mér
um og ásakaði mig um að vera
völd að einu fylliríinu enn. Stað-
reyndin er sú að hann var búinn
að hugsa það nákvæmlega út
hvernig hann kæmist út og á fyll-
irí. Það er svo þægilegt að skilja
einhvern eftir heima í sárum því
að þá er fylliríið ekki alkóhólistan-
um að kenna heldur þeim sem
heima situr. Hann kemur svo
heim undir morgun eða næsta
dag og allir verða mjög ánægðir
með að ekkert hafi komið fyrir
hann. Síðan er allt kapp lagt á að
hafa hann góðan alla vikuna -
eða þangað til ballið byrjar aftur.
Þá efnir hann til rifrildis við þann
sem auðveldast er að eiga við -
oftast eru það mæðurnar. Hann
gat haft út úr mér peninga út í
það óendanlega.
Það er eiginlega ekki hægt að
lýsa svona unglingi, hann verður
svo útsmoginn og sleipur. Hann
vefur manni um fingur sér því að
maður er svo ánægður á meðan
honum líður ekki illa. Ég tel mér
gjarnan trú um að ef ég gefi hon-
um peninga fyrir bíó verði hann
svo ánægður að hann þurfi ekki
að detta í það. - En hann fer
náttúrlega strax og kaupir brenni-
vín fyrir bíópeningana.
Það er algjör list að umgangast
einstakling af þessu tagi. Stað-
reyndin er sú að á heimili alkó-
hólista lifa allir lífinu eins og hon-
um hentar best, það er sama
hvort það er unglingur, faðir eða
móðir - alkinn ræður og stjórnar
öllu.
Þessa dagana er Gísli yndis-
legur heima og bíður eftir því að
komast í meðferð. Ég þekki líka
góðan pilt sem er mikið í AA-
samtökunum. Hann ætlar að ná í
20 VIKAN 2.TBL.1994