Vikan - 17.10.2000, Blaðsíða 24

Augnsjúkdómar
Stór hluti fulloröinna og
talsverður hluti barna og
unglinga gengur með
gleraugu dagsdaglega
vegna þess að viðkom-
andi er nærsýnn, fjærsýnn
eða með sjónskekkju.
að þykir ekkert tiltöku-
mál í dag að ganga
meðgleraugu enda úr-
valið af fallegum um-
o> gjörðum mikið og auðvelt að
s finna eitthvað við hæfi. Sumir
ganga jafnvel svo langt aðfá sér
~ gleraugu með plasti í en ekki
gleri með styrkleika ef þeir hafa
^ fullkomna sjón en
~ vilja setja svip á and-
c litið með fallegum
| umgjörðum. Þeirsem
a ekki vilja hafa þenn-
an aukahlut framan í
* sér geta svo valið úr
" alls kyns tegundum
af linsum, dagslins-
um, mánaðarlinsum,
langtímalinsum og
hörðum linsum.
Nú eru íslenskir
læknar einnig farnir
að framkvæma ná-
kvæmar leysigeisla-
aðgerðir sem geta
lagað kvilla eins og
mikla nærsýni, fjær-
sýni og sjónskekkju
svo eitthvað sé nefnt.
En af hverju stafa þessir al-
gengu kvillar ?
NÆRSÝKI
Nærsýni er eins og flestir vita
kvilli sem veldur því að við-
komandi sér vel hluti sem eru
nálægt honum en verr hluti sem
eru í ákveðinni fjarlægð. Margir
verða fyrst varir við nærsýnina
þegar þeirfara að sjá illa á sjón-
varpið eða á töfluna í skólanum
og þurfa kannski að fá dauf gler-
augu til að nota við slíkar að-
stæður.
Orsakir nærsýni eru fyrst og
fremst erfðir, þ.e.a.s. ef systkini
þín og foreldrar eru nærsýn eru
yfirgnæfandi líkur á að þú sért
eða verðir það líka.
Nærsýni kemur venjulega
fram hjá börnum á aldrinum
átta til tólf ára. Samt sem áður
er ekki víst að nærsýnin grein-
ist fyrr en börnin komast á
gelgjuskeiðið, því börn gera sér
ekki alltaf grein fyrir því strax
þegar sjónin versnar. Foreldrar
geta fylgst með sjón barna sinna
með því að fara reglulega með
þau til augnlæknis, ef slík þjón-
usta er ekki innifalin hjá skóla-
lækninum, og fylgst með því
hvort barnið situr óeðlilega ná-
lægt sjónvarpinu þegar það
horfir á teiknimyndirnar eða sér
ekki á eldhúsklukkuna upp á
vegg í nokkurra metra fjarlægð.
Þrátt fyrir að ýmsar goðsagn-
ir varðandi orsakir nærsýni lifi
góðu Iffi er fátt sem bendir til
þess að eitthvað annað en erfð-
ir hafi áhrif á nærsýnina. Ekki
hefurveriðsannaðað lesturvið
of dauft Ijós, of mikið sjónvarps-
gláp, vinna við tölvu, slæmt
mataræði eða það að sofa við
Ijós geri fólk nærsýnt.
GLERAUGUN REST
Þrátt fyrir nútímalæknavfs-
indi sem bjóða fólki sem er
mjög nærsýnt upp á aðgerðir til
að laga kvillann eru margir
augnlæknar á því að í flestum
tilfellum séu gleraugu eða
linsur besta lausnin við nær-
sýni. Það sem hafa þarf í huga
þegar gleraugu eða linsur eru
keyptar er helst að brennipunkt-
ur gleraugnanna eða linsanna
sér réttur, þannig að Ijósið hitti
á réttan stað á sjónhimnu aug-
ans, svo myndin verði rétt og
viðkomandi sjái vel.
Vel þarf að fylgjast með aug-
um barna og unglinga því aug-
un vaxa eins og önnur líffæri
þeirra. Venjulega eykst nærsýni
barna á unglingsárunum ogekki
er óeðlilegt að þau þurfi sterk-
ari gleraugu á um hálfstil eins
árs fresti á þeim árum. Þegar
viðkomandi er kominn yfir tví-
tugt er ekki óeðlilegt að nærsýn-
in hætti að aukast jafn hratt og
á unglingsárunum, standi í stað
eða minnki jafnvel aðeins.
Sumir halda því fram að
koma megi í veg fyrir nærsýni
með ákveðnum augnæfingum
og með því að nota linsur en
því miður liggja engar vísinda-
legar sannanir fyrir því.
FJÆRSÝNI
Fjærsýni er eins og nafnið
gefur til kynna kvilli sem veld-
ur þvf að viðkomandi sér vel
hluti sem eru langt í burtu en
illa hluti sem eru nálægt hon-
um.
Líkt og nærsýnin er fjærsýn-
in yfirleitt arfgeng.
Nokkuð algengt er að börn
séu fjærsýn en það lagast oft
þegar augun þroskast og
stækka.
Ekki er sjálfgefið að börn sem
eru fjærsýn þurfi á gleraugum
að halda til að sjá það sem er
24 Vikan